การศึกษาความสัมพันธ์ของปริมาณแคลเซียมบนหลอดเลือดแดงเอออร์ตาส่วนท้อง โดยการตรวจเอ็กซ์เรย์ด้านข้างของกระดูกสันหลังส่วนเอวกับคะแนนประเมินปริมาณแคลเซียมบนหลอดเลือดแดงโคโรนารี่ โดยการตรวจด้วยเครื่องเอ็กซ์เรย์คอมพิวเตอร์ ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง

บทคัดย่อ

ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา : ภาวะแคลเซียมเกาะที่หลอดเลือด เป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญต่อการเสียชีวิตจากโรคหัวใจ และหลอดเลือดในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง ซึ่งการตรวจประเมินปริมาณแคลเซียมบนหลอดเลือดแดงโคโรนารี่ด้วยเครื่องเอ็กซ์เรย์คอมพิวเตอร์เป็นวิธีที่ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางในการคัดกรองภาวะดังกล่าว อย่างไรก็ตามการตรวจด้วยเครื่องเอ็กซ์เรย์คอมพิวเตอร์นั้นมีราคาค่อนข้างสูง ซึ่งอาจไม่เหมาะที่จะนำมาใช้ในประเทศไทย การศึกษานี้จึงต้องการที่จะทดสอบว่าการตรวจหาปริมาณแคลเซียมบนหลอดเลือดแดงเอออร์ตาส่วนท้องจากการตรวจเอ็กซ์เรย์ด้านข้างของกระดูกสันหลังส่วนเอวมีความสัมพันธ์และสามารถใช้แทนการตรวจปริมาณแคลเซียมบนหลอดเลือดแดงโคโรนารี่ที่ตรวจด้วยเครื่องเอ็กซ์เรย์คอมพิวเตอร์ในผู้ป่วยกลุ่มนี้ได้หรือไม่

วิธีดำเนินการวิจัย : การศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบตัดขวางเพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของปริมาณแคลเซียมบนหลอดเลือดแดงเอออร์ตา     ส่วนท้องโดยการตรวจเอ็กซ์เรย์กระดูกสันหลังด้านข้างของกระดูกสันหลังส่วนเอวกับคะแนนประเมินปริมาณแคลเซียมบนหลอดเลือด แดงโคโรนารี่โดยการตรวจด้วยเครื่องเอ็กซ์เรย์คอมพิวเตอร์ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะก่อนการบำบัดทดแทนไต และทำการเก็บข้อมูลทางคลินิกและผลตรวจทางห้องปฏิบัติการของผู้ป่วยดังกล่าว แล้วนำไปวิเคราะห์ทางสถิติ

ผลการวิจัย : มีผู้ป่วยเข้าร่วมการศึกษาจำนวนทั้งสิ้น 70 ราย อายุเฉลี่ย 70.59+10.16 ปี เป็นเพศชายร้อยละ 62.9 พบว่ามีความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณแคลเซียมบนหลอดเลือดแดงเอออร์ตาส่วนท้องโดยการตรวจเอ็กซ์เรย์กระดูกสันหลังด้านข้างของกระดูกสันหลังส่วนเอวกับคะแนนประเมินปริมาณแคลเซียมบนหลอดเลือดแดงโคโรนารี่โดยการตรวจด้วยเครื่องเอ็กซ์เรย์คอมพิวเตอร์ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง       ทั้งการประเมินแบบคะแนนเต็ม 4 (r=0.399, P=0.001), 8 (r=0.364, P=0.002) และ 24 (r=0.385, P=0.001) เมื่อนำคะแนนประเมินปริมาณแคลเซียมบนหลอดเลือดแดงเอออร์ตาส่วนท้องที่ได้คะแนนอย่างน้อย 2 จากคะแนนเต็ม 4 (sensitivity = 93.5 %, specificity = 59 %, area under the curve (AUC) = 0.783), 3 จากคะแนนเต็ม 8 (sensitivity = 83.9 %, specificity =            64.1 %, AUC = 0.766) และ 4 จากคะแนนเต็ม 24 (sensitivity = 87.1 %, specificity = 71.8 %, AUC = 0.799) และยังพบความสัมพันธ์ที่ดี่ในแต่ละวิธีที่ใช้ในการประเมินปริมาณแคลเซียมบนหลอดเลือดแดงเอออร์ตาส่วนท้องอีกด้วย

สรุป : การประเมินปริมาณแคลเซียมบนหลอดเลือดแดงเอออร์ตาส่วนท้องโดยการตรวจเอ็กซ์เรย์กระดูกสันหลังด้านข้างของกระดูก      สันหลังส่วนเอวมีความสัมพันธ์กับปริมาณแคลเซียมบนหลอดเลือดแดงโคโรนารี่โดยการตรวจเอ็กซ์เรย์คอมพิวเตอร์ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง และอาจใช้เป็นเครื่องมือในการคัดกรองภาวะแคลเซียมเกาะที่หลอดเลือดในผู้ป่วยกลุ่มนี้ได้