ผลของโปรแกรมให้ความรู้โดยใช้แบบจำลองสามัญสำนึก ต่อการรับรู้ความเจ็บป่วย ความรู้ และสมรรถนะแห่งตนในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในประเทศกัมพูชา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: การศึกษาครั้งนี้เพื่อศึกษาประสิทธิผลโปรแกรมให้ความรู้โดยใช้แบบจำลองสามัญสำนึก (common sense model) ต่อการรับรู้ความเจ็บป่วย ความรู้ และสมรรถนะแห่งตนในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2
รูปแบบการวิจัย: การศึกษาแบบกึ่งทดลอง (quasi-experimental study) แบบวัดก่อนและหลังการทดลอง (pretest-posttest control group design)
วิธีดำเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่อาศัยอยู่ใน 12 หมู่บ้านภายใต้การบริการของศูนย์สุขภาพแห่งหนึ่ง โดยสุ่มเลือกหมู่บ้านเข้าเป็นกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลอง และคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างโดยใช้วิธีสุ่มอย่างง่าย (simple random sampling) และจับคู่กลุ่มตัวอย่างให้แต่ละคู่มีคุณสมบัติเคียงกันมากที่สุดได้ตัวอย่างกลุ่มละ 36 ราย กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมให้ความรู้ที่มีระยะเวลาในการดำเนินโปรแกรม 1 วัน สำหรับกลุ่มควบคุมได้รับดูแลตามปกติ เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลประกอบด้วย แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลและประวัติการเจ็บป่วย แบบสอบถามการรับรู้ความเจ็บป่วย แบบสอบถามความรู้เกี่ยวกับเรื่องโรคเบาหวาน และแบบสอบถามสมรรถนะแห่งตนเกี่ยวกับการจัดการเรื่องโรคเบาหวาน และเครื่องมือที่ใช้ในการทดลองที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นจากการทบทวนวรรณกรรม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติทดสอบค่าที paired t-test และ independent t-test
ผลการวิจัย: กลุ่มทดลองที่ได้รับโปรแกรมการให้ความรู้ มีค่าเฉลี่ยของคะแนนการรับรู้ความเจ็บป่วย ความรู้ และสมรรถนะแห่งตนสูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรม และสูงกว่ากลุ่มควบคุมที่ได้รับการดูแลตามปกติอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ (p < .05)
สรุปและข้อเสนอแนะ: แสดงให้เห็นว่าโปรแกรมการให้ความรู้โดยใช้ Common Sense Model นี้มีประสิทธิภาพต่อการปรับเปลี่ยนการรับรู้ความเจ็บป่วย ความรู้ และสมรรถนะแห่งตนในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ดังนั้นจึงควรนำโปรแกรมนี้มาใช้เป็นแนวทางสำหรับวางแผนก่อนกลับบ้านเพื่อให้การรับรู้ที่ถูกต้อง มีความรู้ที่ถูกต้องและความมั่นใจในการดูแลตัวเองในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2
Article Details
ลิขสิทธิ์: วารสารพยาบาลศาสตร์เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในการเผยแพร่ผลงานที่ตีพิมพ์ ห้ามผู้ใดนำบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารพยาบาลศาสตร์ไปเผยแพร่ในลักษณะต่างๆ ดังต่อไปนี้ การส่งบทความไปตีพิมพ์เผยแพร่ที่อื่น การนำบทความเผยแพร่ออนไลน์ การถ่ายเอกสารบทความเพื่อกิจกรรมที่ไม่ใช่การเรียนการสอน ยกเว้นเสียแต่ได้รับอนุญาตจากวารสารพยาบาลศาสตร์
Disclaimer: เนื้อหาบทความหรือข้อคิดเห็นใดๆ ในวารสารพยาบาลศาสตร์ ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียน กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยและไม่มีส่วนรับผิดชอบแต่อย่างใด
References
2. International Diabetes Federation. IDF diabetes atlas [Internet]. 7th ed. Brussels: Karakas Print; 2015 [cited 2019 Jun 30]. Available from: https://www.oedg.at/pdf/1606_IDF_Atlas_2015_UK.pdf.
3. Ministry of Health. Cambodia health report for 2018 [Internet]. Phnom Penh: Ministry of Health; 2018 [cited 2019 Jul 03]; Available from http://moh.gov.kh/content/uploads/2017/05/MOH-Report-Kh-V6.pdf.
4. Jung CH, Kim KJ, Lee YK, Kwon JH, Lee BW, Kwon HS, et al. The glycemic status of diabetes in an urban area of Cambodia. Diabetes Res Clin Pract. 2014;104(2):e34-7. doi: 10.1016/j.diabres.2014.02.008.
5. Thomas B, van Pelt M, Mehrotra R, Robinson-Cohen C, LoGerfo J. An estimation of the prevalence and progression of chronic kidney disease in a rural diabetic cambodian population. PLoS One. 2014;9(1):e86123. doi: 10.1371/journal.pone.0086123.
6. Raguenaud ME, Isaakidis P, Reid T, Chy S, Keuky L, Arellano G, et al. Treating 4,000 diabetic patients in Cambodia, a high-prevalence but resource-limited setting: a 5-year study. BMC Med. 2009;7:33. doi: 10.1186/1741-7015-7-33.
