ความรู้และการรู้เท่าทันผลิตภัณฑ์สุขภาพและการโฆษณาผ่านสื่อออนไลน์ของผู้สูงอายุในตำบลบึงเนียม อำเภอเมืองขอนแก่น
คำสำคัญ:
การรู้เท่าทันโฆษณาผ่านสื่อออนไลน์, ผลิตภัณฑ์สุขภาพ, ผู้สูงอายุมุสลิมบทคัดย่อ
การศึกษาแบบภาคตัดขวางนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความรู้และการรู้เท่าทันผลิตภัณฑ์สุขภาพและการโฆษณาผ่านสื่อออนไลน์ของผู้สูงอายุในตำบลบึงเนียม อำเภอเมืองขอนแก่น ดำเนินการวิจัยระหว่างเดือนมกราคม – กุมภาพันธ์ 2567 กลุ่มตัวอย่างจำนวน 200 คน ใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบกลุ่ม เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม สถิติที่ใช้ ได้แก่ การแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่ามัธยฐาน ค่าต่ำสุด และค่าสูงสุด
ผลการศึกษา พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นหญิง ร้อยละ 64.50 อายุเฉลี่ย 69.10 ปี (S.D.=7.65) อายุต่ำสุด 60 ปี สูงสุด 93 ปี จบการศึกษาระดับประถมศึกษา ร้อยละ 79.50 มีโรคประจำตัว ร้อยละ 53.50 ใช้ยาประจำ ร้อยละ 46.50 ความรู้เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์สุขภาพอยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 47.50 ค่าเฉลี่ย เท่ากับ 21.10 (S.D.=4.65) การรู้เท่าทันผลิตภัณฑ์สุขภาพและการโฆษณาผ่านสื่อออนไลน์ พบว่า การรู้เท่าทันผลิตภัณฑ์สุขภาพ อยู่ในระดับสูง ร้อยละ 77.50 ค่าเฉลี่ย เท่ากับ 20.55 (S.D.=2.69) และการรู้เท่าทันการโฆษณาผ่านสื่อออนไลน์ อยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 55.00 ค่าเฉลี่ย เท่ากับ 14.43 (S.D.=1.66)
ดังนั้น หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรส่งเสริมความรู้เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์สุขภาพและการรู้เท่าทันการโฆษณาผ่านสื่อออนไลน์ด้วยวิธีการที่หลากหลายและเหมาะสมกับผู้สูงอายุ เพื่อให้สามารถดูแลและป้องกันตนเองจากการถูกหลอกลวงผ่านสื่อออนไลน์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เอกสารอ้างอิง
ชมพูนุท เสียงแจ้ว, คชาพล นิ่มเดช, นาฏยา สุวรรณ, พุทธชาติ มากชุมนุม, วิโรจน์ ทองฉิม, และ ณัฐนันท์ เพชรประดิษฐ์. (2562). การสำรวจการใช้ยาปฏิชีวนะและผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ผสมสเตียรอยด์ในผู้สูงอายุ. วารสารวิชาการแพทย์เขต 11, 33(1), 231–242.
นัฐธิรา ดวงจันทร์, เกษมณี อภิวัฒน์สมบัติ, ญาณิน แซ่ว้าน, ธีรภัทร์ กลมกลิ้ง, ปภัสสร มั่นบัว, ปริชาติ บันดาลปิติ, ... และ อัศนี วันชัย. (2565). ความรอบรู้ทางสุขภาพของผู้สูงอายุในชุมชนกึ่งเมืองแห่งหนึ่งในจังหวัดพิษณุโลก. วารสารการพยาบาลสุขภาพและสาธารณสุข, 1(1), 28–39.
ธามม วงศ์สรรคกร, ชาญเดช เจริญวิริยะกุล, และ อัครมณี สมใจ. (2566). การรับรู้ประโยชน์ ทัศนคติ และพฤติกรรมการใช้สื่อออนไลน์ของผู้สูงอายุ. วารสารรัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา, 6(1), 169–178.
