รูปแบบการดูแลผู้ป่วยสูงอายุแบบประคับประคองโดยทีมสหวิชาชีพและชุมชน
คำสำคัญ:
การดูแลผู้ป่วยสูงอายุแบบประคับประคอง, ทีมสหวิชาชีพ, การมีส่วนร่วมของชุมชนบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงคุณภาพนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการดูแลผู้ป่วยสูงอายุแบบประคับประคองโดยทีมสหวิชาชีพและการมีส่วนร่วมของชุมชน เก็บข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการสนทนากลุ่มและการสัมภาษณ์เชิงลึกในผู้ป่วยสูงอายุ ผู้ดูแล บุคลากรทีมสหวิชาชีพ อาสาสมัครสาธารณสุขและผู้นำชุมชนที่มีประสบการณ์การดูแลแบบประคับประคอง จำนวน 74 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาร่วมกับสถิติเชิงพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่ารูปแบบการดูแลผู้ป่วยสูงอายุแบบประคับประคองประกอบด้วย 3 ระยะ คือระยะการประเมินผู้ป่วยสูงอายุ ระยะการตัดสินใจร่วม และระยะการจัดการร่วมกับชุมชน โดยมีกลไกสนับสนุนการดูแลผู้ป่วยสูงอายุแบบประคับประคองที่สำคัญดังนี้ 1) กลไกการสนับสนุนด้านนโยบายของโรงพยาบาล 2) กลไกการดำเนินงานของคณะกรรมการที่เชื่อมโยงถึงชุมชน และ 3) กลไกการสื่อสารการพัฒนาศักยภาพบุคลากรและการติดตามดูแลถึงชุมชน โดยมีปัจจัยแห่งความสำเร็จของการดำเนินงาน คือ 1) ศูนย์ดูแลแบบประคับประคองมีพยาบาลวิชาชีพประจำให้การดูแลผู้ป่วยโดยการประเมิน วางแผน และประสานทีมในโรงพยาบาลและชุมชน 2) ทีมสหวิชาชีพที่มีสมรรถนะการดูแลแบบประคับประคอง 3) มีช่องทางการสื่อสารทั้งแบบเป็นทางการและไม่เป็นทางการที่เชื่อมโยงในโรงพยาบาลจนถึงชุมชน 4) ผู้บริหารให้การสนับสนุนและร่วมทำงานในทีมการดูแลประคับประคอง 5) มีวัสดุอุปกรณ์สนับสนุนการดูแลแบบประคับประคองที่บ้าน กล่าวโดยสรุปได้ว่า กลไกที่สำคัญและปัจจัยสนับสนุนที่ส่งผลให้ผู้ป่วยสูงอายุมีโอกาสเข้าถึงบริการได้เพิ่มขึ้น เกิดการจัดรูปแบบการดูแลผู้ป่วยสูงอายุแบบประคับประคองในโรงพยาบาลระดับตติยภูมิที่มีบริบทเทียบเคียงโดยปรับแนวทาง และตัวแปรให้เหมาะสมกับบริบทเชิงพื้นที่ปกติ
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Palliative care [Internet]. 2020 [Cited 2025 Jan 14] Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/palliative-care
Worldwide Palliative Care Alliance, World Health Organization. Global atlas of palliative care at the end of life [Internet]. Geneva: WHO; 2014 [cited 2025 Jan 24]. Available from: http://www.who.int/nmh/Global_Atlas_of_Palliative_Care.pdf?ua=1
World Health Organization. Palliative care for older people: better practices [Internet]. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe; 2011 [cited 2024 Aug 24]. Available from: https://iris.who.int/handle/10665/107290
กองบริหารการสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือดำเนินการตามนโยบายสถานชีวาภิบาล 2024 [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2567 [เข้าถึงเมื่อ 22 มิ.ย. 2567] เข้าถึงได้จาก: https://phdb.moph.go.th/main/index/detail/31505
ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. กลุ่มรายงานมาตรฐานข้อมูลเพื่อตอบสนอง Service plan สาขา Intermediate & palliative care [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2564 [เข้าถึงเมื่อ 7 ก.ย. 2567] เข้าถึงได้จาก: http://hdcservice.
