บทเรียนการทำงานการจัดการปัญหาการใช้สเตอรอยด์ในทางที่ไม่เหมาะสม

บทคัดย่อ

ปัญหาการปลอมปนสเตอรอยด์ในผลิตภัณฑ์สุขภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยาน้ำแผนโบราณและเครื่องดื่มสมุนไพรที่ขึ้นทะเบียนตำรับเป็นผลิตภัณฑ์อาหาร เมื่อมีการตรวจเฝ้าระวังในพื้นที่ต่างๆแล้วจะพบสเตอรอยด์ปลอมปนด้วยเสมอขณะที่แหล่งผลิตไม่เคยตรวจพบว่ามีการปลอมปน   ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาเครือข่ายจัดการปัญหาสเตอรอยด์ในพื้นที่ต่างๆได้ร่วมลงมือลงแรงพัฒนางานกลไกขึ้นทั้งในระดับพื้นที่และระดับนโยบาย โดยเป็นการแก้ไขปัญหาการปลอมปนยาสเตอรอยด์ทั้งระบบไปพร้อมๆกันไม่มองปัญหาแบบแยกส่วนคิดแยกส่วนทำ

บทเรียนการทำงานในระดับพื้นที่ได้พัฒนากระบวนการทำงาน ร่วมมือกับเครือข่ายภาคประชาสังคมมากยิ่งขึ้นเพื่อขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหา และมีแนวโน้มว่าจะผลิดอกออกผลสะท้อนการทำงานแก้ไขปัญหาที่ต้องใช้เวลาคลุกคลีและลงมือทำอย่างจริงจัง สะท้อนการทำงานทำงานและประเมินสถานการณ์

การพัฒนารูปแบบการทำงาน : จากสถานการณ์การจ่ายยาผู้ป่วยนอก ได้พบผู้ป่วยที่ได้รับผลข้างเคียงจากการใช้ยาที่หลากหลาย จึงไปเยี่ยมบ้านผู้ป่วย พบการบริโภคผลิตภัณฑ์ต่างๆอย่างผิดๆ รวมถึงยาแผนโบราณที่ไม่มีทะเบียนยา มีการปลอมปนสเตอรอยด์ จึงคิดค้นแนวทางแก้ไขปัญหา โดยเริ่มจากการสืบค้นข้อมูล ระบุปัญหาหรือความเสี่ยง  สื่อสารความเสี่ยงหรือคืนข้อมูลสู่ชุมชนโดยใช้โมเดลชุมชนจัดการยาและผลิตภัณฑ์กลุ่มเสี่ยง ควบคู่ไปกับการบังคับใช้กฎหมาย โดยประสานงานกับหน่วยงานตำรวจ ร่วมกับทีมงานสุขภาพอำเภอพัฒนาเป็นเครือข่ายศูนย์รับเรื่องร้องเรียนด้านสุขภาพ  มีนายอำเภอเป็นประธาน มีอสม.สายลับสเตอรอยด์ มีอสม.ต้นแบบงานคุ้มครองผู้บริโภค มีต้นแบบเครือข่ายการคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพสำหรับการถ่ายทอดประสบการณ์สู่พื้นที่อื่นต่อไป

ทั้งนี้ปัญหาการนำสเตอรอยด์ไปใช้ในทางที่ไม่เหมาะสมในปัจจุบันยังคงอยู่ ในพื้นที่ยังคงพบปัญหาและมีสภาพความเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมพอสมควร มีความซับซ้อนมากยิ่งขึ้นและเกิดปัญหาในรูปแบบใหม่ๆ ที่เกี่ยวโยงกัน  บทเรียนการทำงานได้สะท้อนให้เห็นว่าปัญหาก็มีพลวัตรปรับตัวไปตามสภาพการจัดการปัญหาไปด้วย แต่สิ่งที่ยังคงอยู่ไม่ได้เปลี่ยนแปลงคือต้นทางของปัญหาและคำถามที่ยังท้าทายคนทำงานคือ “ สเตอรอย์ไม่ได้หล่นมาจากฟ้า ” ก็ยังคงร่วมสมัยกำหนดทิศทางการทำงานจัดการปัญหาร่วมกันได้อย่างชัดเจน