ธัญลักษณ์ สุมนานุสรณ์. (2561). พฤติกรรมการตัดสินใจซื้อสินค้าผ่านเครือข่ายสังคมออนไลน์ของผู้สูงอายุกลุ่มเบบี้บูมเมอร์ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร]. สืบค้นเมื่อ 10 กันยายน 2566, จาก http://ithesis-ir.su.ac.th/dspace/bitstream/123456789/2037/1/59602347.pdf
ปพิชญา เรืองฤทธิ์. (2565). สื่อโฆษณาผลิตภัณฑ์อาหารเสริมสมุนไพรกับการตัดสินใจซื้อของผู้สูงอายุ [วิทยานิพนธ์]. สืบค้นเมื่อ 4 ตุลาคม 2566, จาก https://archive.cm.mahidol.ac.th/bitstream/123456789/4433/1/TP%20BM.015%202565.pdf
ภูษิต ประคองสาย. (2565). ปี 65 ไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ สสส.ผนึกภาคีผลักดันนโยบายเพื่อสุขภาวะที่ดีของผู้สูงอายุทั่วประเทศ. สืบค้นเมื่อ 7 กันยายน 2566, จาก https://shorturl.asia/NIWA4
ระวีวรรณ ทรัพย์อินทร์, และ ญาศิณี เคารพธรรม. (2560). สื่อกับผู้สูงอายุในประเทศไทย. วารสารนิเทศศาสตร์ธุรกิจบัณฑิตย์, 11(2), 367–387.
วชิราภรณ์ นาคสิงห์, และ สุรสิทธิ์ ล้อจิตรอำนวย. (2565). การประเมินการจัดการปัญหาโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพทางโทรทัศน์ร่วมกันของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาและสำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ. วารสารไทยไภษัชยนิพนธ์, 17(1), 93–108.
ศูนย์จัดการเรื่องร้องเรียนและปราบปรามการกระทำผิดกฎหมายเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์สุขภาพ. (2565). ผลการเฝ้าระวังและตรวจสอบผลิตภัณฑ์สุขภาพ 1 ตุลาคม 2564 – 30 กันยายน 2565. สืบค้นเมื่อ 12 กันยายน 2566, จาก https://cemc.fda.moph.go.th/statistic/category/advertising-statistics/
สุกัญญา ผลพิมาย, และ ณิตชาธร ภาโนมัย. (2561). ความชุกของการบริโภคอาหารเสริมเพื่อสุขภาพของผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุ โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา. วารสารโรงพยาบาลสกลนคร, 21(2), 174–185.
สุชัญญา พลเพชร. (2563). การกำกับดูแลการโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหารทางอินเทอร์เน็ต. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ, 13(2), 623–633.
สุทธยา สมสุข. (2563). พฤติกรรมการใช้สื่อสังคมออนไลน์ของผู้สูงอายุ. วารสารปาริชาต มหาวิทยาลัยทักษิณ, 33(1), 63–77.
สุภาดา คำสุชาติ. (2560). ปัญหาและความต้องการดูแลทางสุขภาพของผู้สูงอายุในประเทศไทย: ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 26(6), 1156–1164.
สุภาภรณ์ คำเรืองฤทธิ์, อัจฉรา เอ็นซ์, และ ปัทพร สุคนธมาน. (2560). บทบาทครอบครัวและสื่อวิทยุต่อการใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารของผู้สูงอายุ. วารสารประชากรศาสตร์, 34(2), 1–16.
สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์. (2565). การสำรวจพฤติกรรมผู้ใช้อินเตอร์เน็ตในประเทศไทย Thailand Internet User Behavior 2565. สืบค้นเมื่อ 12 กันยายน 2566, จาก https://www.etda.or.th/th/Useful-Resource/publications/iub2022.aspx
อาภัสรี บัวประดิษฐ์, และ สุรศักดิ์ เสาแก้ว. (2562). ผลของโปรแกรมพัฒนาการรู้เท่าสื่อโฆษณาต่อพฤติกรรมการเลือกบริโภคผลิตภัณฑ์สุขภาพในกลุ่มผู้สูงอายุที่ใช้แอปพลิเคชันไลน์ในจังหวัดนครนายก. วารสารเภสัชกรรมไทย, 12(4), 932–943.
Best, J. W. (1978). Research in education (3rd ed.). New Delhi, India: Prentice Hall, Inc.
Bloom, B. S. (1971). Handbook on formative and summative evaluation of student learning. New York, NY: McGraw-Hill.
Romero, S. S., Scortegagna, H. M., & Doring, M. (2019). Functional health literacy level and behavior in the health of the elderly. Texto & Contexto–Enferm, 27, e5230017.
Speak, D. L., et al. (1989). Health perceptions and lifestyles of the elderly. Research in Nursing & Health Care, 12(Suppl.), 93–110.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารวารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารนี้ ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารฯ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรณ์จากบรรณาธิการวารสารนี้ก่อนเท่านั้น
