กรอบแนวทางการประเมิน วินิจฉัย และการดูแลรักษาโรคตาแห้ง (dry eye disease; DED) ในประเทศไทย
บทคัดย่อ
โรคตาแห้ง (dry eye disease; DED) เป็นโรคที่พบบ่อยในผู้ป่วยที่มาพบจักษุแพทย์และเป็นปัญหาทางสาธารณสุขที่สำคัญ จากการสำรวจในประเทศไทย พบความชุกของอาการตาแห้ง 14.2% โดยมีอาการสำคัญ คือ อาการระคายเคืองที่ตา แพ้แสง ตาล้า รู้สึกตาร้อน เมื่อยตา หรือรู้สึกหนักที่เปลือกตา ในปัจจุบันประเทศไทยยังไม่มีแนวทางการวินิจฉัยและการรักษาโรคตาแห้งที่เป็นมาตรฐาน กระชับ และใช้ได้จริงในเวชปฏิบัติ ด้วยเหตุนี้ทางคณะทำงานมีความเห็นร่วมกันในการจัดทำกรอบแนวทางการประเมิน วินิจฉัย และการดูแลรักษาโรคตาแห้งในประเทศไทย จากการทบทวนวรรณกรรม หลักฐานเชิงประจักษ์ และแนวทางเวชปฏิบัตินานาชาติ ซึ่งกรอบแนวทางดังกล่าวมิใช่กฎเกณฑ์หรือข้อบังคับที่จะต้องปฏิบัติตาม แพทย์ผู้ให้การดูแลรักษาสามารถพิจารณาให้การดูแลรักษาตามความเหมาะสมตามบริบทของความพร้อมในการรักษาของแต่ละสถานพยาบาล โดยคำนึงถึงผลประโยชน์และความปลอดภัยของผู้ป่วยเป็นสำคัญ โดยมีข้อสรุปคำแนะนำ คือ ให้มีการใช้คำถามคัดแยกผู้ป่วย (triage) และ/หรือ คำถามคัดกรองอาการตาแห้งที่พบบ่อย (screen symptomology) ร่วมกับการประเมินประวัติทางการแพทย์และทำการตรวจ slit-lamp ควบคู่กับการตรวจทดสอบทางคลินิก (clinical objective tests) เพื่อยืนยันการวินิจฉัยพร้อมทั้งประเมินความรุนแรงและโรคแทรกซ้อน เพื่อนำไปสู่การวางแผนการรักษาที่เหมาะสม โดยเริ่มจากการให้ความรู้ผู้ป่วย การใช้ยาเฉพาะที่ และ/หรือ ยาชนิดรับประทาน และการผ่าตัด ซึ่งการเลือกวิธีการรักษาในแต่ละวิธีขึ้นกับอาการ ความรุนแรงของโรค และภาวะแทรกซ้อน การนัดติดตามควรกำหนดความถี่และระยะเวลาที่เหมาะสมตามอาการของโรค
เอกสารอ้างอิง
บรรณานุกรม
Craig JP, Nelson JD, Azar DT, et al. TFOS DEWS II Report Executive Summary in Ocul Surf. 2017; 15(4): 802 – 812.
Song P, Xia W, Wang M, et al. Variations of dry eye disease prevalence by age, sex and geographic characteristics in China: a systematic review and meta-analysis in J Glob Health. 2018; 8(2): 020503. doi: 10.7189/jogh.08.020503.
Kasetsuwan N, Gorvanich S, Erjongmanee S, et al. Prevalence of dry eyes in elderly Thai population (the Romklao eye study) in Asian Biomed. 2012; 6(6): 875 – 882.
Stapleton F, M Alves, VY Bunya, et al. TFOS DEWS II Epidemiology Report in Ocul Surf. 2017; 15(3): 334 – 365.
Tong L, Tan J, Thumboo J, et al. Dry eye in BMJ. 2012; 345:e7533. doi: 10.1136/bmj.e7533.
Tsubota K, Yokoi N, Watanabe H, et al. A new perspective on dry eye classification: Proposal by the Asia Dry Eye Society in Eye Contact Lens. 2020; 46 (Suppl 1): S2 – 13.
