ปัจจัยที่สัมพันธ์กับประสิทธิผลการบำบัดรักษาผู้ป่วยเสพติดสารโอปิออยด์รูปแบบบำบัดโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่
คำสำคัญ:
ประสิทธิผลรักษา, ผู้ป่วยติดสารโอปิออยด์, เมทาโดน, การมีส่วนร่วมของชุมชนบทคัดย่อ
ความสำคัญของปัญหา: ปัญหาการติดยาเสพติดกลุ่มโอปิออยด์ยังเป็นปัญหาที่มีความสำคัญของพื้นที่ภาคเหนือของประเทศไทยที่ก่อให้เกิดผลกระทบหลายด้าน แต่การเข้าถึงกระบวนการรักษาของผู้ป่วยยังมีน้อย
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาประสิทธิผลของการบำบัดรักษาผู้ป่วยเสพติดสารโอปิออยด์โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน และศึกษาปัจจัยที่สัมพันธ์กับประสิทธิผลการบำบัดรักษา
วิธีดำเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยคือผู้ป่วยติดสารโอปิออยด์ที่สมัครใจเข้าร่วมการบำบัดในโครงการขยายผลโครงการหลวงเพื่อแก้ปัญหาพื้นที่ปลูกฝิ่นอย่างยั่งยืนพื้นที่ ต.กื๊ดช้าง และ ต.บ้านช้าง อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่ ระหว่าง 1 ต.ค. 2557 ถึง 31 ธ.ค. 2560 จำนวน 144 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ Chi-square test
ผลการศึกษา: ประชากรเป็นเพศชาย 88.55% ส่วนใหญ่มีอายุอยู่ในช่วง 41-55 ปี ใช้ฝิ่นแบบเผาสูบมานาน 1-5 ปี ปริมาณ 4-8 กรัมต่อวัน ผู้ป่วยเลิกใช้ยาเสพติดต่อเนื่องมากกว่า 1 ปีมีจำนวน 18 ราย (12.5%) ผู้ป่วยสามารถเลิกใช้ยาเสพติดไม่ถึง 1 ปี จำนวน 64 ราย (44.44%) ในกลุ่มผู้ป่วยที่เลิกได้มากกว่า 1 ปี พบว่า ขนาดเมทาโดนที่ใช้เฉลี่ยช่วงถอนพิษคือ 20.50 มก.ต่อวัน ขนาดเมทาโดนที่ใช้เฉลี่ยในช่วงฟื้นฟูคือ 30.94 มก.ต่อวัน เข้ากิจกรรมให้สุขศึกษาเฉลี่ย 19 ครั้ง ระยะเวลาเฉลี่ยที่อยู่ในการบำบัด 34.16 เดือน เมื่อทดสอบความสัมพันธ์ พบว่า ปัจจัยที่สัมพันธ์กับประสิทธิผลการรักษา ได้แก่ ระยะเวลาในการอยู่ในการบำบัดรักษา (p=0.002)
สรุป: ในการบำบัดรักษาผู้ป่วยเสพติดสารโอปิออยด์โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนควรให้ผู้ป่วยอยู่ในการรักษาให้นานที่สุด เนื่องจากการรักษาด้วยเมทาโดนทดแทนเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอที่จะทำให้ผู้ป่วยเลิกใช้ยาเสพติดได้
เอกสารอ้างอิง
United Nations Office on Drugs and Crime.World drug report 2017 [internet]. [cited 13 September 2017]. Available from: https://www.unodc.org.
Jordan AE,Blackburn NA, Des Jarlais DC, Hagan H. Past year prevalence of prescription opioid misuse among those 11 to 30 years of age in United Stages: A systematic review and meta analysis.J Subst Abuse Treat 2017; 77:31-37.
วิภา ภาวนาภรณ์. สถานการณ์แนวโน้มระบาดวิทยาและการลดอันตรายด้วยการใช้เมทาโดน. ใน:วิโรจน์ วีรชัย, ปัญจรัตน์ ศรีสว่าง, ธญรช ทิพยวงษ์ บรรณาธิการ.หลักสูตรการบริการเมทาโดนระยะยาว.พิมพ์ครั้งที่ 1.กรุงเทพมหานคร:โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย:2553 หน้า 2.
ฐานข้อมูลจากงานยาเสพติด กลุ่มงานควบคุมโรค สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่ 2561.
พิฐชญาณ์ สุขสาครธนาวัฒน์. การบำบัดผู้ป่วยเสพติดฝิ่นและเฮโรอีนด้วยเมทาโดนระยะยาว.HARM คลินิกลดอันตราย โรงพยาบาลธัญญารักษ์ขอนแก่น. 2559 [อินเตอร์เน็ต] [เข้าถึงเมื่อ 10 มกราคม 2561]. เข้าถึงได้จาก: https://www.tyrkk.go.th/web/page/19.
วีรวัต อุครานันท.Methadone Maintenance Therapy in Opioid Dependence : Review Literature.วารสารกรมการแพทย์ 2560; 42:116-21.
Kevin P. Hill, Lindsay S. Rice,Hilary S. Connery,Roger D. Weiss.Diagnosing and treating opioid dependence. The Journal of Family Practice 2012; 10:588-96.
Gavin Bart. Maintenance Medication for Opiate Addiction: The Foundation of Recovery. J Addict Dis 2012; 31:207-25.
Susan M. Stine, Thomas R. Kosten. Methadone Dose in the Treatment of Opiate Dependence. Medscape Psychiatry &. Mental Health eJournal 1997;2(6).
Donny EC, Brasser SM, Bigelow GE, Stitzer ML, Walsh SL. Methadone doses of 100 mg or greater are more effective than lower doses at suppressing heroin self-administration in opioid-dependent volunteers. Addiction 2005; 100(10):1496-509.
Magdalena Nalaskowska, Lidia Cierpiałkowska. Social and psychological functioning of opiate dependent patients in methadone maintenance treatment – longitudinal research report. Alcoholism and Drug Addiction 2014; 27:237–54.
Marc A. Schuckit. Treatment of Opioid-Use Disorders. N Engl J Med 2016; 375:357-68.
วีระพันธ์ งามมี.การให้บริการสารทดแทนเมทาโดนระยะยาวในชุมชนรูปธรรมของการบำบัดรักษาผู้เสพติดฝิ่นและสารอนุพันธ์ฝิ่นอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืนหมู่บ้านสันติคีรี ตำบลแม่สลองนอก อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย . กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิพีเอสไอ (ประเทศไทย); 2558.
Steven Simoens, Catriona Matheson, Christine Bond, Karen Inkster, and Anne Ludbrook.The effectiveness of community maintenance with methadone or buprenorphine for treating opiate dependence. British Journal of General Practice 2005; 55:139–46.
Dugosh K, Abraham A, Seymour B, McLoyd K, Chalk M, Festinger D. A Systematic Review on the Use of Psychosocial Interventions in Conjunction With Medications for the Treatment of Opioid Addiction. Journal of Addiction Medicine 2016 ; 10(2):93–103.
National Institute on Drug Abuse (NIDA). Principles of Drug Addiction Treatment: A Research-Based Guide (Third Edition) [internet]. 2018 [cited 10 April 2018]. Available from: https://www.drugabuse.gov/publications/principles-drug-addiction-treatment-research-based-guide-third-edition/principles-effective-treatment.
National Institute on Drug Abuse (NIDA).Understanding Drug Abuse and Addiction: What Science Says [internet]. 2016 [cited 10 Mar 2018]. Available from: https://www.drugabuse.gov/publications/teaching-packets/understanding-drug-abuse-addiction/section-iii/6-duration-treatment.
