โปรแกรมพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุสมผลของนักศึกษาคณะสาธารณสุขศาสตร์

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi experimental research) แบบการศึกษาสองกลุ่มวัดก่อนและหลังการทดลอง (The Pretest–Posttest control group design) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุสมผลของนักศึกษาคณะสาธารณสุขศาสตร์ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามกับกลุ่มตัวอย่างจำนวน 60 ตัวอย่าง โดยแบ่งเป็นกลุ่มทดลอง (Experimental group) จำนวน 30 ตัวอย่าง และกลุ่มควบคุม (Control group) จำนวน 30 ตัวอย่าง ทดสอบความตรงเชิงเนื้อหาของแบบสอบถามโดยผู้เชี่ยวชาญ 5 ท่าน และทดสอบความเที่ยงของแบบสอบถามแบบได้ค่าสัมประสิทธิ์อัลฟ่าของครอนบาช 0.92 ใช้ระยะเวลาในการดำเนินการวิจัย 12 สัปดาห์  โปรแกรมการทดลอง ประกอบด้วย กิจกรรมการเสริมสร้างความเข้าใจในข้อมูลและบริการสุขภาพ กิจกรรมการเสริมสร้างการเข้าถึงข้อมูลและบริการสุขภาพ กิจกรรมเสริมสร้างทักษะการสื่อสารเพื่อให้ได้ข้อมูลตามที่ต้องการ กิจกรรมการตัดสินใจเลือกปฏิบัติที่ถูกต้องด้วยการเรียนรู้โดยประสบการณ์หรือตัวแบบจากผู้อื่น กิจกรรมการจัดการตนเอง และกิจกรรมการเสนอทางเลือกให้ผู้อื่น (การบอกต่อ) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป SPSS และสถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลได้แก่ สถิติเชิงพรรณนา ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่ามัธยฐาน ค่าต่ำสุด ค่าสูงสุด และสถิติเชิงวิเคราะห์ ใช้สถิติ Paired t–test เปรียบเทียบผลลัพธ์ภายในกลุ่ม และสถิติ Independent t–test เปรียบเทียบระหว่างกลุ่มโดยกำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05)
ผลการศึกษา พบว่า กลุ่มทดลอง ความรอบรู้ด้านสุขภาพ ความตระหนัก และพฤติกรรมการใช้ยาปฏิชีวนะ ก่อน และหลังเข้าร่วมโปรแกรม มีคะแนนค่าเฉลี่ยความแตกต่างกัน (p-value<0.001) และคะแนนค่าเฉลี่ยความรอบรู้ด้านสุขภาพ ความตระหนัก และพฤติกรรมการใช้ยาปฎิชีวนะของนักศึกษาคณะสาธารณสุขศาสตร์ของกลุ่มทดลอง มีคะแนนค่าเฉลี่ยสูงกว่ากลุ่มควบคุมทุกด้าน และเมื่อทดสอบความแตกต่างด้วยสถิติ Independent t-test พบว่า หลังเข้าร่วมโปรแกรม กลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมมีการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุสมผลแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t=8.68, df=58.00, p<0.001))
สรุป  ผลของโปรแกรมพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุสมผล  สามารถนำไปใช้ในเป็นข้อมูลในการวางแผนส่งเสริมในการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุสมผลสำหรับกลุ่มประชาชนทั่วไปได้