The การวิเคราะห์ความเสถียรของค่าการสอบเทียบของหัววัดสำหรับปริมาณรังสีดูดกลืนในน้ำ (ND,w) ในหัววัดรังสีไอออนไนเซชั่นชนิดฟาร์มเมอร์โดยใช้ข้อมูลย้อนหลัง 10 ปี

จารึก  ก้านเพ็ชร; วโรชา  แสนกล้า; ธนวัฒน์  ถาวรวงษ์

ผู้แต่ง

จารึก ก้านเพ็ชร สาขารังสีรักษาและมะเร็งวิทยา ฝ่ายรังสีวิทยา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย 10330
วโรชา แสนกล้า สาขารังสีรักษาและมะเร็งวิทยา ฝ่ายรังสีวิทยา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย 10330
ธนวัฒน์ ถาวรวงษ์ สาขารังสีรักษาและมะเร็งวิทยา ฝ่ายรังสีวิทยา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย 10330

คำสำคัญ:

ค่าแก้การสอบเทียบ, ค่า ND,w, การสอบเทียบ, หัววัดรังสี, หัววัดไอออนไนเซชั่น

บทคัดย่อ

บทนำ: ค่า calibration factor (N_D,w) เป็นค่าที่มีความสำคัญเพราะมีความสัมพันธ์กับปริมาณรังสีที่ให้แก่ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยวิธีฉายรังสี ค่า N_D,w นี้จะได้จากการส่ง หัววัดรังสี (ionization chamber) ไปสอบเทียบที่กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ซึ่งจะส่งไปสอบเทียบประมาณ 1-3 ปีต่อครั้ง แต่เนื่องจากสถานการณ์ระบาดของโรค COVID19 ทำให้การนัดหมายในการสอบเทียบมีความล่าช้าออกไป ซึ่งอาจจะส่งผลต่อปริมาณรังสีที่ให้ผู้ป่วยได้ ทำให้ต้องพิจารณาถึงค่าความคลาดเคลื่อนของค่า calibration factor ที่อาจเกิดขึ้นในช่วงเวลาที่ยังไม่ได้ส่งไปสอบเทียบ วัตถุประสงค์การศึกษา: การศึกษานี้ได้ทำการพิจารณาหาค่าความคลาดเคลื่อน ย้อนหลังของค่า N_D,w ของ ionization chamber 2 ชนิดตลอดระยะเวลา 10 ปี วิธีการศึกษา: หาค่าค่าเปอร์เซ็นความเปลี่ยนแปลงย้อนหลังของค่า N_D,w ของ ionization chamber 2 ชนิดที่ใช้งานมากที่สุดของทางรังสีรักษา คือ FC65_G และ FC65_P รวมทั้งหมด 4 หัววัด โดย กำหนดให้ค่า N_D,w ที่ส่งเป็นปีแรกและปีครั้งก่อนหน้าของ ionization chamber แต่ละหัววัดเป็นค่าอ้างอิง ตามลำดับ ผลการศึกษา: ความเปลี่ยนแปลงของค่า N_D,w อยู่ภายในช่วงน้อยกว่า ±3% ทำให้เรามั่นใจได้ว่าตลอด 10 ปี หัววัดรังสีมีเสถียรภาพค่อนข้างสูง ดังนั้นหาก หัววัดรังสีไม่ผิดปกติและมีสถานการณ์ที่ทำให้เราไม่สามารถส่งสอบเทียบได้ เช่น สถานการณ์ COVID19 เราจึงมีความเชื่อมั่นในการใช้ค่า N_D,w ต่อไปได้ สรุปผลการศึกษา: Famer chamber มีค่า calibration factor ค่อนข้างคงที่ แปลว่า ประสิทธิภาพในการวัดรังสีของหัววัดทั้งหมดค่อนข้างมีเสถียรภาพ ดังนั้น เชื่อได้ว่าในระยะเวลาที่ยังไม่สามารถส่งหัววัดสอบเทียบได้ ซึ่งอาจมากกว่า 3 ปีในแต่ละรอบของการส่ง ยังคงสามารถใช้หัววัด Famer chamber เหล่านั้นมาทำการวัดรังสีได้อย่างถูกต้อง

Downloads

References

Hohlfeld K. The standard DIN 6800: procedures for absorbed dose determination in radiology by the ionization method (IAEA‑SM‑298/31). Vienna: IAEA; 1988:13–22.

Andreo P. Absorbed dose beam quality factors for the dosimetry of high-energy photon beams. Phys Med Biol. 1992;37(10):2189–2211.

Rogers DWO. The advantages of absorbed-dose calibration factors. Med Phys. 1992;19(5):1227–1239.

International Atomic Energy Agency (IAEA). Absorbed dose determination in external beam radiotherapy: an international code of practice for dosimetry based on standards of absorbed dose to water. Technical Reports Series No. 398. Vienna: IAEA; 2001.

Minniti R, Shobe J, Seltzer SM, Chen-Mayer HH, Domen SR. Absorbed dose to water calibration of ionization chambers in a 60Co gamma-ray beam. NIST Spec Publ. 2006;250:250–274.

Castro P, García-Vicente F, Mínguez C, Floriano A, Sevillano D, Pérez L, et al. Study of the uncertainty in the determination of the absorbed dose to water during external beam radiotherapy calibration. J Appl Clin Med Phys. 2008;9(1):70–86.

Muir BR. Ion chamber absorbed dose calibration coefficients, ND,w, measured at ADCLs: distribution analysis and stability. Med Phys. 2015;42(3):1546–1554.

Karzmark CJ. Concerning radiotherapy standard dose meter calibration. Med Phys. 1980;7(5):574–575.

Manoj S, Harishchandra G, Sakshi S, Ashok K, Aruna K. Variation in dosimeter calibration factor (ND,w) over a period of 20 years. J Med Phys. 2021;46(2):125–127.

International Commission on Radiation Units and Measurements (ICRU). Measurement quality assurance for ionizing radiation dosimetry. ICRU Report 76. Oxford: Oxford University Press; 2006.

Mijnheer BJ, Battermann JJ, Wambersie A. Reply to: precision and accuracy in radiotherapy. Radiother Oncol. 1989;14(2):163–167.

Ravichandran R, Binukumar JP, Davis CA. Estimation of absorbed dose in clinical radiotherapy linear accelerator beams: effect of ion chamber calibration and long-term stability. J Med Phys. 2013;38(4):205–209.