Akpek EK, Amescua G, Farid M, et al. Dry eye syndrome preferred practice pattern® in Ophthalmology. 2019; 126(1): 286 – 334.
Phadatare SP, Momin M, Nighojkar P, et al. A comprehensive review on dry eye disease: diagnosis, medical management, recent developments, and future challenges in Adv. Pharm. J. 2015: https://doi.org/10.1155/2015/704946.
Wolffsohn JS, Arita R, Chalmers R et al. TFOS DEWS II diagnostic methodology report in Ocul Surf. 2017; 15: 539 – 574.
Okumura Y, Inomata T, Iwata N, et al. A review of dry eye questionnaires: Measuring patient-reported outcomes and health-related quality of life in Diagnostics. 2020; 10: 559. doi:10.3390/diagnostics 10080559.
Lin PY, Cheng CY, Hsu WM, et al. Association between symptoms and signs of dry eye among an elderly Chinese population in Taiwan: the Shihpai Eye Study in Invest Ophthalmol Vis Sci. 2005. 46(5): 1593 – 1598.
Cosar CB and Sridhar MS. Clinical signs in cornea and ocular surface. Indian J Ophthalmol. 2018; 66(2): 202 – 206.
American Academy of Ophthalmology. Staining patterns. https://www.aao.org/image/staining-patterns. Accessed September 9, 2021.
Begleya C, Cafferyb B, Chalmersc R, et al. Review and analysis of grading scales for ocular surface staining in Ocul Surf. 2019; 17: 208 – 220.
Bron AJ, Tiffany JM. The contribution of meibomian disease to dry eye in Ocul Surf. 2004; 2(2): 149 – 165.
Visual symptoms treatment center. SPEED™ Questionnaire Results. https://www.visualsymptoms treatmentcenter.com/speed-questionnaire-results/. Accessed September 9, 2021.
Yokoi N, Georgiev GA. Tear film–oriented diagnosis and tear film–oriented therapy for dry eye based on tear film dynamics. Investigative Ophthalmology & Visual Science. 2018; 59(14): DES13 - DES22.
Jones L, LE Downie, D Korb, et al. TFOS DEWS II management and therapy report in Ocul Surf. 2017; 15(3): 575 – 628.
Pucker AD, Ng SM, Nichols JJ. Over-the-counter (OTC) artificial tear drops for dry eye syndrome in Cochrane Database Syst Rev. 2016; 2: CD009729. doi: 10.1002/14651858.CD009729.pub2.
บัญชียาหลักแห่งชาติ. 11.6 Tear deficiency, ocular lubricants, and astringents. http://ndi.fda.moph.go.th/Drug_national/drugs_current?p=บัญชียาแผนปัจจุบัน&name=บัญชียาแผนปัจจุบัน&g1=11&g2=6. Accessed September 9, 2021.
American Academy of ophthalmology. Savvy steroid use. https://www.aao.org/eyenet/article/savvy-steroid-use. Accessed September 9, 2021.
Baiza-Durán L, Medrano-Palafox J, Hernández-Quintela E, et al. A comparative clinical trial of the efficacy of two different aqueous solutions of cyclosporine for the treatment of moderate-to-severe dry eye syndrome in Br J Ophthalmol. 2010; 94(10): 1312e5.
Chen M, Gong L, Sun X, et al. A comparison of cyclosporine 0.05% ophthalmic emulsion versus vehicle in Chinese patients with moderate to severe dry eye disease: an eight-week, multicenter, randomized, double-blind, parallel-group trial in J Ocul Pharmacol Ther. 2010; 26: 361e6.
Perez VL, Pflugfelder SC, Zhang S et al. Lifitegrast, a novel integrin antagonist for the treatment of dry eye disease in Ocul Surf. 2016; 14(2): 207 – 215.
Etsuko T, Kazuo T, Hitoshi W, et al. A randomized, double-masked comparison study of diquafosol versus sodium hyaluronate ophthalmic solutions in dry eye patients in Br J Ophthalmol. 2012; 96(10): 1310 – 1315.
Lau OC, Samarawickrama C, Skalicky SE. P2Y2 receptor agonists for the treatment of dry eye disease: a review in Clin Ophthalmol. 2014; 8: 327 – 334.
