ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออก ในประเทศไทย: การทบทวนวรรณกรรม

ผู้แต่ง

  • ธนันญา เส้งคุ่ย สาขาวิชาสาธารณสุขศาสตร์ คณะวิทยาการสุขภาพและการกีฬา มหาวิทยาลัยทักษิณ
  • สมเกียรติยศ วรเดช สาขาวิชาสาธารณสุขศาสตร์ คณะวิทยาการสุขภาพและการกีฬา มหาวิทยาลัยทักษิณ
  • ปุญญพัฒน์ ไชยเมล์ สาขาวิชาสาธารณสุขศาสตร์ คณะวิทยาการสุขภาพและการกีฬา มหาวิทยาลัยทักษิณ

คำสำคัญ:

โรคไข้เลือดออก, พฤติกรรมการป้องกันโรค, การทบทวนวรรณกรรม

บทคัดย่อ

โรคไข้เลือดออกเป็นโรคติดต่อนำโดยแมลงที่มีการระบาดอย่างต่อเนื่อง และเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญของประเทศ การป้องกันและควบคุมโรคจำเป็นต้องดำเนินการอย่างเข้มข้นและต่อเนื่องเพื่อลดการแพร่ระบาดของโรคในทุกพื้นที่ และต้องอาศัยความร่วมมือจากภาครัฐและประชาชน โดยเฉพาะพฤติกรรมการป้องกันและควบคุมโรคในระดับบุคคล บทความวิชาการครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อทบทวนวรรณกรรมปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชนในประเทศไทย ซึ่งทบทวนบทความวิจัยที่เผยแพร่ตีพิมพ์ในฐานข้อมูลระดับชาติ จากการทบทวนวรรณกรรม พบว่า ปัจจัยส่วนบุคคล (เพศ อายุ สถานภาพสมรส ระดับการศึกษา อาชีพ รายได้ สถานภาพทางสังคม ระยะเวลาที่อาศัยอยู่ในชุมชน และประวัติการเจ็บป่วย) ปัจจัยนำ (เจตคติ ความรู้ การรับรู้) ปัจจัยเอื้อ (ความเพียงพอของทรัพยากร) และปัจจัยเสริม (การสนับสนุนทางสังคม การได้รับคำแนะนำจากบุคลากรสาธารณสุข การได้รับแรงจูงใจ) มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชน จากปัจจัยดังกล่าวบุคลากรสาธารณสุขที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐและเอกชน ควรส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชน โดยเน้นปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับปัจจัยส่วนบุคคล ปัจจัยนำ ปัจจัยเอื้อ และปัจจัยเสริม เพื่อใช้เป็นแนวทางในการแก้ปัญหาโรคไข้เลือดออกที่ถูกต้องและเหมาะสม ต่อไป

