กลยุทธ์เพิ่มขีดความสามารถการสื่อสารสุขภาพชุมชนในยุคปัญญาประดิษฐ์ของบุคลากรสาธารณสุขระดับปฐมภูมิ
คำสำคัญ:
กลยุทธ์เพิ่มขีดความสามารถ , การสื่อสารสุขภาพชุมชน , ยุคปัญญาประดิษฐ์ , บุคลากรสาธารณสุขระดับปฐมภูมิบทคัดย่อ
บทนำ : การสื่อสารสุขภาพชุมชนถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างความรู้ เจตคติ และพฤติกรรมสุขภาพของประชาชน โดยเฉพาะในยุคปัญญาประดิษฐ์ที่ต้องปรับตัวอย่างรวดเร็ว บุคลากรสาธารณสุขระดับปฐมภูมิจึงควรเพิ่มขีดความสามารถในการสื่อสารสุขภาพชุมชนด้วยการใช้กลยุทธ์ในการพัฒนาอย่างเหมาะสมตามข้อค้นพบจาการวิจัยมาพัฒนาให้ตรงตามบริบทและเป็นรูปธรรม
วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษากลยุทธ์เพิ่มขีดความสามารถการสื่อสารสุขภาพชุมชนในยุคปัญญาประดิษฐ์
วิธีการดำเนินการวิจัย : การวิจัยแบบผสมผสานวิธีทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพตามระยะของการวิจัย ในระยะที่ 1 ศึกษาองค์ประกอบและตัวบ่งชี้โดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจ ตัวบ่งชี้ที่ต้องการวิเคราะห์มีจำนวน 32 ตัวบ่งชี้ กำหนดกลุ่มตัวอย่าง 10 เท่าของตัวบ่งชี้ รวมทั้งสิ้น 320 คน เลือกกลุ่มตัวอย่างโดยการสุ่มแบบหลายขั้นตอน โดยใช้แบบสอบถามที่ผ่านการตรวจสอบคุณภาพ และในระยะที่ 2 จัดทำกลยุทธ์โดยการประชุมเชิงปฏิบัติการจากผู้ให้ข้อมูลและประเมินกลยุทธ์จากผู้ทรงคุณวุฒิ ด้วยการเลือกแบบเจาะจงจนได้กลยุทธ์เพิ่มขีดความสามารถการสื่อสารสุขภาพชุมชนในยุคปัญญาประดิษฐ์ ฉบับสมบูรณ์
ผลการศึกษา : ในระยะที่ 1 พบว่าการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจ มีจำนวนทั้งสิ้น 5 องค์ประกอบ 26 ตัวบ่งชี้ ดังนี้ 1.ทักษะการสื่อสารเพื่อผลลัพธ์สูงสุด 7 ตัวบ่งชี้ 2.ทักษะความเป็นมนุษย์ 6 ตัวบ่งชี้ 3.การสร้างสรรค์และนวัตกรรมสุขภาพ 5 ตัวบ่งชี้ 4.การบูรณาการสุขภาพดิจิทัล 4 ตัวบ่งชี้ 5.จริยธรรมปัญญาประดิษฐ์ 4 ตัวบ่งชี้ และในระยะที่ 2 พบว่ากลยุทธ์ที่พัฒนาขึ้นมี 5 ประเด็นยุทธศาสตร์ 14 ข้อเสนอเชิงกลยุทธ์ โดยที่วิสัยทัศน์ พันธกิจ ประเด็นยุทธศาสตร์และข้อเสนอเชิงกลยุทธ์ ผลการประเมินเป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ซึ่งเหมาะสมที่จะนำไปใช้จริง
สรุปผล : การศึกษาครั้งนี้ตอบตามวัตถุประสงค์ของการวิจัยและได้ค้นพบองค์ความรู้ใหม่ คือองค์ประกอบ ตัวบ่งชี้ และกลยุทธ์การเพิ่มขีดความสามารถการสื่อสารสุขภาพชุมชนในยุคปัญญาประดิษฐ์ ของบุคลากรสาธารณสุขระดับปฐมภูมิ ที่มีความเหมาะสมและสามารถนำไปประยุกต์ใช้กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต่อไป
เอกสารอ้างอิง
เสาวนีย์ มิตตะธรรมากุล. การบริหารจัดการทุนมนุษย์ในยุคปัญญาประดิษฐ์. วารสารสหวิทยาการนวัตกรรมปริทรรศน์. 2567;7(5):406–20.
วสันต์ เกิดสวัสดิ์, สหพัฒน์ หอมจันทร์, กันต์ฐมณีญา นฤโฆษกิตติกีรติ. ปัจจัยสนับสนุนที่มีผลต่อประสิทธิผลในการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ในองค์กร ภาครัฐและภาคเอกชนในยุคปัญญาประดิษฐ์. วารสารสังคมศาสตร์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม. 2568;3(2):31-50.
