ปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับจากการทำหัตถการรังสีร่วมรักษาด้วยการให้เคมีบำบัดเฉพาะที่ร่วมกับการให้สารอุดหลอดเลือดแดงที่ก้อนมะเร็งตับและการถ่ายภาพนำวิถีด้วยเครื่องเอกซเรย์หลอดเลือดระนาบเดียวและเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ระบบไฮบริด

ร่มรังศรี  วงศ์สูง; เพ็ชรลีย์  สุวรรณประดิษฐ์; พิมพ์ลภัทร  ฉวีรักษ์; สุกฤตา  สุกใส; ไตรรัตน์ จันทรัตนา; ลัคนา  อภิปัญญาโสภณ

ผู้แต่ง

ร่มรังศรี วงศ์สูง สาขารังสีวินิจฉัย ฝ่ายรังสีวิทยา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย กรุงเทพมหานคร 10330 ประเทศไทย
เพ็ชรลีย์ สุวรรณประดิษฐ์ สาขารังสีวินิจฉัย ฝ่ายรังสีวิทยา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย กรุงเทพมหานคร 10330 ประเทศไทย
พิมพ์ลภัทร ฉวีรักษ์ ภาควิชารังสีเทคนิคและฟิสิกส์ทางการแพทย์ คณะสหเวชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กรุงเทพมหานคร 10330 ประเทศไทย
สุกฤตา สุกใส ภาควิชารังสีเทคนิคและฟิสิกส์ทางการแพทย์ คณะสหเวชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กรุงเทพมหานคร 10330 ประเทศไทย
ไตรรัตน์ จันทรัตนา สาขารังสีวินิจฉัย ฝ่ายรังสีวิทยา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย กรุงเทพมหานคร 10330 ประเทศไทย
ลัคนา อภิปัญญาโสภณ ภาควิชารังสีเทคนิคและฟิสิกส์ทางการแพทย์ คณะสหเวชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กรุงเทพมหานคร 10330 ประเทศไทย

คำสำคัญ:

การทำหัตถการรังสีร่วมรักษาด้วยการให้เคมีบำบัดเฉพาะที่ร่วมกับการให้สารอุดหลอดเลือดที่ตับ, เครื่องเอกซเรย์หลอดเลือดระนาบเดียวและเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ระบบไฮบริด , ปริมาณรังสียังผล, ปริมาณรังสีเชิงพื้นที่

บทคัดย่อ

บทนำ: การถ่ายภาพนำวิถีด้วยเครื่องเอกซเรย์หลอดเลือดระนาบเดียวและเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ระบบไฮบริด (Hybrid angiography-computed tomography; Hybrid Angio-CT) ร่วมกับการทำหัตถการรังสีร่วมรักษาด้วยการให้เคมีบำบัดเฉพาะที่และการให้สารอุดหลอดเลือดที่ตับ (Transcatheter arterial chemoembolization; TACE) นำมาใช้รักษาผู้ป่วยโรคมะเร็งตับชนิด Hepatocellular carcinoma (HCC) ถึงแม้ว่าวิธี TACE จะให้ประโยชน์ในการรักษา แต่การพิจารณาความเสี่ยงของการได้รับรังสีก็เป็นสิ่งสำคัญ วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินปริมาณรังสีและปัจจัยที่มีผลกระทบต่อปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับจากการทำหัตถการรังสีร่วมรักษา TACE ณ ฝ่ายรังสีวิทยา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย วิธีการศึกษา: เก็บข้อมูลย้อนหลังของผู้ป่วยที่อายุมากกว่า 18 ปี และเข้ารับการรักษาโรคมะเร็งตับ HCC ด้วยวิธี TACE ร่วมกับการถ่ายภาพเอกซเรย์นำวิถีด้วยเครื่อง Hybrid Angio-CT ยี่ห้อ Toshiba บันทึกข้อมูลที่เกี่ยวข้องได้แก่ เวลาให้รังสีส่องตรวจ (Fluoroscopy time; FT) เวลาทั้งหมดในการเก็บภาพรังสีส่องตรวจ (Total acquisition time; TAT) จำนวนรูปภาพทั้งหมดจากการให้รังสีส่องตรวจ ปริมาณรังสีเชิงพื้นที่ (Dose area product; DAP) ปริมาณรังสีตลอดระยะสแกน (Dose length product; DLP) และปริมาณรังสียังผล (Effective dose; ED) จากการถ่ายภาพเอกซเรย์ส่องตรวจสองมิติ (2D ED) และเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สามมิติ (3D ED) ผลการศึกษา: จากจำนวนผู้ป่วยทั้งสิ้น 56 คน พบค่ามัธยฐานของ ED รวม (2D ED + 3D ED) จากการรักษาผู้ป่วยที่มีจำนวนก้อนมะเร็ง 1-3 ตำแหน่ง และมากกว่า 3 ตำแหน่ง เท่ากับ 41.72 และ 29.88 มิลลิซีเวิร์ต ตามลำดับ ค่ามัธยฐานของ DAP ใกล้เคียงกับปริมาณรังสีอ้างอิงระดับชาติ ค่า FT และ TAT ที่เพิ่มขึ้นในการถ่ายภาพรังสีวินิจฉัยเอกซเรย์ TACE สองมิติและสามมิติ ส่งผลให้ค่า 2D ED และ DAP สูงขึ้น แต่ไม่พบความสัมพันธ์ระหว่างค่า FT หรือ ED รวมกับจำนวนก้อนมะเร็งที่รักษา สรุปผลการศึกษา: ค่า ED รวมจากการทำหัตถการรังสีร่วมรักษา TACE ด้วยเครื่อง Hybrid Angio-CT สูงกว่างานวิจัยก่อนหน้า ขณะที่ค่า DAP สอดคล้องกับปริมาณรังสีอ้างอิงระดับชาติในการถ่ายภาพเอกซเรย์รังสีร่วมรักษา