เอกสารอ้างอิง

กรมควบคุมโรค. (2562). รายงานพยากรณ์โรคไข้เลือดออก ปี 2562. นนทบุรี: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. (2556). แนวทางการดำเนินงานปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพระดับจังหวัด. นนทบุรี: โรงพิมพ์ชุมนุมสหการเกษตรแห่งประเทศไทยจำกัด.
จำรัส เผือกคง และสุลาวรรณ เงินยวง. (2554). ความรู้ การรับรู้เกี่ยวกับโรคไข้เลือดออก พฤติกรรมการดำเนินงานป้องกันควบคุมโรค และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ของอาสาสมัครสาธารณสุข กรณีศึกษาจังหวัดประจวบคีรีขันธ์. สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 6 ขอนแก่น. 2, 19-28.
ชมพูนุช อินทศรี, ภัคจิรา สาระวงศ์, อโนทัย ผลิตนนท์เกียรติ์ และดวงใจ เอี่อมจ้อย. (2560). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชนในชุมชนบ้านคลองนา ตำบลศีรษะจระเข้น้อย อำเภอบางเสาธง จังหวัดสมุทรปราการ. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี หัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ. 1, 43-51.
ชลิต เกตุแสง. (2558). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการควบคุมโรคไข้เลือดออกของประชาชน อำเภอตะโหมด จังหวัดพัทลุง. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้. 1, 24-36.
ชัยวัฒน์ โพธิ์หอมศิริ. (2558). ความสัมพันธ์ระหว่างการรับรู้ ทัศนคติ กับการปฏิบัติตนในการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชนในเขตอำเภอโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี. วารสารควบคุมโรค. 2, 138-150.
นันทิตา กุณราชา, สุภาพร ตรงสกุล, วรรณรัตน์ ลาวัง และพิษณุรักษ์ กันทวี. (2560). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออก ในกลุ่มชาติพันธ์อาข่า อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย. เชียงรายวารสาร. 2, 91-103.
ประมวล โฆษิตชัยมงคล, ศิริขวัญ ตัณฑ์ไพบูลย์ และชาญวิทย์ ศุภประสิทธิ์. (2557). พฤติกรรมการ ป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม. วารสารแพทย์เขต 4-5. 1, 49-60.
ประเทือง ฉ่ำน้อย. (2559). การศึกษาระดับความรู้ การรับรู้ และพฤติกรรมการดำเนินงานควบคุม โรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุข กรณีศึกษาอำเภอพรานกระต่าย จังหวัดกำแพงเพชร. วารสารควบคุมโรค. 2, 138 – 150
ปรีดาศักดิ์ หนูแก้ว, วิทยา ผ่องแผ้ว และกีรติ สวยสมเรียม. (2554) พฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชนตำบลชัยพร อำเภอบึงกาฬ จังหวัดหนองคาย. สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 6 ขอนแก่น. 2, 47-55.
ผ่องศรี พูลทรัพย์,รัชนี ครองระวะ, ภิรมณ์ ลี้สุวรรณ และบรรณฑวรรณ หิรัญเคราะห์. (2558). การพัฒนาพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) โดยการส่งเสริมการทำงานแบบมีส่วนร่วมตามสภาพจริง รพ.สต.ท่าผา อ.บ้านโป่ง จ.ราชบุรี. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข. 2, 206-218.
พรพรรณ สมินทร์ปัญญา, อำไพพรรณ ทุมเสน และสุภัจฉรี มะกรครรภ์. (2561). ความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชน บ้านคั่นตะเคียน ตำบลมิตรภาพ อำเภอหมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี. วารสารพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม. 35, 37-51.
พุทธินันท์ บุญทา, นพรัตน์ สงเสริม และเสนอ ภิรมจิตรผ่อง. (2559). การศึกษาสถานการณ์โรคไข้เลือดออกตามการรับรู้ของแกนนำสุขภาพประจำครอบครัว อำเภอทรายมูล จังหวัดยโสธร. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี. 5, 63–73.
ภาคย์ คะมาลี. (2552). การรับรู้และพฤติกรรมในการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชนเทศบาลเมือง เมืองแกนพัฒนา อำเภอแม่แดง จังหวัดเชียงใหม่. วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
วัชระ กันทะโย. (2556). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของประชาชน ในเขตตำบลท่าเดื่อ อำเภอดอยเต่า จังหวัดเชียงใหม่. พิฆเนศวร์สาร. 2, 63-79.
วิจิตรา ดวงขยาย และเทียนทอง ต๊ะแก้ว. (2558). ความสัมพันธ์ระหว่างการรับรู้เรื่องโรคไข้เลือดออกกับพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ตำบลสบบง อำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา. เอกสารประกอบการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีระดับชาติ ครั้งที่ 1 มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์.
สมชาย เจนลาภวัฒนกุล และวรรณวิภา สะวานนท์. (2551). ปัจจัยที่มีผลกับพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกตำบลทุ่งนก อำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม. วารสารควบคุมโรค. 3, 372-378.
สถาบันป้องกันควบคุมโรคเขตเมือง กรมควบคุมโรค. (2561). แนวทางการเฝ้าระวังป้องกันควบคุมโรคไข้เลือดออกในเขตเมือง Urban Dengue Unit Guideline. จังหวัดนนทบุรี: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
สารีฟะห์ กาจิ, กมลวรรณ วณิชชานนท์, ฟาริห์ มะหมัด, รอซีกัน สาเร๊ะ, กนกกร มอหะหมัด และนวลพรรณ ทองคุปต์. (2561). พฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชนในตำบลสทิงหม้อ อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา. การประชุมวิชาการระดับชาติด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเครือข่ายภาคใต้ ครั้งที่ 3 ประจำปี 2561: 1068-1074.
สุรเกียรติ อาชานุภาพ. (2553). ตำราการตรวจรักษาโรคทั่วไป เล่ม 2 350 โรคกับการดูแลรักษาและการป้องกัน. กรุงเทพฯ: โฮลิสติก พับลิชชิ่ง
สิวลี รัตนปัญญา. (2561), ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการเฝ้าระวังและควบคุมโรคไข้เลือดออกในอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. วารสารราชพฤกษ์. 2, 87-96.
สิวลี รัตนปัญญา. (2562). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมและรูปแบบกิจกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชน อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. 1, 135-148.
ศิรินันท์ คำสี. (2561). ความเชื่อด้านสุขภาพกับพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชน ตำบลปากน้ำ อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา. วารสารการแพทย์และวิทยาศาสตร์สุขภาพ. 2, 1-11.
ศิรินันท์ คำสี และญาดา เรียมริมมะดัน. (2561). ความรู้และพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น โรงเรียนวัดโสธรวรารามวรวิหาร ตำบลหน้าเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา. วารสาร มฉก. วิชาการ. 1, 43-54.
อธิวัฒน์ วรพุฒ. (2553). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของประชาชน จังหวัดศรีสะเกษ. วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี.
อมลรดา รงค์ทอง และสุพัฒนา คำสอน. (2562). ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการมีส่วนร่วมในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของประชาชน อำเภอหนองฉาง จังหวัดอุทัยธานี. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเซีย ฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. 1, 147-158.
อารยา มันตราภรณ์. (2548). พฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของผู้รับบริการแผนกผู้ป่วยนอกโรงพยาบาลพระนั่งเกล้า. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาจิตวิทยาชุมชน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
World Health Organization. (2019). Dengue and severe dengue case management [online]. [Cited 2019 June 16]. Available from: https://www.who.int/health-topics/dengue-and-severe-dengue#tab=tab_3

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2020-06-30

รูปแบบการอ้างอิง

เส้งคุ่ย ธ., วรเดช ส. ., & ไชยเมล์ ป. . (2020). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออก ในประเทศไทย: การทบทวนวรรณกรรม. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, 9(1), 6–19. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/ubruphjou/article/view/243310

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความปริทัศน์