การศึกษาอุบัติการณ์และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะข้อต่อบริเวณเหนือปลายตอขาติดยึดในผู้ป่วยขาขาดที่โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช
คำสำคัญ:
ภาวะติดยึดของข้อ, ผู้ป่วยที่ถูกตัดขา, อุบัติการณ์บทคัดย่อ
ที่มา: การตัดขาเป็นการผ่าตัดรักษาที่พบบ่อย ส่งผลให้ผู้ป่วยสูญเสียคุณภาพชีวิต การใช้ขาเทียมส่งผลให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยดีขึ้น ภาวะข้อต่อบริเวณเหนือปลายตอขาติดยึดเป็นเป็นอุปสรรคที่สำคัญต่อการใช้ขาเทียม แต่ภาวะดังกล่าวสามารถป้องกันได้
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาอุบัติการณ์และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะติดยึดของข้อบริเวณเหนือปลายตอขาในผู้ป่วยที่ถูกตัดขา ที่โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช
วิธีการศึกษา: การศึกษาเชิงพรรณนาแบบย้อนหลัง โดยเก็บข้อมูลจากเวชระเบียนของผู้ป่วยขาขาดจากการถูกตัดขาที่ถูกบันทึกตอนมาติดตามการรักษาที่แผนกผู้ป่วยนอก กลุ่มงานเวชกรรมฟื้นฟู โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช
ผลการศึกษา: ผู้ป่วยที่ถูกตัดขาทั้งหมด 153 ราย เป็นเพศชายร้อยละ 73.9 อายุเฉลี่ย 53.86±15.63 ปี ขาขาดข้างเดียวร้อยละ 98 ขาขาดระดับใต้เข่าร้อยละ 88.5 ระดับเหนือเข่าร้อยละ 11.5 ตัดขาจากอุบัติเหตุร้อยละ 53.6 จากการติดเชื้อที่เท้าหรือขาร้อยละ 26.8 จากโรคหลอดเลือดส่วนปลายร้อยละ 4.6 จากเนื้องอกร้อยละ 1.3 และไม่ได้ระบุสาเหตุร้อยละ 13.7 มีโรคประจำตัวเป็นเบาหวานร้อยละ 28.8 อุบัติการณ์ของภาวะติดยึดของข้อเหนือปลายตอขาร้อยละ 8.5 และโรคเบาหวานเป็นปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะติดยึดของข้อเหนือปลายตอขาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=0.043)
สรุป: โรคเบาหวานเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อภาวะติดยึดของข้อเหนือปลายตอขาในผู้ป่วยที่ถูกตัดขา ดังนั้นแพทย์และทีมงานควรให้ความใส่ใจเป็นพิเศษ เพื่อดักจับภาวะความผิดปกติให้เร็วที่สุด มีมาตรการในการป้องกันรักษาและฟื้นฟูอย่างทันท่วงที ซึ่งจะส่งผลในการลดอุบัติการณ์ของภาวะติดยึดของข้อเหนือปลายตอขา เพิ่มโอกาสในการใช้ขาเทียม อันจะส่งผลต่อคุณภาพชีวิตที่ดีของผู้ป่วย
เอกสารอ้างอิง
Moxey P, Gogalniceanu P, Hinchliffe R, Loftus I, Jones K, Thompson M, et al. Lower extremity amputations—a review of global variability in incidence. Diabetic Medicine. 2011;28(10):1144-53.
Millstein S, Bain D, Hunter G. A review of employment patterns of industrial amputees—factors influencing rehabilitation. Prosthetics and orthotics international. 1985;9(2):69-78.
Sheikh K. Return to work following limb injuries. Occupational Medicine. 1985;35(4):114-7.
Webster JB, Hakimi KN, Williams RM, Turner AP, Norvell DC, Czerniecki JM. Prosthetic fitting, use, and satisfaction following lower-limb amputation: a prospective study. Journal of rehabilitation research and development. 2012;49(10):1453–504.
Nehler MR, Coll JR, Hiatt WR, Regensteiner JG, Schnickel GT, Klenke WA, et al. Functional outcome in a contemporary series of major lower extremity amputations. Journal of vascular surgery. 2003;38(1):7-14.
Roberts TL, Pasquina PF, Nelson VS, Flood KM, Bryant PR, Huang ME. Limb deficiency and prosthetic management. 4. Comorbidities associated with limb loss. Archives of physical medicine and rehabilitation. 2006;87(3):21-7.
