การศึกษาผลทางพยาธิของผู้ป่วยต่อมน้ำเหลืองที่คอโตที่ไม่ทราบสาเหตุและปัจจัยเสี่ยง ต่อการเป็นมะเร็งของผู้ป่วยที่มารับการรักษาที่แผนกหู คอ จมูก โรงพยาบาลพัทลุง

บทคัดย่อ

              วัตถุประสงค์ : เพิ่อศึกษาข้อมูลผู้ป่วยที่มีต่อมน้ำเหลืองที่คอโตที่ไม่ทราบสาเหตุ เพื่อให้ได้การวินิจฉัยที่ถูกต้องจากชิ้นเนื้อพยาธิวิทยาและปัยจัยเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็ง เพื่อสามารถนำข้อมูลพื้นฐานเหล่านี้ไปใช้ในการวางแผนการรักษาแก่ผู้ป่วยได้อย่างถูกต้อง แม่นยำและดีที่สุด
              วัสดุและวิธีการ : ทำการวิจัยเชิงพรรณนา แบบย้อนหลัง (Retrospective descriptive study) ในผู้ป่วยที่ต่อมน้ำเหลืองที่คอโตที่ไม่ทราบสาเหตุ ที่เข้ารับการผ่าตัดวินิจฉัยที่แผนก หู คอ จมูก โรงพยาบาลพัทลุง ระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2553 ถึง 31พฤษภาคม 2560 จำนวน 140 คน จากเวชระเบียนประวัติผู้ป่วยและใบแจ้งผลพยาธิวิทยา รวบรวมข้อมูลคุณลักษณะผู้ป่วยเกี่ยวกับ เพศ อายุ ตำแหน่งต่อมน้ำเหลือง ขนาดของต่อมน้ำเหลือง และผลพยาธิวิทยา จากนั้นนำข้อมูลมาวิเคราะห์โดยใช้สถิติโปรแกรม SPSS version 11 เป็นสถิติเชิงพรรณนา โดยใช้ร้อยละ 
              ผลการศึกษา : ผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดวินิจฉัยต่อมน้ำเหลืองที่คอโตที่ไม่ทราบสาเหตุ มีทั้งสิ้น 140 ราย เป็นเพศหญิง 75 ราย (ร้อยละ 53.57) เพศชาย 65 ราย (ร้อยละ 46.43) จากการศึกษาผลตรวจทางพยาธิวิทยาที่แบ่งตามช่วงอายุ จะพบว่าช่วงอายุ 0-15 ปี พบเป็น reactive lymphoid hyperplasia มากที่สุด คือร้อยละ 69.57 และในช่วงอายุที่มากกว่า 15-60 ปี พบเป็น caseous granulomatous มากที่สุด คือพบร้อยละ 55.56 ซึ่งผู้ป่วยกลุ่มนี้พบว่ามีผลเลือด HIV positive 4 ราย และมี 1 รายที่เป็นเบาหวาน สำหรับผู้ป่วยที่อายุมากกว่า 60 ปี พบเป็น Lymphoma มากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 48 ซึ่งกลุ่มนี้ผลเลือด HIV negative ทุกรายและมีเพียง 1รายที่เป็นเบาหวาน
              สำหรับปัจจัยเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลืองพบว่า เพศชายมีโอกาสเสี่ยงมากกว่าผู้หญิง 2.04 เท่า (Risk ratio 2.04) และอายุที่มากกว่า 45 ปี พบได้ร้อยละ 50.00 (risk ratio 5.86) ขนาดต่อมน้ำเหลืองที่มีขนาดที่โตกว่า 2 เซนติเมตร เป็นมะเร็งร้อยละ 67.44 (risk ratio 9.35) ตำแหน่งต่อมน้ำเหลืองที่เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็ง พบว่าบริเวณ submandibular มีความเสี่ยง มากที่สุดพบร้อยละ80 (Risk ratio 3.54) โดยพบเป็น lymphoma มากที่สุด
              เมื่อศึกษาผลทางพยาธิวิทยาเทียบกับตำแหน่งของต่อมน้ำเหลืองที่คอโตที่ไม่ทราบสาเหตุ พบว่าต่อมน้ำเหลืองที่โตที่ตำแหน่ง neck ,supraclavicular และ submental มีผลทางพยาธิเหมือนกันทั้งสามตำแหน่ง คือพบเป็น caseous granulomatous มากที่สุด คือ พบร้อยละ 39.13, 52.94 และ 100 ตามลำดับ แต่ในส่วนของ submandibular พบว่าเป็น lymphoma มากที่สุดคือร้อยละ 80
              สรุป : ภาวะต่อมน้ำเหลืองที่คอโตเป็นภาวะที่พบได้บ่อยในทุกช่วงอายุและเป็นอาการนำของหลายโรคจึงเป็นสิ่งที่ท้าทายในการตรวจวินิจฉัย รักษาเพราะมีสาเหตุที่หลากหลาย เช่น infection, benign, malignant, autoimmune, drug induce และ มีความแตกต่างกันในการนึกถึงโรคในแต่ละช่วงอายุของผู้ป่วย การซักประวัติตรวจร่างกายอย่างละเอียด ซึ่งรวมถึง อายุผู้ป่วย, ระยะเวลาที่เป็น, ขนาดของก้อน, ตำแหน่งก้อน และปัจจัยเสี่ยงต่างๆ จึงมีความสำคัญที่ช่วยในการประเมินเบื้องต้น ดังนั้นการได้ข้อมูลพื้นฐานเบื้องต้นจึงมีความจำเป็นและสำคัญมากในการให้คำแนะนำรวมถึงวางแผนในการรักษาให้ดีที่สุดสำหรับผู้ป่วยที่มารับการรักษาที่แผนก หู คอ จมูก ที่โรงพยาบาลพัทลุง ซึ่งจากการศึกษานี้ผลพยาธิวิทยาในกลุ่มที่ไม่ใช่มะเร็งพบเป็น caseous granulomatous lymphadenitis มากที่สุด กลุ่มที่เป็นมะเร็งพบเป็น lymphoma มากที่สุด และในกลุ่มผู้ป่วยเด็กพบเป็น reactive lymphoid hyperplasia มากที่สุด