การบริหารจัดการเพื่อป้องกันการติดเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพในหอผู้ป่วยอายุรกรรมความดันลบ : กรณีศึกษาโรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ

ผู้แต่ง

  • ลดาวัลย์ ฤทธิ์กล้า โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

คำสำคัญ:

การติดเชื้อดื้อยา , การบริหารจัดการเพื่อป้องกันการติดเชื้อ, หอผู้ป่วยอายุกรรมความดันลบ

บทคัดย่อ

         การติดเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพ เป็นปัญหาสำคัญของโรงพยาบาลทั่วโลก รวมทั้งประเทศไทย ผลกระทบของการติดเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพ ทำให้การฟื้นหายของโรคช้าลง ต้องนอนโรงพยาบาลนานขึ้นและรักษาด้วยยาปฏิชีวนะหลายขนาน ซึ่งมีราคาแพง ส่งผลให้ใช้งบประมาณในการรักษาสูงขึ้น การบริหารจัดการหอผู้ป่วย เพื่อลดโอกาสการติดเชื้อและการแพร่กระจายเชื้อที่ดี สามารถช่วยลดอุบัติการณ์และผลกระทบของการติดเชื้อดื้อยานี้ได้ บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอประสบการณ์การบริหารจัดการหอผู้ป่วยอายุรกรรมความดันลบ โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิม     พระเกียรติ โดยนำหลักการบริหารจัดการตามแนวคิด 4M1E และการปรับปรุงคุณภาพอย่างต่อเนื่องของเดมมิ่งมาใช้

        ผลการดำเนินงานพบว่า ตามหลัก 4M1E ปัจจัยหลักที่เกี่ยวข้องกับการติดเชื้อประกอบด้วย 6 ด้าน ได้แก่ 1) ปัจจัยด้านตัวผู้ป่วย 2) การปฏิบัติของบุคลากร 3) เครื่องมือ/ วัสดุอุปกรณ์ 4) การบริหารจัดการระบบการปฏิบัติงาน 5) กระบวนการดูแลผู้ป่วย และ 6) ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อม และนำปัจจัยดังกล่าวมาพัฒนาปรับปรุงคุณภาพอย่างต่อเนื่องของเดมมิ่ง 3 วงรอบ ได้ระบบการบริหารจัดการเพื่อป้องกันการติดเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพในหอผู้ป่วยอายุรกรรมความดันลบ ประกอบด้วย 11 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) การจัดทำคู่มือมาตรฐานการปฏิบัติงานของหน่วยงาน 2) ทีมการดูแล 3) การคัดแยกผู้ป่วยติดเชื้อดื้อยา 4) การคัดแยกผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงและกลุ่มเฝ้าระวังการติดเชื้อดื้อยา 5) การเยี่ยมตรวจ 6) การสื่อสาร 7) การกระตุ้นและเตือน 8) การจัดเตรียมอุปกรณ์ 9) การล้างมือ 10) การฝึกทักษะ และ 11) การกำกับติดตาม  และผลลัพธ์การดำเนินการพบว่า อัตราการติดเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพของผู้ป่วย ลดลงจาก 24 ราย เป็น 8 รายต่อปี  ซึ่งสามารถนำแนวทางดังกล่าวไปประยุกต์ใช้ เพื่อป้องกันการติดเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพในหอผู้ป่วยอื่นต่อไปได้

เอกสารอ้างอิง

ศูนย์ข้อมูลเฝ้าระวังการติดเชื้อในโรงพยาบาลและเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพ. อุบัติการณ์าการติดเชื้อในโรงพยาบาลภาพรวมของประเทศไทย (ระหว่างปี 2565-2567) [อินเตอร์เน็ต]: กลุ่มแผนปฏิบัติการชาติการป้องกันและควบคุมโรคติดเชื้อและเชื้อดื้อยาในโรงพยาบาล; 2568 [เข้าถึงเมื่อ 20 มีนาคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://www.nicc-ipcprogram.org/

University of Michigan Health. Hospital Isolation Rooms [internet]. Michigan Medicine University of Michigan; 2019 [cited August 8, 2022]. Available from: https://www.uofmhealth.org/health-library/abo4381

กรมการแพทย์, กรมควบคุมโรค, กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ, สมาคมโรคติดเชื้อแห่งประเทศไทย, เครือข่ายโรงพยาบาลกลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย (UHosNet). แนวทางการจัดตั้งหอผู้ป่วยรวม (cohort ward) ห้องแยกโรค (isolation room) และโรงพยาบาลสนาม (field hospital) เพื่อรองรับสถานการณ์การแพร่ระบาดโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 [อินเตอร์เน็ต]: กรมการแพทย์; 2563 [เข้าถึงเมื่อ14 มิถุนายน 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://covid19.dms.go.th/backend/Content/Content_File/Covid_Health/Attach/25640129093347AM_แนวทางในการจัดหอผู้ป่วยรวม%20Cohort%20Ward%20และห้องแย.pdf

งานควบคุมโรคติดเชื้อ โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพนะเกียรติ. สถิติอัตราติดเชื้อดื้อยา/DUE ปี งบประมาณ 2567. ปทุมธานี: งานควบคุมโรคติดเชื้อ; 2568.

