ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพเพื่อการควบคุมน้ำหนักของนักเรียนที่มีภาวะโภชนาการเกิน อำเภอสีดา จังหวัดนครราชสีมา

ผู้แต่ง

  • ชลธิรา ชนภัณฑารักษ์ หลักสูตรสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา
  • อรรถวิทย์ สิงห์ศาลาแสง หลักสูตรสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา

คำสำคัญ:

โปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ, การควบคุมน้ำหนัก, นักเรียน, ภาวะโภชนาการเกิน

บทคัดย่อ

การศึกษากึ่งทดลองครั้งนี้ เป็นการศึกษาผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพเพื่อการควบคุมน้ำหนักของนักเรียนที่มีภาวะโภชนาการเกิน อำเภอสีดา จังหวัดนครราชสีมา ทำการศึกษาแบบสองกลุ่มวัดผลสองครั้ง (Equivalent pretest - posttest control groups design) กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้คือ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 ทั้งชายและหญิง ที่มีภาวะโภชนาการเกิน จำนวน 60 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 30 คน คือ  นักเรียนโรงเรียนวัดบ้านหินแห่และโรงเรียนวัดบ้านดอนโก่ย และกลุ่มควบคุม 30 คน คือ นักเรียนโรงเรียนวัดบ้านสีดา ตำบลสีดา อำเภอสีดา จังหวัดนครราชสีมา ทำการทดลอง ระยะเวลา 12 สัปดาห์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยด้วยสถิติ Dependent t-test (Paired Sample t-test) Independent t-test

ผลการศึกษา ภายหลังการทดลอง พบว่า กลุ่มทดลอง ภายหลังการทดลองมีค่าเฉลี่ยของคะแนนการรับรู้ความสามารถแห่งตน (Mean diff=3.10, 95%CI: 1.71-4.48, p<0.001) และ ความคาดหวังในผลลัพธ์ (Mean diff=3.16, 95%CI: 1.47-4.86, p = 0.001) ดีกว่าก่อนการทดลอง และ ค่าเฉลี่ยของน้ำหนักที่ลดลง (Mean diff = 0.55, 95%CI: 0.03–1.08, p = .039) ดีกว่าก่อนการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05  ส่วนการเปรียบเทียบระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม ภายหลังการทดลอง พบว่า ค่าเฉลี่ยคะแนนการรับรู้ความสามารถแห่งตน (Mean diff=2.97, 95%CI: 2.04-3.88, p<0.001) และ ความคาดหวังในผลลัพธ์ (Mean diff=2.93, 95%CI: 1.46-4.40, p<0.001) กลุ่มทดลองดีกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 แต่ทั้งนี้ค่าเฉลี่ยของน้ำหนักของกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมไม่แตกต่างกัน (Mean diff=1.58, 95%CI: -0.43 to 3.59, p=0.121) ที่ระดับนัยสำคัญทางสถิติ 0.05 ดังนั้น ควรพิจารณานำโปรแกรมดังกล่าวไปใช้ดำเนินงานเพื่อควบคุมภาวะโภชนาการเกินในเด็กวัยเรียนต่อไป

 

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงสาธารณสุข. (2565). แผนพัฒนาการสาธารณสุขแห่งชาติฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560–2564) ที่ว่าด้วยการยึดประชาชนเป็นศูนย์กลางพัฒนาเพื่อให้ประชาชนมีสุขภาพที่ดี อายุยืนยาว มีหลักประกันสุขภาพ และเข้าถึงบริการ. ค้นเมื่อ 23 กรกฎาคม 2566, จาก https://dmsic.moph.go.th/index/detail/6991

กระทรวงสาธารณสุข. (2566). สถานการณ์โรคอ้วนในเด็กวัยเรียนมีแนวโน้มสูงอย่างต่อเนื่องและปัญหาสาธารณสุขของประเทศไทย. ค้นเมื่อ 23 กรกฎาคม 2566, จาก https://hdcservice.moph.go.th/hdc/reports

จักรินทร์ ปริมานนท์, ปุญญพัฒน์ ไชยเมล์, & สมเกียรติยศ วรเดช. (2561). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อภาวะทุพโภชนาการของเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ในจังหวัดพัทลุง. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 27(3), 384–392.

ปุลวิชช์ ทองแดง. (2556). ภาวะน้ำหนักเกินในเด็กไทย. วารสารวิจัยและนวัตกรรมทางการพยาบาล, 18(3), 287–297.