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

Wang YXJ, Baere TD, Idee JM, Ballet S. Transcatheter embolization therapy in liver cancer: an update of clinical evidences. Chin J Cancer Res. 2015; 27(2): 96-121.

Yuan G, Liu Z, Wang W, Liu M, Xu Y, Hu W, et al. Multifunctional nanoplatforms application in the transcatheter chemoembolization against hepatocellular carcinoma. J Nanobiotech. 2023; 21:1-21.

Bruix J, Sherman M. American Association for the Study of Liver Diseases. Management of hepatocellular carcinoma: and update. Hepatology. 2011; 53(3): 1020-1022.

European Association for the Study of the Liver. EASL Clinical Practice Guidelines: management of hepatocellular carcinoma. J Hepatol. 2018; 69(1): 182-236.

Faungsuwan A, Siripongsatian D, Patanawanitkul R, Chotipanich C. The Hybrid Angiography-Computed Tomography in Thailand: The integration between angiography with computed tomography in hybrid system for vascular angiography and interventional radiology. J Chulabhorn Royal Acad. 2023; 5(3): 133-143.

Minami Y, Yagyu Y, Murakami T, Kudo M. Tracking navigation imaging of transcatheter arterial chemoembolization for hepatocellular carcinoma using three-dimensional cone-beam CT angiography. Liver Cancer. 2014: 3: 53-61.

Schernthaner RE, Duran R, Chapiro J, Wang Z, Geschwind JFH, Lin M. A new angiographic imaging platform reduces radiation exposure for patients with liver cancer treated with transarterial chemoembolization. Eur Radiol. 2015; 25: 3255-3262.

Lee JH, Lee IJ, Kim HB, Park B, Kim BH, Park JW, et al. Efficacy and safety of transarterial chemoembolization with cone-beam CT in patients with hepatocellular carcinoma within the Milan criteria: a retrospective cohort study. Clin Rad. 2019: 74(5):407.e19-407.e28.

Piron L, Roy JL, Cassinotto C, Delicque J, Belgour A, Allimant C, et al. Radiation exposure during Transarterial Chemembolization: Angio-CT versus Cone-Beam CT. Cardiovasc Intervent Radiol. 2019; 42: 1609-1618.

Karavasilis E, Dimitriadis A, Gonis H, Pappas P, Georgious E, Yakoumakis E. Dose coefficients for liver chemoembolization procedures using Monte Carlo code. Rad Prot Dosi. 2016: 172(4): 409-415.

Deak PD, Smal Y, Kalender WA. Multisection CT protocols: sex- and age-specific conversion factors used to determine effective dose from dose-length product. Radiology. 2010; 257(1): 158-166.

Vano E, Sanchez R, Fernandez JM, Gallogo JJ, Verdu JF, Gonzalez de Garay M, et al. Patient dose reference levels for interventional radiology: a national approach. Cardiovasc Intervent Radiol, 2009; 32: 19-24.

Etard C, Bigand E, Salvat C, Vidal V, Beregi JP, Hornbeck A, et al. Patient dose in interventional radiology: a multicentre study of the most frequent procedures in France. Eur Radiol, 2017; 27: 4281-4290.

Miller DL, Kwon D, Bonavia GH. Reference levels for patient radiation doses in interventional radiology: proposed initial values for U.S. practice. Radiology, 2009; 253(3): 753-764.

กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข (2564). ค่าปริมาณรังสีอ้างอิงในการถ่ายภาพรังสีวินิจฉัยทางการแพทย์ของประเทศไทย 2564. บริษัท บียอนด์ พับลิสซิ่ง จำกัด.