กระบวนการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ตำบลนาพู่ อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษากระบวนการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ตำบลนาพู่ อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี กลุ่มตัวอย่างแบ่งเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มผู้สูงอายุ 72 คน และกลุ่มภาคีเครือข่าย 38 คน ดำเนินการเก็บข้อมูลระหว่างเดือน ตุลาคม 2566 ถึง เดือน มกราคม 2567 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงเชิงพรรณนา ได้แก่ ตารางแจกแจง ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติเชิงอนุมาน ด้วยสถิติ t-test (Paired t-test)
ผลการศึกษาพบว่า บริบทคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในพื้นที่ พบว่าเป็นผู้สูงอายุติดสังคม ร้อยละ 87.5 ประเมินคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุพบว่า คุณภาพชีวิตผู้สูงอายุอยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 98.6 (X=70.7, SD=4.1) 1) ด้านสุขภาพร่างกาย ระดับปานกลาง ร้อยละ 98.6 (X=20.2, SD=2.7) 2) ด้านจิตใจ ระดับปานกลาง ร้อยละ 84.7 (X=15.9, SD=1.6) 3) ด้านสัมพันธภาพทางสังคม ระดับปานกลาง ร้อยละ 95.8 (X=8.7, SD=0.6) 4) ด้านสิ่งแวดล้อม ระดับปานกลาง ร้อยละ 75.0 ร้อยละ 75.0 (X=20.2, SD=2.1) การรมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในชุมชนในการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ ระดับน้อย ร้อยละ 55.3. (X=33.1, SD=2.7) ภายหลังเข้าร่วมกิจกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ที่จัดขึ้น พบว่า ความสามารถในการดำเนินชีวิตประจำวัน ดัชนีบาร์เธลเอดีแอล (Barthel Activities of Daily Living : ADL) ของผู้สูงอายุ กลุ่มตัวอย่างคงที่เมื่อเปรียบเทียบกับก่อนเข้าร่วมกิจกรรม คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุดีขึ้นครอบคลุมทั้ง 4 ด้าน ด้านสุขภาพร่างกาย ระดับปานกลาง (X=24.5, SD=3.1) ด้านจิตใจ ระดับปานกลาง (X=21.5, SD=2.4) ด้านสัมพันธภาพทางสังคม ระดับปานกลาง คะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 10.2 (X=10.2, SD =1.0) ด้านสิ่งแวดล้อม ผู้สูงอายุส่วนใหญ่ระดับปานกลาง (X=28.5, SD=2.3) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001)
ปัจจัยแห่งความสำเร็จ คือ ภาคีเครือข่ายเข้มแข็ง ให้ความสำคัญกับเรื่องสุขภาพของประชาชนในชุมชน การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในชุมชน เพื่อให้มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้แสดงความคิดเห็น ร่วมจัดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุมีการจัดทำแผนปฏิบัติการร่วมกับภาคีเครือข่าย ตั้งแต่การให้ข้อมูล ร่วมคิด วิเคราะห์ มีการติดตาม ประเมินผล และสรุปผลการดำเนินงานพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในชุมชน เพื่อให้มีแนวทางการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในชุมชนอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน