ความสัมพันธ์ระหว่างสัญญาณทางกายภาพกับปฏิกิริยาตอบสนองต่อความปวดในทารกคลอดก่อนกำหนดที่ได้รับการเจาะเลือดทางหลอดเลือดดำ

บทคัดย่อ

     การวิจัยแบบบรรยายเชิงหาความสัมพันธ์ครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างสัญญาณทางกายภาพกับปฏิกิริยาตอบสนองต่อความปวดของทารกคลอดก่อนกำหนดที่ได้รับการเจาะเลือดทางหลอดเลือดดำ กลุ่มตัวอย่างเป็นทารกที่เกิดก่อนกำหนดจากมารดาอายุครรภ์< 37 สัปดาห์ และเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลแห่งหนึ่งในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา คัดเลือกแบบสะดวก จำนวน 55 ราย เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่าง เดือนพฤษภาคม 2553 ถึงเมษายน 2554 เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลประกอบด้วย แบบบันทึกข้อมูลทั่วไป แบบบันทึกสัญญาณทางกายภาพ ได้แก่ ค่าอัตราการเต้นของหัวใจและค่าความอิ่มตัวของออกซิเจน และแบบสังเกตปฏิกิริยาตอบสนองต่อความปวดของทารก ( The Neonatal Infant Pain Scale)  มีค่าความเชื่อมั่นแบบความสอดคล้องระหว่างผู้สังเกต เท่ากับ .84 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน

     ผลการวิจัยพบว่า เมื่อสิ้นสุดการเจาะเลือดทันที และภายหลังสิ้นสุดการเจาะเลือดในนาทีที่ 5 และนาทีที่ 30 ค่าอัตราการเต้นของหัวใจมีความสัมพันธ์กับปฏิกิริยาตอบสนองต่อความปวด (r=.432, p <.01, r=.616, p<.01 และ r=-.496, p<.01, ตามลำดับ) และเมื่อสิ้นสุดการเจาะเลือดทันทีค่าความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดมีความสัมพันธ์กับปฏิกิริยาตอบสนองต่อความปวด (r=-.338, p < .05) แต่ไม่มีความ สัมพันธ์กันในนาทีที่ 5 และนาทีที่ 30 ภายหลังสิ้นสุดการเจาะเลือด (p >.05) แสดงว่าค่าอัตราการเต้นของหัวใจมีความสัมพันธ์กับปฏิกิริยาตอบสนองต่อความปวดภายหลังการเจาะเลือดทุกช่วงเวลา แต่ค่าความอิ่มตัวของออกซิเจนมีความสัมพันธ์กับปฏิกิริยาตอบสนองต่อความปวดเมื่อสิ้นสุดการเจาะเลือดทันทีเพียงช่วงเวลาเดียว ผลการวิจัยครั้งนี้แสดงให้เห็นว่า ค่าอัตราการเต้นของหัวใจเป็นสัญญาณทางกายภาพที่น่าจะเหมาะสมในการประเมินความปวดในทารกคลอดก่อนกำหนด กว่าค่าความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือด ดังนั้นพยาบาลจึงควรใช้ค่าอัตราการเต้นของหัวใจ เป็นตัวชี้วัดในการประเมินความปวดในทารกคลอดก่อนกำหนด

     This descriptive correlational research aimed to determine relationships between   physiological signals and pain response reaction in preterm babies with venous puncture. Convenience sample included 55 preterm babies with < 37 weeks of gestational age. Data were collected during May 2010 to  April  2011 from the sample  admitted in a hospital in Ayuthaya province. Research instruments were the demographic record form, the physiological signals’ record form (to record heart rate and oxygen saturation), and the Neonatal Infant Pain Scale with its inter-observer reliability of .84. Data were analyzed by using frequencies, percents, means, standard deviations, and Pearson’s correlation coefficients. 

     Results revealed that at immediately after finished venous puncture at 5 and 30 minutes, heart rates were associated with pain response reaction  of the sample (r=.432, p<.01, r=.616, p<.01 and r=-.496, p<.01, respectively). At immediately after finished the venous puncture, oxygen saturation in blood was associated with pain response reaction (r=-.338, p<.05), but no association at 5 and 30 minutes (p>.05). Therefore, heart rates were associated with pain response reaction at every point of venous puncture time. However, oxygen saturation was associated with pain response reaction only at immediately after finished the venous puncture. These findings suggest that heart rate is the crucial physiologic signal; and it is more appropriated to be an appropriated indicator for pain assessment in preterm baby than using oxygen saturation. Additionally, nurses should apply the preterm baby’s heart rate as a pain indicator to assess pain in preterm babies.