Cruz CP, Eidt JF, Capps C, Kirtley L, Moursi MM. Major lower extremity amputations at a Veterans Affairs hospital. The American journal of surgery. 2003;186(5):449-54.
Evans KK, Attinger CE, Al-Attar A, Salgado C, Chu CK, Mardini S, et al. The importance of limb preservation in the diabetic population. Journal of Diabetes and its Complications. 2011;25(4):227-31.
Walsh NE, Bosker G, Santa Maria D. Upper and lower extremity prosthetics. DeLisa's Physical Medicine and Rehabilitation: Principles and Practice: Fifth Edition: Wolters Kluwer Health Adis (ESP); 2012. p. 2017-50.
Lovegreen W, Murphy DP, Stevens PM, Seo YI, Webster JB. Lower limb amputation and gait. Braddom's Physical Medicine and Rehabilitation. Fifth Edition. Philadephia: Elsevier, Inc; 2016. p. 191-224.
Raya MA, Gailey RS, Fiebert IM, Roach KE. Impairment variables predicting activity limitation in individuals with lower limb amputation. Prosthetics and orthotics international. 2010;34(1):73-84.
Munin MC, Espejo-De Guzman MC, Boninger ML, Fitzgerald SG, Penrod LE, Singh J. Predictive factors for successful early prosthetic ambulation among lower-limb amputees. J Rehabil Res Dev. 2001;38(4):379-84.
Meikle B, Devlin M, Garfinkel S. Interruptions to amputee rehabilitation. Archives of physical medicine and rehabilitation. 2002;83(9):1222-8.
Ahmad A, Islam H, Ullah I. A Study to Observe the Incidence of Flexion Contracture at Knee Joint After Below Knee Amputation: JRCRS. 2018; 6 (1): 21-23. Journal Riphah College of Rehabilitation Sciences. 2018;6(1):21-3.
Ghazali M, Abd Razak N, Osman NA, Gholizadeh H, editors. Effect of stump flexion contracture with and without prosthetic alignment intervention towards postural stability among transtibial prosthesis users. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering; 2017: IOP Publishing.
Ham R, Cotton L. The rehabilitation process. Limb Amputation: Springer; 1991: p.
-35
James SF, M. Contractures in orthopaedic and neurological conditions: a review of causes and treatment. Disability and rehabilitation. 2001;23(13):549-58.
Jaegers S, Arendzen JH, de Jongh HJ. Changes in hip muscles after above-knee amputation. Clinical orthopaedics and related research. 1995(319):276-84.
Coletta EM. Care of the elderly patient with lower extremity amputation. The Journal of the American Board of Family Practice. 2000;13(1):23-34.
Knetsche RP, Leopold SS, Brage ME. Inpatient management of lower extremity amputations. Foot and ankle clinics. 2001;6(2):229-41.
Ghazali MF, Abd Razak NA, Osman NAA, Gholizadeh H. Awareness, potential factors, and post-amputation care of stump flexion contractures among transtibial amputees. Turkish journal of physical medicine and rehabilitation. 2018;64(3):268-76.
Coletta EM. Care of the elderly patient with lower extremity amputation. The Journal of the American Board Family Practice. 2000;13(1):23–34.
Burgess EM, Zettl J. Immediate postsurgical prosthetics. Ortho & Pros. 1967;21(2):105-12.
Ali MM, Loretz L, Shea A, Poorvu E, Robinson WP, Schanzer A, et al. A contemporary comparative analysis of immediate postoperative prosthesis placement following below-knee amputation. Annals of vascular surgery. 2013;27(8):1146-53.
Pohjolainen T. A clinical evaluation of stumps in lower limb amputees. Prosthetics and orthotics international. 1991;15(3):178-84.
Naschitz J, Lenger R. Why traumatic leg amputees are at increased risk for cardiovascular diseases. QJM: An International Journal of Medicine. 2008;101(4):251-9.
Welty FK, Alfaddagh A, Elajami TK. Targeting inflammation in metabolic syndrome. Translational research. 2016;167(1):257-80.
Zeisberg M, Kalluri R. Cellular mechanisms of tissue fibrosis. 1. Common and organ-specific mechanisms associated with tissue fibrosis. American Journal of Physiology-Cell Physiology. 2013;304(3):C216-C25.