เพียงพิมพ์ ปัณระสี, ภัทราบูลย์ นาคสู่สุข. การพัฒนารูปแบบการดูแลประคับประคองต่อเนื่องที่บ้านในเครือข่ายบริการปฐมภูมิ. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข 2565; 32(1): 44-50.
ศรีเวียง ไพโรจน์กุล, ปาริชาติ เพียสุพรรณ์, บรรณาธิการ. มาตรฐานคุณภาพการดูแลผู้ป่วยระยะท้ายแบบประคับประคอง Quality standards for palliative care. พิมพ์ครั้งที่ 3. ขอนแก่น: ศูนย์การุณรักษ์ โรงพยาบาลศรีนครินทร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2564.
เพ็ญศรี จาบประไพ, บุณสืบ โสโสม, สุนันทา เตโช. การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง: การดูแลแบบไร้รอยต่อเครือข่ายโรงพยาบาลพระพุทธบาท. วารสารวิชาการสาธารณสุข 2564; 30(6): 1101-1111.
เพียงพิมพ์ ปัณระสี, ภัทราบูลย์ น้คสู่สุข. การพัฒนารูปแบบการดูแลประคับประคองต่อเนื่องที่บ้านในเครือข่ายบริการปฐมภูมิ. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข 2564; 32(1): 40-55.
Natprayut N. Samanprathan A. Access to palliative care in a tertiary care hospital in Thailand. The Clinical Academia 2019; 43(6): 220-226.
Zhuang H, Ma Y, Wang L, Zhang H. Effect of early palliative care on quality of life in patients with non-small-cell lung cancer. Current oncology 2018; 25(1), e54.
Fan SY, Sung HC, Wang SC. The experience of advance care planning discussion among older residents in a long-term care institution: a qualitative study. J Clin Nurs 2019; 28(19-20): 3451-3458.
พนิดา จำรัสบุญ, สิริมาศ ปิยะวัฒนพงศ์. การศึกษาความต้องการในการดูแลแบบประคับประคองของผู้ป่วยสูงอายุที่เจ็บป่วยระยะท้าย. ใน: รายงานสืบเนื่องจากการประชุมวิชาการเสนอผลงานวิจัยบัณฑิตศึกษาแห่งชาติ ครั้งที่ 22; 2564; ขอนแก่น. หน้า 604-615.
ศิริรัตน์ ปานอุทัย. การพยาบาลแบบประคับประคองในผู้สูงอายุ. พยาบาลสาร 2563; 47(1): 454-466.
Lincoln YS, Guba EG. Naturalistic inquiry. California: Sage Publications; 1985.
Patton MQ. Qualitative evaluation and research methods. SAGE Publication;1990.
Dokmai P, Meemon N, Chun Paek S, Tayjasanant S. Structure and process of palliative care provision: a nationwide study of public hospitals in Thailand. BMC Health Serv Res 2021; 21(1): 616.
สายฝน ไทยประดิษฐ์. บทบาทพยาบาลสำหรับการวางแผนการดูแลรักษาตนเองล่วงหน้าในผู้ป่วยวิกฤต. พยาบาลสาร 2560; 44(4): 189-194.
ฐากูร กาญจโนภาศ. พัฒนาการการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองของประเทศไทย. วารสารการสร้างเสริมสุขภาพไทย 2565; 1(1): 76-89.
ทัศนีย์ เทศประสิทธิ์, พิมลรัตน์ พิมพ์ดี, ศศิพินทุ์ มงคลไชย, พวงพะยอม จุลพันธุ์, ยุพยงค์ พุฒธรรม. การพัฒนาระบบการดูแลแบบประคับประคองในผู้ป่วยระยะสุดท้ายของโรงพยาบาลอุดรธานี. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข 2556; 23(1): 80-90.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดชลบุรี, คณะสาธารณสุขศาสตร์และสหเวชศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.