ปัญหาการใช้ยากลุ่มเสี่ยงในร้านจำหน่ายพืชกระท่อม จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์ปัญหาการใช้ยากลุ่มเสี่ยงในร้านจำหน่ายพืชกระท่อม จังหวัดอุบลราชธานี โดยยากลุ่มเสี่ยงที่ทำการศึกษา คือ ยาอันตราย 3 ชนิด ได้แก่ Tramadol, Dextromethorphan และ Diphenhydramine ประชากรที่ใช้ในการวิจัย คือ ร้านจำหน่ายพืชกระท่อมที่มีการจำหน่ายยากลุ่มเสี่ยงทุกแห่งที่ถูกดำเนินคดี ข้อมูลที่ตั้งร้านจำหน่ายพืชกระท่อมที่มีการจำหน่ายยากลุ่มเสี่ยง แหล่งซื้อยากลุ่มเสี่ยง และข้อมูลผู้ที่ใช้ยากลุ่มเสี่ยง ร่วมกับการดื่มน้ำต้มพืชกระท่อมที่เข้ามารับบริการในโรงพยาบาลรัฐทุกแห่ง ในจังหวัดอุบลราชธานี ดำเนินการในเดือนตุลาคม 2565 ถึงกันยายน 2566 เครื่องมือที่ใช้ คือ ฐานข้อมูลร้านจำหน่ายพืชกระท่อมที่มีการจำหน่ายยากลุ่มเสี่ยงทุกแห่งที่ถูกดำเนินคดี และฐานข้อมูลผู้ที่ใช้ยากลุ่มเสี่ยง ร่วมกับการดื่มน้ำต้มพืชกระท่อมที่เข้ามารับบริการในโรงพยาบาลรัฐทุกแห่ง ใช้สถิติเชิงพรรณนาในการวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติได้แก่ ความถี่ ค่าร้อยละ และค่าเฉลี่ย

          ผลการศึกษาพบว่า จังหวัดอุบลราชธานีมีร้านจำหน่ายพืชกระท่อมที่มีการจำหน่ายยากลุ่มเสี่ยงถูกดำเนินคดีมากที่สุดในอำเภอเมืองอุบลราชธานี จำนวน 6 แห่ง (ร้อยละ 14.29) รองลงมาคือ อำเภอวารินชำราบ จำนวน 3 แห่ง (ร้อยละ 7.14) และอำเภอเขมราฐ และอำเภอบุณฑริก อำเภอละ 1 แห่ง (ร้อยละ 2.38) ตามลำดับ ซึ่งร้านจำหน่ายพืชกระท่อมที่มีการจำหน่ายยากลุ่มเสี่ยงมีที่ตั้งอยู่ใกล้โรงเรียน ร้อยละ 66.67 โดยซื้อยากลุ่มเสี่ยงจากร้านค้าที่มีการโฆษณาทางสื่อโซเชียล ร้อยละ 73.33 จำนวนผู้มารับบริการที่พบอาการไม่พึงประสงค์จากการดื่มน้ำต้มพืชกระท่อม ร่วมกับใช้ยา Tramadol มากที่สุด ร้อยละ 67.51 รองลงมา คือ Dextromethorphan ร้อยละ 18.05 และ Diphenhydramine ร้อยละ 14.44 ตามลำดับ ซึ่งส่วนใหญ่พบอยู่ในพื้นที่อำเภอขนาดใหญ่และอำเภอชายแดน สอดคล้องกับข้อมูลร้านจำหน่ายพืชกระท่อมที่มีการจำหน่ายยาอันตรายกลุ่มเสี่ยงที่ถูกดำเนินคดี จากสถานการณ์ดังกล่าว สามารถนำข้อมูลมาใช้เพื่อจัดการปัญหาการใช้ยากลุ่มเสี่ยงในร้านจำหน่ายพืชกระท่อม รวมถึงการบังคับใช้กฎหมาย และสร้างความร่วมมือจากภาคเอกชนและประชาชน เพื่อให้เกิดการแก้ไขปัญหาครอบคลุมทุกมิติ

คำสำคัญ: ยากลุ่มเสี่ยง, พืชกระท่อม