ภาณุมาศ ภูมาศ, ตวงรัตน์ โพธะ, วิษณุ ธรรมลิขิตกุล, อาธร ลิ้วไพบูลย์, ภูษิต ประคองสาย, สุพล ลิ้มวัฒนานนท์. ผลกระทบด้านสุขภาพและเศรษฐศาสตร์จากการติดเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพในประเทศไทย : กรณีศึกษาเบื้องต้น. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข. 2555;6(3):352-60.

งานควบคุมโรคติดเชื้อ โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ. แนวทางการป้องกันและควบคุมการติดเชื้อในโรงพยาบาล. ปทุมธานี: งานควบคุมโรคติดเชื้อ; 2561.

งานควบคุมโรคติดเชื้อ โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ. แนวทางการยุติการปฏิบัติการป้องกันการแพร่กระจายเชื้อดื้อยาหลายขนาน. ปทุมธานี: งานควบคุมโรคติดเชื้อ; 2566.

Deming WE. The new economics: For industry, government, education (2nd ed.). The MIT Press; 2000.

ธนิษฐ แก้วปานกัน, พรชิตา มหาสนิท, พรรณกาญจน์ อัสสาไพรล, คุณานน์ พูลสวัสดิ์ล, คุณาธิป ตระการจันทร์ล, ธนพล บรรจงศิลป์. การบริหารจัดการกระบวนการผลิต 4M1E และการจัดกิจกรรมหลัก 5ส. กรณีศึกษา: บริษัท ยาคูลท์ (ประเทศไทย) จำกัด สาขาอยุธยา. วารสารวิจยวิชาการ. 2564;4(2):63-70.

Fish DN, Ohlinger MJ. Antimicrobial Resistance: Factors and Outcomes. Critical Care Clinics. 2006;22(2):291-311.

งานการพยาบาลผู้ป่วยอายุรกรรมความดันลบ โรงพยาบาลธรรมศาตร์เฉลิมพระเกียรติ. สถิติการทำหัติการในหอผู้ป่วยอายุรกรรมความดันลบ ประจำปีงบประมาณ 2567.ปทุมธานี: งานการพยาบาลผู้ป่วยอายุรกรรมความดันลบ; 2568.

Lewis SR, Baker PE, Parker R, Smith AF. High‐flow nasal cannulae for respiratory support in adult intensive care patients. Cochrane Database Syst Rev. 2021;3(3):CD010172.

Bryan KC, Kristin W, Heather Y. CAUTI and CLABSI in Hospitalized COVID-19 Patients. Open Forum Infect Dis. 2020;7(1):178.

กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข.แนวทางการเฝ้าระวังและสอบสวนเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพ. กรุงเทพฯ: CANNA GRAPHIC; 2565.

นุชรี จันทร์เอี่ย, มาลีวรรณ เกษตรทัต, พรพิมล คุณประดิษฐ์, ศศิประภา ตันสุวัฒน. การบริหารจัดการระบบบริการพยาบาลโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) โรงพยาบาลลำพูน. วารสารโรงพยาบาลแพร่. 2564;29(1):115-28.

พงศ์ลดา รักษาขันธ์, บุญเกิดรัมย์ ณัฐวิภา, พรหมอุดม กมลวัลย์, มีประเสริฐ บุญมี. การพัฒนารูปแบบการพยาบาลเพื่อป้องกันและควบคุมการแพร่กระจายเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพ ในโรงพยาบาลสกลนคร. วารสารการพยาบาล สุขภาพ และการศึกษา. 2566;6(1):32-45.

ยศภัค มีเดช. การพัฒนาระบบการจัดการทางการพยาบาลในการป้องกันการติดเชื้อดื้อยา ในหอผู้ป่วยวิกฤติหอผู้ป่วยไอซียูอายุรกรรม. วารสารการพยาบาล สุขภาพและสาธารณสุข. 2568;4(1):11-27.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-07-18

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ฤทธิ์กล้า ล. การบริหารจัดการเพื่อป้องกันการติดเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพในหอผู้ป่วยอายุรกรรมความดันลบ : กรณีศึกษาโรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ. TUHJ [อินเทอร์เน็ต]. 18 กรกฎาคม 2025 [อ้างถึง 31 ธันวาคม 2025];10(2):1-18. available at: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/TUHJ/article/view/273265

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