ภัทราพร ทองสังข์. (2562). ผลของโปรแกรมสร้างเสริมความสามารถแห่งตนเพื่อการจัดการภาวะโภชนาการต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารและดัชนีมวลกายของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่มีภาวะน้ำหนักเกิน (วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยนเรศวร.

พนาไพร โฉมงาม, ภคิน ไชยช่วย, นุชจรินทร์ แก่นบุปผา, & บุปผาวัลย์ ทิมเวียง. (2561). ผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพต่อพฤติกรรมสุขภาพ ค่าดัชนีมวลกาย และเส้นรอบเอวของนักศึกษาวิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดอุบลราชธานี ที่มีภาวะน้ำหนักเกิน. วารสารการพยาบาล สุขภาพและการศึกษา, 1(3), 43–53.

พุฒิพงศ์ สัตยวงศ์ทิพย์, & ทองทิพย์ สัตยวงค์ทิพย์. (2559). การพัฒนารูปแบบการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้กิจกรรมการเรียนรู้ครัวเรือนสร้างเสริมสุขภาพสำหรับนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา. วารสารราชพฤกษ์, 16(1), 1–9.

วาสนา รุ่งโรจน์วัฒนา, จริยาวัตร คมพยัคฆ์, & พรศิริ พันธสี. (2562). การศึกษาสภาพปัญหาด้านสุขภาพและคุณภาพชีวิตของประชาชนบริเวณรอบวิทยาลัยเซนต์หลุยส์. วารสารสุขภาพกับการจัดการสุขภาพ, 8(1), 220–232.

ศุภลักษณ์ ศรีธัญญา, วนลดา ทองใบ, & จีราภรณ์ กรรมบุตร. (2562). ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตามแผนต่อพฤติกรรมเนือยนิ่งของเด็กวัยเรียนตอนปลายที่มีน้ำหนักเกิน. วารสารการพยาบาลและการสุขศึกษา, 12(4), 61–74.

ศิรดา เสนพริก. (2560). ผลของโปรแกรมสุขศึกษาโดยประยุกต์ใช้ทฤษฎีความสามารถของตนเองในเด็กที่มีภาวะน้ำหนักเกิน ระดับประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนขจรเกียรติศึกษา จังหวัดภูเก็ต. วารสารการพัฒนาสุขภาพชุมชน มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 5(2), 297–314.

สำนักงานสาธารณสุขอำเภอสีดา. (2566). สถานการณ์ภาวะโภชนาการเด็กอายุ 6–14 ปี อำเภอสีดา จังหวัดนครราชสีมา. นครราชสีมา: อัดสำเนา.

สำนักโภชนาการ. (2566). การเฝ้าระวังภาวะเริ่มอ้วนและอ้วนในเด็กของประเทศไทย. ค้นเมื่อ 20 พฤศจิกายน 2566, จาก https://nutrition2.anamai.moph.go.th/

เอื้อจิต สุขพูลม, ชลดา กิ่งมาลา, ภาวินี แพงสุข, ธวัชชัย ยืนยาว, & รัชนีวงค์ หวังมั่น. (2563). ผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพสำหรับประชาชนกลุ่มวัยทำงาน. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 29(3), 419–429.

อรุณ จิรวัฒน์กุล. (2558). ชีวสถิติสำหรับงานวิจัยด้านวิทยาศาสตร์สุขภาพ (พิมพ์ครั้งที่ 2). ขอนแก่น: ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร์ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191

Polit, D. F., & Beck, C. T. (2004). Nursing research: Principles and methods (7th ed.). Lippincott Williams & Wilkins. ค้นเมื่อ 20 พฤศจิกายน 2566, จาก https://www.scirp.org/

World Health Organization. (2021). Obesity and overweight. ค้นเมื่อ 20 พฤศจิกายน 2566, จาก https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight

World Health Organization. (2018). Global strategy on diet, physical activity and health. ค้นเมื่อ 20 พฤศจิกายน 2566, จาก https://www.who.int/publications

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-08-29

รูปแบบการอ้างอิง

ชนภัณฑารักษ์ ช. ., & สิงห์ศาลาแสง อ. . (2025). ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพเพื่อการควบคุมน้ำหนักของนักเรียนที่มีภาวะโภชนาการเกิน อำเภอสีดา จังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, 14(2), 45–56. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/ubruphjou/article/view/271000

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