ผลลัพธ์การรักษาผู้ป่วยติดเชื้อเมลิออยโดสีสในกระแสเลือดในระยะเวลา 5 ปี

บทคัดย่อ

ภูมิหลัง: เมลิออยโดสีสเป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อ Burkholderia pseudomallei ซึ่งเป็นเชื้อแบคทีเรียที่พบได้ในประเทศเขตร้อนเช่นประเทศไทย และมีอัตราการเสียชีวิตสูง วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลลัพธ์การรักษาผู้ป่วย, อาการ, อาการแสดง และปัจจัยที่ส่งผลต่อการรักษาที่ไม่ดี และการเสียชีวิตของผู้ป่วยโรคเมลิออยโดสีสกลุ่มที่มีการติดเชื้อในกระแสเลือดและได้รับการรักษาในโรงพยาบาลสงขลา วิธีการ: เป็นการศึกษาแบบย้อนหลังโดยการเก็บข้อมูลทางคลินิกของผู้ป่วยเมลิออยโดสีสกลุ่มที่มีการติดเชื้อในกระแสเลือดและได้รับการรักษาในโรงพยาบาลสงขลาตั้งแต่เดือน มกราคม พ.ศ. 2558 ถึง เดือน ธันวาคม พ.ศ. 2562 ผล: มีผู้ป่วยเมลิออยโดสีสที่พบเชื้อในกระแสเลือดจำนวน 81 ราย อายุ 22-88 ปี เฉลี่ย 53.27 ± 14.51 ปี ผู้ป่วยมีโรคประจำตัวอย่างน้อย 1 ชนิด คิดเป็นร้อยละ 84 มีผู้ป่วย 50 ราย หรือคิดเป็นร้อยละ 61.7 เป็นผู้ป่วยที่ส่งต่อมาจากโรงพยาบาลชุมชน การติดเชื้อในปอดพบได้บ่อยที่สุดคิดเป็นร้อยละ 38 และมีการติดเชื้อมากกว่า 1 ตำแหน่งคิดเป็นร้อยละ 17.3 การติดเชื้อเมลิออยในกระแสเลือดโดยไม่พบแหล่งการติดเชื้ออื่นคิดเป็นร้อยละ 37 ค่าเฉลี่ยของเกณฑ์การประเมินอวัยวะล้มเหลวเนื่องจากภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด (SOFA score) อยู่ที่ 4 (0, 9) ผลลัพธ์การรักษาไม่ดีคิดเป็นร้อยละ 43.2 ซึ่งประกอบด้วยอัตราการเสียชีวิตในโรงพยาบาลร้อยละ 32.1 และการปฏิเสธการรักษาเพื่อดูแลในรูปแบบประคับประคองร้อยละ 11.1.จากการวิเคราะห์ข้อมูลแบบตัวแปรเดียวพบว่ามี 4 ปัจจัยที่พบในกลุ่มผู้ป่วยเมลิออยโดสีสที่มีผลการรักษาไม่ดีแตกต่างจากกลุ่มผู้ป่วยที่รอดชีวิตอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ กลุ่มผู้ป่วยที่มีภาวะซ็อคจากการติดเชื้อในกระแสเลือดซึ่งคิดเป็นร้อยละ 68.6 เปรียบเทียบกับร้อยละ 28.3, ภาวะระบบการหายใจล้มเหลวคิดเป็นร้อยละ 80.0 เปรียบเทียบกับร้อยละ 34.8, ภาวะลิ่มเลือดแพร่กระจายในหลอดเลือด คิดเป็นร้อยละ 20 เปรียบเทียบกับร้อยละ 4.3 และการมีค่าของเกณฑ์การประเมินอวัยวะล้มเหลวเนื่องจากภาวะติดเชื้อในกระแสเลือดสูงโดยมีคะแนน 8 เปรียบเทียบกับคะแนน 1.5 ในกลุ่มผู้ป่วยที่รอดชีวิต แต่ไม่พบความสัมพันธ์ดังกล่าว เมื่อได้วิเคราะห์ข้อมูลแบบหลายตัวแปร จึงไม่สามารถแสดงให้เห็นปัจจัยที่ส่งผลต่อการเสียชีวิตที่มีนัยสำคัญทางสถิติได้ สรุป: โรคเมลิออยโดสีสที่มีการติดเชื้อในกระแสเลือดร่วมด้วยมีผลการรักษาที่ไม่ดีและมีอัตราการเสียชีวิตที่สูง ซึ่งผู้ป่วยส่วนใหญ่จะเสียชีวิตภายใน 72 ชั่วโมงหลังเข้ารับการรักษา ภาวะช็อคจากการติดเชื้อ ภาวะระบบหายใจล้มเหลว, ภาวะลิ่มเลือดแพร่กระจายในหลอดเลือดและการมีค่าของเกณฑ์การประเมินอวัยวะล้มเหลวเนื่องจากภาวะติดเชื้อในกระแสเลือดสูง อาจเป็นปัจจัยที่สัมพันธ์กับผลลัพธ์การรักษาที่ไม่ดี