การศึกษาและพัฒนาระบบบริการศูนย์พึ่งได้ในสถานบริการสาธารณสุขของรัฐ กระทรวงสาธารณสุข

บทคัดย่อ

งานวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเอกสาร มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สถานการณ์ของผู้ถูกกระทำความรุนแรงในครอบครัวที่เข้ามารับบริการในศูนย์พึ่งได้ 2) กระบวนการให้บริการของศูนย์พึ่งได้ และ 3) พัฒนาแนวทางการยกระดับมาตรฐานการให้บริการของศูนย์พึ่งได้ กลุ่มตัวอย่างคือข้อมูลของเด็ก สตรี และบุคคลในครอบครัวที่ถูกกระทำความรุนแรง และเข้ารับบริการของศูนย์พึ่งได้ระหว่างเดือนตุลาคม 2565 ถึง เดือนกันยายน  2566 จำนวน 16,890 ราย ดำเนินการวิจัยโดยการทบทวนเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการจัดทำแนวทางประเด็นคำถามเพื่อให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของการศึกษา วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการศึกษา 1)  สถานการณ์ของผู้ถูกกระทำความรุนแรงในครอบครัวที่เข้ามารับบริการศูนย์พึ่งได้ที่ผ่านมา พบว่า ผู้เข้ารับบริการส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 89.45 กลุ่มอายุที่พบมากที่สุดคือ 10-20 ปี คิดเป็นร้อยละ 36.48 และปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเกิดความรุนแรงมาจาก 4 ปัจจัยหลัก ได้แก่ ปัจจัยส่วนบุคคล ครอบครัว พฤติกรรม และสื่อ 2) กระบวนการให้บริการของศูนย์พึ่งได้ แบ่งเป็น ด้านบริการทางการแพทย์และสาธารณสุข มีการคัดกรองสภาพปัญหาและให้การตรวจรักษา ด้านกฎหมาย ให้ความช่วยเหลือด้านการดำเนินคดี  ด้านสังคมสงเคราะห์ ดำเนินการประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมถึงบันทึกข้อมูลสำหรับการเบิกจ่ายเงินชดเชยจากสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พบว่าการให้บริการโดยเฉลี่ยอยู่ที่ 1,000 รายต่อปี แต่ยังไม่สอดคล้องกับจำนวนผู้มารับบริการจริง ปัญหาที่พบคือบริการไม่ครอบคลุมสภาพปัญหาและขาดการคำนึงถึงความปลอดภัย 3) แนวทางการพัฒนายกระดับมาตรฐานการให้บริการของศูนย์พึ่งได้ พบว่า ศูนย์พึ่งได้ จำเป็นต้องกำหนดมาตรฐานที่ชัดเจนและมีแนวทางปฏิบัติที่สอดคล้องกัน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการช่วยเหลือผู้ถูกกระทำความรุนแรง ยังขาดมาตรฐานการปฏิบัติงานที่ชัดเจนในด้านสถานที่ เครื่องมือ บุคลากร และการให้บริการ เพื่อเพิ่มศักยภาพการให้บริการในสถานพยาบาลทั่วประเทศอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืนจึงมีข้อเสนอให้สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ดำเนินการพัฒนามาตรฐานการปฏิบัติงานที่สอดคล้องกับหลักสากล และประสานงานกับสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติในการจัดทำชุดสิทธิประโยชน์สำหรับผู้ถูกกระทำความรุนแรง