การใช้กระบวนการ 5A เพื่อปรับพฤติกรรมการสูบบุหรี่ในคลินิกบริการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปทุม

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลการปรับพฤติกรรมการสูบบุหรี่ในคลินิกบริการโดยใช้กระบวนการ 5A’s เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวางในกลุ่มผู้สูบบุหรี่ที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไปและเข้ารับบริการให้คำปรึกษาเลิกบุหรี่ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปทุม ระหว่างเดือน ตุลาคม 2558 ถึง กันยายน 2559 จำนวน 60 ราย เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์ข้อมูลทั่วไปและพฤติกรรมสูบบุหรี่ แบบประเมินการติดนิโคติน ภาพพลิกบุหรี่กับสุขภาพ การให้คำปรึกษาตามกระบวนการ 5A’s และประเมินการเลิกบุหรี่ด้วย stage of change ทุก ๆ 3 เดือน (1, 3, 6 เดือน) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ผลการศึกษาพบว่า อาสาสมัครส่วนใหญ่เป็นเพศชาย (ร้อยละ 90) อาสาสมัครทุกรายไม่ติดนิโคติน ส่วนใหญ่สูบบุหรี่เพราะความเคยชินและเพื่อเข้าสังคม ผลการติดตามภายหลังการบำบัดครบ 1 เดือน มีอาสาสมัครเลิกบุหรี่ได้ 25 ราย (ร้อยละ 41.66) เป็นผู้ป่วยเรื้อรังและสมาชิกร่วมบ้าน 16 ราย ลดจำนวนการสูบบุหรี่ 32 ราย สูบบุหรี่เท่าเดิม 3 ราย ภายหลังการบำบัดครบ 6 เดือน มีอาสาสมัครเลิกบุหรี่ได้ 21 ราย(ร้อยละ 35.0) และกลับไปสูบบุหรี่ซ้ำ 4 รายเนื่องจากสูบบุหรี่ตามเพื่อนและมีภาวะเครียดในครอบครัว ปัจจัยที่ส่งเสริมให้เลิกบุหรี่ได้สำเร็จต่อเนื่องคือ สุขภาพของตนเองและครอบครัวและค่าใช้จ่ายในการซื้อบุหรี่ สรุปการใช้กระบวนการ 5A’s ในสถานบริการปฐมภูมิสามารถค้นหาแรงจูงใจและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการสูบบุหรี่ได้มากขึ้น และยังช่วยเสริมสร้างสัมพันธภาพที่ดีต่อชุมชน ดังนั้น บุคลากรและอาสาสมัครสาธารณสุข ควรได้รับการอบรมเพิ่มทักษะความรู้กระบวนการ 5A’s เพื่อปรับพฤติกรรมการสูบบุหรี่ในคลินิกบริการได้อย่างมีประสิทธิภาพ