การศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคผื่นแพ้สัมผัส (Contact Dermatitis) ของเกษตรกรที่ใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช

ผู้แต่ง

  • สุธิดา สุธรรมมา หลักสูตรสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี
  • สุภาพร ใจการุณ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี
  • พัชรี ใจการุณ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี

คำสำคัญ:

เกษตรกร, สารเคมีกำจัดศัตรูพืช, ผิวหนังอักเสบ

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิด Contact Dermatitis ของเกษตรกรที่ใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช เป็นการศึกษาข้อมูลย้อนกลับ (Retrospective study) ศึกษาผู้ป่วยในโรงพยาบาล (Hospital based data) ดำเนินการศึกษาระหว่าง ปีงบประมาณ 2563 – 2565
ผลการศึกษาพบว่า จำนวนกลุ่มตัวอย่างทั้งสิ้น 150 ราย วิเคราะห์ข้อมูลโดยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติกแบบไบนารี โดยมีกลุ่มตัวอย่างจำนวน 150 คน ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย ร้อยละ 57.3 เกิด Contact Dermatitis ร้อยละ 33.3 เพศชายมีการเกิด Contact Dermatitis ร้อยละ 64.0 อายุเฉลี่ยในกลุ่มเกิด Contact Dermatitis 34.12 ปี (S.D.= 6.13) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิด Contact Dermatitis ของเกษตรกรที่ใช้สารเคมีกำจัด ได้แก่ โรคประจำตัว (OR =3.95, 95%CI = 1.92-8.13) ระดับการศึกษา (OR =2.66, 95%CI = 1.32-5.36) ทัศนคติเกี่ยวกับการใช้สารกำจัดศัตรูพืช (OR =2.81, 95%CI = 1.32-5.99) และการปฏิบัติตัวเกี่ยวกับการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช (OR =3.14, 95%CI = 1.42-6.98) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนปัจจัยด้านเพศ อายุปัจจุบัน อาชีพ สถานภาพ ระดับอาการและอาการแสดงของโรค และระดับความรู้เกี่ยวการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช พบว่าไม่มีความสัมพันธ์
ผลการวิจัยในครั้งนี้จะเป็นข้อมูลพื้นฐานสำหรับบุคลากรสาธารณสุขที่จะส่งเสริมสนับสนุนให้เกษตรกรมีทัศนคติและการปฏิบัติตัวเกี่ยวกับการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชอย่างเหมาะสม เพื่อลดการเกิด Contact Dermatitis ของเกษตรกรที่ใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชต่อไป

เอกสารอ้างอิง

กองสุขศึกษา สํานักปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2553). พฤติกรรมศาสตร์. http://www.thaihed.com/html/show.php?SID=132

กองอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2558). เอกสารประกอบการดำเนินงานตอบโต้ภาวะฉุกเฉินด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมเรื่องมลพิษทางน้ำและผลกระทบต่อสุขภาพ (พิมพ์ครั้งที่ 1). นนทบุรี: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.

กานต์พิชชา บุญทอง. (2557). การศึกษาปัจจัยส่วนบุคคล คุณภาพชีวิตในการทำงาน และความพึงพอใจ ที่มีผลต่อความผูกพันต่อองค์กรของพนักงานโรงพยาบาลเอกชน กรณีศึกษาพนักงานโรงพยาบาลราชธานี จังหวัดพระนครศรีอยุธยา (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยกรุงเทพ.

จีรภา จาศิล. (2555). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการป้องกันตนเองจากสารเคมีกำจัดศัตรูพืชและสัตว์ของเกษตรกรผู้ปลูกสับปะรด ตำบลบ้านเสด็จ อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง. เชียงใหม่: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ธีระดา ภิญโญ. (2562). การศึกษาการรายงานผลการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติคสำหรับงานวิจัย. Humanities, Social Sciences and Arts, 12(5), 544–558.

นวลศรี ทยาพัชร. (2563). เกษตรกรรมและการใช้สารเคมีการเกษตร. สถาบันวิจัยระบบสุขภาพ. http://uto.moph.go.th/healthpro/Scripts/g/a/3.PDF

ศิริอุมา เจาะจิตต์, วิยดา กวานเหียน, & อุดมรัตน์ วัฒนสิทธ์. (2560). การเปรียบเทียบความรู้ ทัศนคติ พฤติกรรมของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวและปริมาณสารกำจัดศัตรูพืชตกค้างในสิ่งแวดล้อมจังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ, 10(37), 10–20.

สำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร. (2562). สรุปข้อมูลวัตถุอันตราย พ.ศ. 2562. http://www.doa.go.th/ard/?page_id=386

สํานักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร. (2554). รายงานสรุปการนําเข้าวัตถุอันตรายทางการเกษตร ปี พ.ศ.2548–2553. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.

สุธาสินี อั้งสูงเนิน. (2558). ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย ฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 9(1), 50–63.

สุภาพร ใจการุณ, ประกิจ เชื้อชม, & พัชรี ใจการุณ. (2561). พฤติกรรมการสัมผัสสารเคมีกำจัดวัชพืชพาราควิตและการเกิดโรคหนังเน่าของเกษตรกรที่เป็นผู้ป่วยเบาหวาน จังหวัดอุบลราชธานีและศรีสะเกษ. วารสารวิจัยเเละพัฒนาระบบสุขภาพ, 11(3), 495–500.

สุภาพร ใจการุณ. (2556). การตกค้างของสารเคมีฆ่าแมลงในผักพื้นบ้านอีสานและอาหารท้องถิ่น. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 6(3), 122–129.

Bloom, B. S., & Ceylon, D. (1975). Taxonomy of educational objectives: Handbook I: Cognitive domain. New York: David McKay.

Boonrod, T., & Simla, W. (2012). Factors relating to pesticide preventive behaviors of agricultural workers. Journal of Public Health, 42(2), 103–113. (in Thai)

Del Prado-Lu, J. L. (2007). Pesticide exposure, risk factors and health problems among cut flower farmers: A cross sectional study. Journal of Occupational Medicine and Toxicology, 2, 1–8.

Peduzzi, P., Concato, J., Kemper, E., Holford, T. R., & Feinstein, A. R. (1996). A simulation study of the number of events per variable in logistic regression analysis. Journal of Clinical Epidemiology, 49(12), 1373–1379. https://doi.org/10.1016/s0895-4356(96)00236

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-04-28

รูปแบบการอ้างอิง

สุธรรมมา ส. . ., ใจการุณ ส. . ., & ใจการุณ พ. . . (2025). การศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคผื่นแพ้สัมผัส (Contact Dermatitis) ของเกษตรกรที่ใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, 14(1), 16–25. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/ubruphjou/article/view/268715

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