การประเมินความคลาดเคลื่อนจากการจัดท่าของผู้ป่วยมะเร็งเต้านมเพศหญิงที่ใช้รังสีรักษา ณ โรงพยาบาลสงขลานครินทร์
คำสำคัญ:
ความคลาดเคลื่อนของการจัดท่า, มะเร็งเต้านม, รังสีรักษา, ภาพรังสีนำวิถีบทคัดย่อ
ความคลาดเคลื่อนการจัดท่าในรังสีรักษาเกิดจากตำแหน่งการฉายจริงแตกต่างจากตำแหน่งของแผนการรักษา ส่งผลให้อวัยวะเป้าหมายหรือเนื้อเยื่อปกติข้างเคียงได้รับปริมาณรังสีไม่เป็นไปตามแผน โครงงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความคลาดเคลื่อนจากการจัดท่าและปัจจัยที่อาจส่งผลต่อความคลาดเคลื่อนในผู้ป่วยมะเร็งเต้านมเพศหญิงที่ใช้รังสีรักษา ณ โรงพยาบาลสงขลานครินทร์ ทำการศึกษาโดยเก็บข้อมูลย้อนหลังของผู้ป่วยมะเร็งเต้านมเพศหญิงที่ใช้รังสีรักษาระบบภาพรังสีนำวิถี 101 คน เก็บข้อมูลปัจจัยของผู้ป่วย ได้แก่ อายุ, BMI, Breast separation และการจัดท่าแบบยกแขนข้างเดียวหรือสองข้าง และเก็บค่าความคลาดเคลื่อนใน 3 ทิศทาง จากนั้นนำข้อมูลมาคำนวณค่าความคลาดเคลื่อนแบบระบบและแบบสุ่ม ใช้การวิเคราะห์การถดถอยในการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของปัจจัยกับค่าความคลาดเคลื่อน ผลการศึกษาจากภาพ EPID (Electronic Portal Imaging Device) 1,240 ภาพ พบว่าค่าความคลาดเคลื่อนแบบระบบในแนว vertical, longitudinal และ lateral เท่ากับ 2.22, 1.97 และ 2.60 มิลลิเมตร ตามลำดับ ค่าความคลาดเคลื่อนแบบสุ่ม ในแนว vertical, longitudinal และ lateral เท่ากับ 2.13, 2.95 และ 2.36 มิลลิเมตร ตามลำดับ จากการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของปัจจัยของผู้ป่วยกับค่าความคลาดเคลื่อน พบว่าการจัดท่าแบบยกแขนข้างเดียวหรือสองข้างขณะฉายรังสีสัมพันธ์กับค่าความคลาดเคลื่อนในแนว lateral (p-value < 0.05) สรุปว่าค่าความคลาดเคลื่อนแบบระบบและแบบสุ่มมีค่าอยู่ภายใน 3 มิลลิเมตรทุกทิศทาง โดยค่าความคลาดเคลื่อนแบบระบบพบค่ามากที่สุดในแนว lateral และค่าความคลาดเคลื่อนแบบสุ่มพบค่ามากที่สุดในแนว longitudinal และการจัดท่าแบบยกแขนข้างเดียวหรือสองข้างสัมพันธ์กับค่าความคลาดเคลื่อนการจัดท่า
Downloads
เอกสารอ้างอิง
สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. ทะเบียนมะเร็งระดับโรงพยาบาล พ.ศ. ๒๕๖๒. กรุงเทพฯ: นิวธรรมดาการพิมพ์; ๒๕๖๓.
จินตนา กิ่งแก้ว. มะเร็งเต้านมกับการพยาบาลผู้ป่วยผ่าตัดมะเร็งเต้านม. วารสารโรคมะเร็ง๒๕๖๐;๓๗:๑๖๓-๑๗๐.
ธนาพันธุ์ พีรวงศ์. เอกสารคำสอนรายวิชา ๓๖๕-๖๐๔ เสริมประสบการณ์การดูแลผู้ป่วยโรคมะเร็ง (Experiential Learning in Cancer Patients Care) เรื่องการดูแลผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับการฉายรังสี. กรุงเทพฯ: สหมิตรพัฒนาการพิมพ์ (๑๙๙๒); ๒๕๖๓.
ทวีป แสงแห่งธรรม. ระบบภาพในงานรังสีรักษา. วารสารสมาคมรังสีรักษาและมะเร็งวิทยาแห่งประเทศไทย ๒๕๕๔;๑:๑๘-๑๙.
Chung MJ, Lee GJ, Suh YJ, Lee HC, Lee S-W, Jeong S, et al. Setup Error and Effectiveness of Weekly Image-Guided Radiation Therapy of TomoDirect for Early Breast Cancer. Cancer Res Treat. 2015;47:774–780.
Yang DS, Yoon WS, Chung SY, Lee JA, Lee S, Park YJ, et al. Set-up uncertainty during breast radiotherapy. Image-guided radiotherapy for patients with initial extensive variation. Strahlenther Onkol. 2013;189:315–320.
Wayne WD. Biostatistics: A foundation of analysis in the health sciences (6th ed.) John Wiley & Son Inc. 177-178.
The Royal College of Radiologists, Society and College of Radiographers, Institute of Physics and Engineering in Medicine. On target: ensuring geometric accuracy in radiotherapy. [Internet]. [cited 2021 Jan 9]. Available from:
ชวลิต ทับสีรัก. ตัวแปรเชิงคุณภาพกับการวิเคราะห์การถดถอย. วารสารการวัดผลการศึกษา ปีที่ ๑๗ ฉบับที่ ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๕ มหาวิทยาลัยสารคาม
Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23443609/
Zhang H-J, Zhang C, GE R-G, Liu X-L, Cong X-H, Qu B-L, et al. Evaluation of positional error during radiotherapy for breast cancer after modified radical mastectomy. Biomed Res. 2017;28:7526-7533.
Thomsen MS, Harrov U, Fledelius W, Poulsen PR. Inter- and intra-fraction geometric errors in daily image-guided radiotherapy of free-breathing breast cancer patients measured with continuous portal imaging. Acta Oncol. 2014;53:802–808.
Jereczek-Fossa BA, Santoro L, Colangione SP, Morselli L, Fodor C, Vischioni B, et al. Electronic portal imaging registration in breast cancer radiotherapy verification: analysis of inter-observer agreement among different categories of health practitioners. Neoplasma. 2013;60:302–308.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 สมาคมรังสีเทคนิคแห่งประเทศไทย
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมรังสีเทคนิคแห่งประเทศไทย (The Thai Society of Radiological Technologists)
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับสมาคมรังสีเทคนิคแห่งประเทศไทยและบุคคลากรท่านอื่น ๆในสมาคม ฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