7. Harvey JN, Lawson VL. The importance of health belief models in determining self-care behaviour in diabetes. Diabet Med. 2009;26(1):5-13. doi: 10.1111/j.1464-5491.2008.02628.x.
8. Leventhal H, Brissette I, Leventhal EA. The common-sense model of self-regulation of health and illness. In: Cameron LD, Leventhal H, editors. The self-regulation of health and illness behaviour. London: Routledge; 2003. p.42-65.
9. Leventhal H, Philippips LA, Burns E. The Common-Sense Model of Self-Regulation (CSM): a dynamic framework for understanding illness self-management. J Behav Med. 2016;39(6):935-46. doi: 10.1007/s10865-016-9782-2.
10. Ashur ST, Shah SA, Bosseri S, Morisky DE, Shamsuddin K. Illness perceptions of Libyans with T2DM and their influence on medication adherence: a study in a diabetes center in Tripoli. Libyan J Med. 2015;10:29797. doi: 10.3402/ljm.v10.29797.
11. Cambridge University Press. Knowledge [Internet]. Cambridge: Cambridge University Press; 2018 [cited 2018 Nov 28]. Available from: https://www.cambridge.org/lk/education/subject/general-knowledge.
12. Sousa VD, Zauszniewski JA, Musil CM, McDonald PE, Milligan SE. Testing a conceptual framework for diabetes self-care management. Res Theory Nurs Pract. 2004;18(4):293-316.
13. Al-Qazaz HKh, Sulaiman SA, Hassali MA, Shafie AA, Sundram S, Al-Nuri R, et al. Diabetes knowledge, medication adherence and glycemic control among patients with type 2 diabetes. Int J Clin Pharm. 2011;33(6):1028-35. doi: 10.1007/s11096-011-9582-2.
14. Bandura A. Self-efficacy: the exercise of control. New York: W. H. Freeman and Company; 1997. 604 p.
15. Williams BW, Kessler HA, Williams MV. Relationship among practice change, motivation, and self-efficacy. J Contin Educ Health Prof. 2014;34 Suppl 1:S5-10. doi: 10.1002/chp.21235.
16. Beckerle CM, Lavin MA. Association of self-efficacy and self-care with glycemic control in diabetes. Diabetes Spectrum. 2013;26(3):172-8. doi: 10.2337/diaspect.26.3.172.
17. Keogh KM, Smith SM, White P, McGilloway S, Kelly A, Gibney J, et al. Psychological family intervention for poorly controlled type 2 diabetes. Am J Manag Care. 2011;17(2):105-13.
18. Wattanakorn K, Deenan A, Puapan S, Schneider JK. Effects of an eating behaviour modification program on Thai people with diabetes and obesity: a randomised clinical trial. Pac Rim Int J Nurs Res Thail. 2013;17(4):356-70.
19. Wichit N, Mnatzaganian G, Courtney M, Schulz P, Johnson M. Randomized controlled trial of a family-oriented self-management program to improve self-efficacy, glycemic control and quality of life among Thai individuals with Type 2 diabetes. Diabetes Res Clin Pract. 2017;123:37-48. doi: 10.1016/j.diabres.2016.11.013.
20. Strauss SM, Rosedale MT, Kaur N. Illness perceptions among adults at risk for diabetes. Diabetes Educ. 2015;41(2):195-202. doi: 10.1177/0145721715569003.
21. Boonsatean W, Carlsson A, Östman M, Rosner ID. Living with diabetes: experiences of inner and outer sources of beliefs in women with low socioeconomic status. Glob J Health Sci. 2015;8(8)54203. doi: 10.5539/gjhs.v8n8p200.
22. Abubakari AR, Cousins R, Thomas C, Sharma D, Naderali EK. Sociodemographic and clinical predictors of self-management among people with poorly controlled type 1 and type 2 diabetes: the role of illness perceptions and self-efficacy. J Diabetes Res. 2016;2016:6708164. doi: 10.1155/2016/6708164.
23. Glass GV, McGaw B, Smith ML. Meta-analysis in social research. Beverly Hills, CA: Sage; 1981. 279 p.
24. Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences. 2nd ed. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates; 1988. 567 p.
25. Broadbent E, Petrie KJ, Main J, Weinman J. The brief illness perception questionnaire. J Psychosom Res. 2006;60(6):631-7. doi: 10.1016/j.jpsychores.2005.10.020.
26. Garcia AA, Villagomez ET, Brown SA, Kouzekanani K, Hanis CL. The starr county diabetes education study: development of the Spanish-language diabetes knowledge questionnaire. Diabetes Care. 2001;24(1):16-21. doi: 10.2337/diacare.24.1.16.
27. Sangruangake M, Jirapornkul C, Hurst C. Psychometric properties of diabetes management self-efficacy in Thai type 2 diabetes mellitus patients: a multicenter study. Int J Endocrinol. 2017;2017:2503156. doi: 10.1155/2017/2503156.
28. Khunti K, Gray LJ, Skinner T, Carey ME, Realf K, Dallosso H, et al. Effectiveness of a diabetes education and self management programme (DESMOND) for people with newly diagnosed type 2 diabetes mellitus: three year follow-up of a cluster randomised controlled trial in primary care. BMJ. 2012;344:e2333. doi: 10.1136/bmj.e2333.