ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุ ตำบลสิงโตทอง อำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา
คำสำคัญ:
คุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปาก, สภาวะสุขภาพช่องปาก, การสูญเสียฟันบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาภาคตัดขวาง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาวะสุขภาพช่องปากพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปาก และคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปาก พร้อมทั้งศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุ ตำบลสิงโตทอง อำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา ดำเนินการวิจัยในช่วงเดือน สิงหาคม พ.ศ. 2566 กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 149 คน สุ่มตัวอย่างโดยบังเอิญ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม ได้แก่ ข้อมูลคุณลักษณะประชากร พฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปาก คุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปาก (OHIP-14) และการตรวจสุขภาพช่องปาก วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และสถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบไคสแคว์และสเปียร์แมน
ผลการศึกษาสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ พบว่ามีจำนวนฟันผุอุดถอนเฉลี่ย 18.3 ซี่ต่อคน และมีการสูญเสียฟัน ร้อยละ 48.8 อยู่ในระดับที่มีความรุนแรงปานกลาง ผู้สูงอายุส่วนใหญ่ไม่สูบบุหรี่และไม่ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ มีพฤติกรรมการรับประทานอาหารที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคในช่องปากอยู่ในระดับดี (ร้อยละ 61.8) พฤติกรรมการทำความสะอาดช่องปากอยู่ในระดับปานกลาง (ร้อยละ 58.6) พฤติกรรมการเข้ารับบริการตรวจสุขภาพช่องปากอยู่ในระดับไม่ดี (ร้อยละ 77.2) คุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปาก อยู่ในระดับดี (ร้อยละ 88.6) และพบว่าคุณลักษณะประชากร พฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปาก และสภาวะช่องปากไม่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิต ในขณะที่พฤติกรรมการรับประทานอาหารที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคในช่องปากมีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปาก (rs = .176, p-value = .032)
เอกสารอ้างอิง
เฉก ธนะสิริ. สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2564. กรุงเทพฯ: อมรินทร์ ซีซีโอ จำกัด; 2565.
กรมอนามัย. รายงานการวิเคราะห์ข้อมูลสถานการณ์เพื่อการขับเคลื่อนการดำเนินงานและพัฒนาระบบ Long Term Care ผู้สูงอายุ 2568. นนทบุรี: กรมอนามัย; 2568.
กรมกิจการผู้สูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. คู่มือระบบการดูแลและคุ้มครองสิทธิผู้สูงอายุในระดับท้องถิ่น [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 7 มกราคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.dop.go.th/download/knowledge/th1561080125-196_0.pdf
กรมอนามัย. รายงานสถานการณ์สุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ 2565. นนทบุรี: กรมอนามัย; 2565.
สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย. รายงานการวิเคราะห์สถานการณ์สุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ. นนทบุรี: กรมอนามัย; 2568.
สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย. รายงานสถานะสุขภาพช่องปาก การสำรวจสุขภาพช่องปากแห่งชาติครั้งที่ 8 ประเทศไทย 2560. กรุงเทพฯ: สามเจริญพาณิชย์ จำกัด; 2560.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดฉะเชิงเทรา. ข้อมูลตอบสนองแผนบริการสาขาทันตกรรม. ฉะเชิงเทรา: สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดฉะเชิงเทรา; 2566.
Daniel WW. Biostatistics: a foundation for analysis in the health sciences. 7th ed. New York: Wiley; 1999. p.180-85, 268-70.
สัมภาษณ์ ชาติอลงกรณ์. คุณสมบัติการวัดทางจิตวิทยาของแบบประเมินผลกระทบของสุขภาพช่องปากฉบับภาษาไทย (OHIP-14 Thai). วารสารศูนย์การศึกษาแพทยศาสตร์คลินิก โรงพยาบาลพระปกเกล้า 2560;34(3):158-170.
Best JW. Research in Education. 3rd ed. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall Inc; 1981. p.105-18.
อรฉัตร คุรุรัตนะ, ฐิติมา เดียววัฒนวิวัฒน์. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของนักศึกษาหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูงสาธารณสุขศาสตร์ ทันตสาธารณสุข จังหวัดชลบุรี. วารสารวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ 2559;10(2):115-126.
ปรางค์กมล ภู่อารีย์. คุณภาพชีวิตด้านสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุที่มารับบริการใส่ฟันปลอมถอดได้ฐานอะคริลิก โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร [วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยสุโขทัย ธรรมาธิราช; 2559.
Bandura A. Self-efficacy. In: Ramachaudran VS, editor. Encyclopedia of human behavior. Vol. 4. New York: Academic Press; 1994. p.71-81.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. แนวทางการประเมินพฤติกรรมสุขภาพ ของประชาชนตามหลัก 3อ. 2ส. และการป้องกันโรคอุบัติใหม่. นนทบุรี: กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ; 2567.
สำนักส่งเสริมสุขภาพ กรมอนามัย. รายงานการศึกษาสถานการณ์ปัจจัยกำหนดสุขภาพ และพฤติกรรมสุขภาพที่ส่งผลกระทบต่อครอบครัว ชุมชน. นนทบุรี: กรมอนามัย, สำนักส่งเสริมสุขภาพ; 2566.
พูลพฤกษ์ โสภารัตน์, มนัญญา เรือจิตร. การดูแลสุขภาพช่องปากสำหรับผู้สูงอายุภาวะพึ่งพิง. นนทบุรี:กรมอนามัย, สำนักทันตสาธารณสุข; 2564.
กิตติคุณ บัวบาน. ความสัมพันธ์ระหว่างสภาวะสุขภาพช่องปากกับคุณภาพชีวิตในผู้สูงอายุ อำเภอแม่ระมาด จังหวัดตาก. J Gerontol Geriatr Med. 2017;16:45-56.
คณะทันตแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. การดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยมหิดล, คณะทันตแพทยศาสตร์; 2559.
เพิ่มรัตนะ สรีระเทวิน. การเข้าถึงบริการทันตกรรมของผู้สูงอายุในเขตอำเภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์. วารสารทันตาภิบาล 2562;30(1):151-166.
สุธาสินี สมานชาติ. พฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากกับสภาวะสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุที่มารับบริการทันตกรรม โรงพยาบาลเทศบาลเมือง สาขาโรงพยาบาลสระบุรี [วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2563.
เศรษฐพล เจริญธัญรักษ์, จิราพร เขียวอยู่, วิลาวัลย์ วีระอาชากุล. คุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้ป่วยเบาหวาน: กรณีศึกษาในเขตอำเภอสุวรรณคูหา จังหวัดหนองบัวลำภู. ศรีนครินทร์เวชสาร 2557;29(4):339-44.
สุเทียน แก้มมะคำ, อารีย์ คำแก้ว. คุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุติดบ้านในอำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย. เชียงรายเวชสาร 2561;10(1):37-47.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดชลบุรี, คณะสาธารณสุขศาสตร์และสหเวชศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.