ศศิพร เหลืองไพฑูรย์, ธีระศักดิ์ เครือแสง, ดวงกมล ทองอยู่, มนฤดี ช่วงฉ่ำ, วรรนิสา หนูช่วย. เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์กับการพัฒนานวัตกรรมด้านสุขภาพจิตในประเทศไทย. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์. 2568;12(3):210-21.
กวิทธิ์ ศรีสัมฤทธิ์, วิทยาธร ท่อแก้ว. เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์กับบทบาทการสื่อสารในงานการปกครองท้องถิ่น. วารสารสังคมศาสตร์และวัฒนธรรม. 2567;8(8):200–211.
Davenport, T.; Kalakota, R. The potential for artificial intelligence in healthcare. Future Healthc. J. 2019;6:94–98.
Gupta D, Jai P N, Yadav SJ. Strategic Communication in Health and Development: Concepts, Applications and Programming. J. Health Manag. 2021;23(1):95-108.
Anca-Ioana M. New approaches of the concepts of human resources, human resource management and strategic human resource management. Annals of the University of Oradea, Economic Science Series, 2013;22.(1): 1520-1525.
Verganti R, Vendraminelli L, Iansiti M. Innovation and design in the age of artificial intelligence. J. Prod. Innov. Manag., 2020; 37(3): 212-227.
Hair, J.F., Anderson, R.E., Tatham, R.L., & Black, W.C. Factor analysis. Multivariate data analysis. SanFrancisco: N.J. Prentice-Hall; 1998.p.98-99.
Li M, Jornet JM, Mittleman DM, Han C. Beam Manipulation for Terahertz Communications: A New Quality Productive Force [Internet]. arXiv; 2025 [cited 2025 Apr 9]. Available from: https://arxiv.org/abs/2503.22158
Mncina TC, Letsie H, Nkhi SE, Mofana M. Effective communication in postgraduate supervision: Shaping experiences and overcoming challenges. Interdiscip J Educ Res. 2024;6:1–21.
Cardey S, Eleazar PJM, Ainomugisha J, Kalowekamo M, Vlasenko Y. Communication for Development: Conceptualising Changes in Communication and Inclusive Rural Transformation in the Context of Environmental Change. Soc Sci. 2024.;13(6):324.
AbuMusab S. Generative AI and human labor: who is replaceable? AI Soc. 2024;39(6):3051–3.
Zlateva P, Steshina L, Petukhov I, Velev D. A Conceptual Framework for Solving Ethical Issues in Generative Artificial Intelligence. In: Tallón-Ballesteros AJ, Cortés-Ancos E, López-García DA, editors. Frontiers in Artificial Intelligence and Applications [Internet]. IOS Press; 2024 [cited 2025 Apr 9]. Available from: https://ebooks.iospress.nl/doi/10.3233/FAIA231182
Atchley P, Pannell H, Wofford K, Hopkins M, Atchley RA. Human and AI collaboration in the higher education environment: opportunities and concerns. Cogn Res Princ Implic. 2024;9(1):1–11.
Sawyer RK, Henriksen D. Explaining Creativity: The Science of Human Innovation. Oxford University Press; 2024. p.593
Levander XA, VanDerSchaaf H, Barragán VG, Choxi H, Hoffman A, Morgan E, et al. The Role of Human-Centered Design in Healthcare Innovation: a Digital Health Equity Case Study. J Gen Intern Med. 2024;39(4):690–5.
Hussain A, Umair M, Khan S, Alonazi WB, Almutairi SS, Malik A. Exploring sustainable healthcare: Innovations in health economics, social policy, and management. Heliyon [Internet]. 2024 Jul 15 [cited 2025 Apr 9];10(13). Available from: https://www.cell.com/heliyon/abstract/S2405-8440(24)09217-X19.
Maita KC, Maniaci MJ, Haider CR, Avila FR, Torres-Guzman RA, Borna S, et al. The Impact of Digital Health Solutions on Bridging the Health Care Gap in Rural Areas: A Scoping Review. Perm J. 2024;28(3):130.
Allen B. The Promise of Explainable AI in Digital Health for Precision Medicine: A Systematic Review. J Pers Med. 2024;14(3):277.
Swan EL, Peltier JW, Dahl AJ. Artificial intelligence in healthcare: the value co-creation process and influence of other digital health transformations. J Res Interact Mark. 2023;18(1):109–26.
Kajiwara Y, Kawabata K. AI literacy for ethical use of chatbot: Will students accept AI ethics? Comput Educ Artif Intell. 2024;6:100251.
Arbelaez Ossa L, Lorenzini G, Milford SR, Shaw D, Elger BS, Rost M. Integrating ethics in AI development: a qualitative study. BMC Med Ethics. 2024;25(1):1–11.
Shaw J, Ali J, Atuire CA, Cheah PY, Español AG, Gichoya JW, et al. Research ethics and artificial intelligence for global health: perspectives from the global forum on bioethics in research. BMC Med Ethics. 2024;25(1):1–9.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารโรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
