การ การพัฒนารูปแบบการดูแลและเฝ้าระวังสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ โดยเครือข่ายชุมชน ในเขตตำบลจิกเทิง อำเภอตาลสุม จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการดูแลและเฝ้าระวังสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุโดยเครือข่ายชุมชน ในเขตตำบลจิกเทิง อำเภอตาลสุม จังหวัดอุบลราชธานี กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้สูงอายุ 231 คน โดยการสุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้นแบบเป็นสัดส่วนจาก 431 คน และผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในพื้นที่ 20 คน มีการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถาม แบบสังเกต แบบบันทึกการสนทนากลุ่ม และแบบนิเทศติดตาม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ ใช้สถิติพรรณนาและสถิติทดสอบที ข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยวิเคราะห์เนื้อหา

                        การศึกษาครั้งนี้ใช้กระบวนการ PAOR ประกอบด้วย 6 ขั้นตอน คือ 1) ศึกษาบริบทของพื้นที่ วิเคราะห์ สภาพปัญหา  2) ประชุมเชิงปฏิบัติการ 3) จัดทำแผนปฏิบัติการ 4) ปฏิบัติตามแผนปฏิบัติการ 5) นิเทศติดตาม และ 6) ถอดบทเรียนในการดำเนินงาน ผลการศึกษาพบว่า ผู้สูงอายุมีค่าเฉลี่ยความรู้และพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากเพิ่มขึ้น อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 เท่ากับ 10.41 (SD = 1.95) และ 2.34 (SD = 0.52) ตามลำดับ

                        การพัฒนานี้ได้รูปแบบ C2P Model โดยมีเครือข่ายในชุมชน (Community network) เกิดโครงการ (Project) เกิดแนวทางในการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ และเกิดการมีส่วนร่วม (Participation) ระหว่างผู้สูงอายุ ผู้ดูแลและผู้มี
ส่วนเกี่ยวข้อง โดยการมีส่วนร่วมเพิ่มขึ้น ร้อยละ 90 ส่งผลให้ผู้สูงอายุและชุมชนมีความตระหนักถึงปัญหาโรคในช่องปาก ร่วมด้วยช่วยกันดูแลทันตสุขภาพของผู้สูงอายุ และผู้สูงอายุเข้าถึงบริการทันตกรรมได้อย่างทั่วถึง