ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพด้านการใช้ยากับความร่วมมือในการใช้ยา และการควบคุมน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านแหลมโพธิ์ อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก
คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพด้านการใช้ยา, ความร่วมมือในการใช้ยา, การควบคุมน้ำตาลในเลือดบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวางนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพด้านการใช้ยา กับความร่วมมือในการใช้ยา และการควบคุมน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มารับบริการ ณ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านแหลมโพธิ์ อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก จำนวน 152 คน เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพด้านการใช้ยา และแบบบันทึกระดับน้ำตาลในเลือด วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และวิเคราะห์หาความสัมพันธ์ด้วยสถิติไคสแควร์
ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ มีความรอบรู้ด้านสุขภาพด้านการใช้ยาอยู่ในระดับรู้แจ้งต่ำ (ร้อยละ 53.3) มีความร่วมมือในการใช้ยา (ร้อยละ 77.6) และครึ่งหนึ่งสามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ตามเป้าหมาย (ร้อยละ 50) นอกจากนี้ผลการศึกษาพบว่า ความรอบรู้ด้านสุขภาพด้านการใช้ยามีความสัมพันธ์กับการควบคุมน้ำตาลในเลือดตามเป้าหมาย อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (X2= 4.47, p < 0.05) ในขณะที่ไม่พบความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพด้านการใช้ยากับความร่วมมือในการใช้ยา หน่วยงานที่เกี่ยวข้องรวมถึงแกนนำสุขภาพในชุมชนสามารถนำข้อมูลนี้มาใช้เป็นแนวทางในการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพด้านการใช้ยา เพื่อให้ผู้ป่วยโรคเบาหวานสามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ตามเป้าหมายและลดภาวะแทรกซ้อนเรื้อรังที่อาจเกิดขึ้นต่อไป
เอกสารอ้างอิง
World Bank Group. Diabetes prevalence (% of population ages 20 to 79) [Internet]. 2024. [Cited 2024 Mar 6]. Available from: https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.DIAB.ZS.
ธนพร รัตนสุวรรณ. รู้จักโรคเบาหวาน [อินเทอร์เน็ต]. 2566. [เข้าถึงเมื่อ 6 มี.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.dmthai.org/new/index.php/sara-khwam-ru/understand-diabetes/understand-diabetes-2.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดพิษณุโลก.ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ (HDC) [อินเทอร์เน็ต]. 2024 [เข้าถึงเมื่อ 1 ก.พ. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://hdc.moph.go.th/plk/public/main.
Ngoatle C, Hlahla LS, Mphasha MH, Mothiba TM, Themane MJ. Does health literacy have an impact on adherence to diabetes mellitus treatment?. Endocrines 2023; 4(1): 82-92.
วรรณี จิวสืบพงษ์, กฤษฎา เหล็กเพชร, จันทิมา นวะมะวัฒน์. ความรอบรู้ด้านสุขภาพที่มีผลต่อความสามารถในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ 2565; 15(3): 30-41.
Liu H, Yao Z, Shi S, Zheng F, Li X, Zhong Z. The mediating effect of self-efficacy on the relationship between medication literacy and medication adherence among patients with type 2 diabetes. Patient Prefer Adherence 2023; 17: 1657-1670.
Lee CS, Tan JHM, Sankari U, Koh YLE, Tan NC. Assessing oral medication adherence among patients with type 2 diabetes mellitus treated with polytherapy in a developed Asian community: a cross-sectional study. BMJ Open. 2017; 7(9): e016317.
Marrakchi M, Tira S, Gargoury M. Diabetic health literacy and its association with medication adherence among adult patients with type 2 diabetes mellitus [Internet]. 2023. [Cited 2025 May 5]. Available from: https://www.endocrine-abstracts.org/ea/0090/ea0090ep262
Marciano L, Camerini AL, Schulz PJ. The role of health literacy in diabetes knowledge, self-care, and glycemic control: a meta-analysis. J Gen Intern Med 2019; 34(6): 1007-1017.
ชนวนทอง ธนสุกาญจน์, นรีมาลย์ นีละไพจิตร. การพัฒนาเครื่องมือวัดความรู้แจ้งแตกฉานด้านสุขภาพสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง. กรุงเทพฯ: กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับมหาวิทยาลัยมหิดล; 2558.
เอกชัย ชัยยาทา, ลภัสรดา หนุ่มคำ, ณิชมน รักกะเปา. ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมการรับประทานยาและการมาตรวจตามนัดของผู้ป่วยโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูงในจังหวัดลำพูน. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 2562; 28(1): 182-196.
Sakthong P, Chabunthom R, Charoenvisuthiwongs R. Psychometric properties of the Thai version of the 8-item Morisky Medication Adherence Scale in patients with type 2 diabetes. Ann Pharmacother. 2009; 43(5): 950-957.
จิราภรณ์ อริยสิทธิ์. ความรอบรู้ด้านสุขภาพกับการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2. สวรรค์ประชารักษ์เวชสาร 2564; 18(2): 142-53.
พุทธชาติ ฉันทภัทรางกูร. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยนอกโรคเบาหวานชนิดที่ 2 และความดันโลหิตสูง โรงพยาบาลบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์. วารสารเภสัชกรรมคลินิก 2566; 29(1): 13-24.
ธีรศักดิ์ พาจันทร์, กฤชกันทร สุวรรณพันธุ์, บุญสัน อนารัตน์, นิรันดร์ ถาละคร. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 อำเภอท่าบ่อ จังหวัดหนองคาย. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9: วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม 2565; 16(1): 285-98.
ยวิษฐา สุขวาสนะ, อรพินท์ สีขาว, ทวีศักดิ์ กสิผล. ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคล ความรอบรู้ด้านสุขภาพ พฤติกรรมการดูแลตนเองกับการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2. ราชาวดีสาร 2564; 11(1): 52-65.
Barrera FJ, Toloza FJ, Ponce OJ, Zuniga-Hernandez JA, Prokop LJ, Shah ND, Guyatt G, Rodriguez-Gutierrez R, Montori VM. The validity of cost-effectiveness analyses of tight glycemic control. a systematic survey of economic evaluations of pharmacological interventions in patients with type 2 diabetes. Endocrine 2021; 71: 47-58.
Boye KS, Bae JP, Thieu VT, Lage MJ. An economic evaluation of the relationship between glycemic control and total healthcare costs for adults with type 2 diabetes: retrospective cohort study. Diabetes Ther 2024; 15(2): 395-407.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดชลบุรี, คณะสาธารณสุขศาสตร์และสหเวชศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
