อัตรารอดชีพและปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเริ่มต้นการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมแบบไม่ได้วางแผนในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้าย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การบำบัดทดแทนไตส่งผลต่ออัตราการรอดชีพของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้าย ซึ่งรูปแบบของการบำบัดทดแทนไตและชนิดของเส้นฟอกเลือดถือเป็นปัจจัยที่สำคัญ การศึกษานี้จึงมุ่งเน้นศึกษาอัตราการรอดชีพและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการรอดชีพในผู้ป่วยที่เริ่มต้นการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม เปรียบเทียบระหว่างกลุ่มที่ไม่ได้วางแผนและกลุ่มที่วางแผนในโรงพยาบาลภูมิพลอดุลยเดช พอ.
การศึกษาจากเหตุไปหาผลแบบเก็บข้อมูลย้อนหลัง ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังในโรงพยาบาลภูมิพลอดุลยเดช พอ. ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2552 จนถึงวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2563 ที่เริ่มต้นการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม โดยการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมแบบไม่ได้วางแผน หมายถึงการใช้เส้นฟอกเลือดชนิดชั่วคราวทางหลอดเลือดดําใหญ่ ส่วนการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมแบบวางแผน หมายถึงการใช้เส้นฟอกเลือดชนิดถาวรทั้งหลอดเลือดผู้ป่วย (AVF) และหลอดเลือดเทียม (AVG) เก็บข้อมูลย้อนหลังจากเวชระเบียนและหน่วยเก็บรวบรวมข้อมูล ร่วมกับข้อมูลการบำบัดทดแทนไตในประเทศไทยโดยคณะอนุกรรมการลงทะเบียนการรักษาทดแทนไต สมาคมโรคไตแห่งประเทศไทยและตรวจสอบข้อมูลการตายจากระบบทะเบียนราษฎร ติดตามการรักษาจนผู้ป่วยเสียชีวิตหรือจบการศึกษาวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2563
ผู้ป่วยทั้งสิ้น 579 คน เริ่มต้นการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมแบบไม่ได้วางแผน 505 คน และแบบวางแผน 74 คน อายุเฉลี่ย 60.9 ± 0.6 ปี ผู้ชายร้อยละ 51.5 ระยะเวลารอดชีพเฉลี่ยของการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมเท่ากับ 3.5 ปี โดยผู้ป่วยที่เริ่มต้นการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมแบบวางแผนมีอัตราการรอดชีพสูงกว่ากลุ่มที่ไม่ได้วางแผน โดยระยะเวลารอดชีพเฉลี่ย 5.3 ปี และ 3.5 ปีตามลำดับ โดยอัตราการรอดชีพที่ 1 ปีและ 5 ปีของผู้ป่วยที่เริ่มต้นการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมแบบไม่ได้วางแผนน้อยกว่าแบบวางแผน คือร้อยละ 72.3 เทียบกับ 83.3 และร้อยละ 37.9 เทียบกับ 55.0 ตามลำดับ (p = 0.031) ปัจจัยเสี่ยงที่สัมพันธ์กับอัตราการตายอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ อายุ โรคเบาหวาน และการเริ่มต้นการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมแบบไม่ได้วางแผน โดยมีค่า Harzard ratio เท่ากับ 1.03 (95%CI, 1.02-1.04; p < 0.001), 1.34 (95%CI, 1.04-1.72; p = 0.022) และ 1.49 (95%CI, 1.04-2.12; p = 0.029) ตามลำดับ
การศึกษาพบว่าส่วนใหญ่เริ่มต้นการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมแบบไม่ได้วางแผน ซึ่งสัมพันธ์กับอัตราการรอดชีพที่ต่ำอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยปัจจัยที่มีมีอิทธิพลต่ออัตราการตาย ได้แก่ อายุ โรคเบาหวาน และการเริ่มต้นการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมแบบไม่ได้วางแผน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพฺเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร
เอกสารอ้างอิง
Ong-ajyooth L, Vareesangthip K, Khonputsa P, Aekplakorn W. Prevalence of chronic kidney disease in Thai adults: a national health
survey. BMC Nephrol. 2009 Dec;10(1):35.
Ingsathit A, Thakkinstian A, Chaiprasert A, Sangthawan P, Gojaseni P, Kiattisunthorn K, et al. Prevalence and risk factors of chronic
kidney disease in the Thai adult population: Thai SEEK study. Nephrology Dialysis Transplantation. 2010 May 1;25(5):1567–75.
Chuasuwan A., Lumpaopong A. The Nephrology Society of Thailand. Thailand Renal Replacement Therapy Year 2016-2019.
Almasri J, Alsawas M, Mainou M, Mustafa RA, Wang Z, Woo K, et al. Outcomes of vascular access for hemodialysis: A systematic
review and meta-analysis. Journal of Vascular Surgery. 2016 Jul;64(1):236–43.
Xue JL, Dahl D, Ebben JP, Collins AJ. The Association of Initial Hemodialysis Access Type With Mortality Outcomes in Elderly
Medicare ESRD Patients. :7.
Roy D, Chowdhury AR, Pande S, Kam JW. Evaluation of unplanned dialysis as a predictor of mortality in elderly dialysis patients: a
retrospective data analysis. BMC Nephrol. 2017 Dec;18(1):364.
Levey AS, Stevens LA, Schmid CH, Zhang Y (Lucy), Castro AF, Feldman HI, et al. A New Equation to Estimate Glomerular Filtration Rate. Ann Intern Med. 2009 May 5;150(9):604–12.
United States Renal Data System. 2020 USRDS Annual Data Report: Epidemiology of kidney disease in the United States. National Institutes of Health, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, Bethesda, MD, 2020.
Praderm L, Keawkannetr N. Factors influencing unplanned dialysis replacement therapy in end stage of renal disease patients in Roi-Et hospital.(ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการมารับการรักษาบ. Reg 11 Med J. 2014;883–90.
Metcalfe W, Khan IH, Prescott GJ, Simpson K, Macleod AM. Can we improve early mortality in patients receiving renal replacement therapy? Kidney International. 2000 Jun;57(6):2539–45.