Gong L, Sun X, Ma Z et al. A randomized, parallel-group comparison study of diquafosol ophthalmic solution in patients with dry eye in China and Singapore in Br J Ophthalmol. 2015; 99(7): 903 – 908.
Agarwal P, Craig JP, Rupenthal ID. Formulation considerations for the management of dry eye disease in Pharmaceutics. 2021; 13(2): 207.
Augustin AJ, Spitznas M, Kaviani N, et al. Oxidative reactions in the tear fluid of patients suffering from dry eyes. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol. 1995; 233(11): 694 – 698.
Blades KJ, Patel S, Aidoo KE. Oral antioxidant therapy for marginal dry eye in Eur J Clin Nutr. 2001; 55(7): 589 – 597.
Drouault-Holowacz S, Bieuvelet S, Burckel A, et al.Antioxidants intake and dry eye syndrome: a crossover, placebo-controlled, randomized trial in Eur J Ophthalmol. 2009; 19(3): 337 – 342.
Li M, Wang J, Shen M, et al. Effect of punctal occlusion on tear menisci in symptomatic contact lens wearers in Cornea. 2012; 31(9): 1014 – 1022.
Geldis JR, Nichols JJ. The impact of punctal occlusion on soft contact lens wearing comfort and the tear film in Eye Contact Lens. 2008; 34(5): 261 – 265.
Alfawaz AM, Algehedan S, Jastaneiah SS, et al. Efficacy of punctal occlusion in management of dry eyes after laser in situ keratomileusis for myopia in Curr Eye Res. 2014; 39(3): 257 – 262.
Tong L, Beuerman R, Simonyi S, et al. Effects of punctal occlusion on clinical signs and symptoms and tear cytokine levels in patients with dry eye in Ocul Surf. 2016; 14(2): 233 – 241.
Tong L, Zhou L, Beuerman R, et al. Effects of punctal occlusion on global tear proteins in patients with dry eye in Ocul Surf. 2017; 15(4): 736 – 741.
Shen G, Qi O, Ma X. Effect of moisture chamber spectacles on tear functions in dry eye disease in Optom Vis Sci. 2016; 93(2): 158 – 164.
Bron AJ, Tiffany JM. The contribution of meibomian disease to dry eye in Ocul Surf. 2004; 2(2): 149 – 165.
Nichols KK, Ham BM, Nichols JJ, et al. Identification of fatty acids and fatty acid amides in human meibomian gland secretions in Invest Ophthalmol Vis Sci. 2007; 48(1): 34 – 39.
Blackie CA, Carlson AN, Korb DR. Treatment for meibomian gland dysfunction and dry eye symptoms with a single-dose vectored thermal pulsation: a review in Curr Opin Ophthalmol. 2015; 26(4): 306 – 313.
Craig JP, Chen YH, Turnbull PR. Prospective trial of intense pulsed light for the treatment of meibomian gland dysfunction in Invest Ophthalmol Vis Sci. 2015; 56(3): 1965 – 1970.
Gupta PK, Vora GK, Matossian C, et al. Outcomes of intense pulsed light therapy for the treatment of evaporative dry eye disease in Can J Ophthalmol. 2016; 51(4): 249 – 253.
Igami TZ, Holzchuh R, Osaki TH et al. Oral azithromycin for treatment of posterior blepharitis in Cornea. 2011; 30(10): 1145 – 1149.
Luchs J. Efficacy of topical azithromycin ophthalmic solution 1% in the treatment of posterior blepharitis. Adv Ther. 2008; 25(9): 858 – 870.
Fadlallah A, Rami HE, Fahd D et al. Azithromycin 1.5% ophthalmic solution: efficacy and treatment modalities in chronic blepharitis in Arq Bras Oftalmol. 2012; 75(3): 178 – 182.
Macdonald A, Feiwel M. Perioral dermatitis: etiology and treatment with tetracycline in Br J Dermatol. 1972; 87(4): 315 – 319.
Seal DV, Wright P, Ficker L et al. Placebo-controlled trial of fusidic acid gel and oxytetracycline for recurrent blepharitis and rosacea in Br J Ophthalmol. 1995; 79(1): 42 – 45.
Dougherty JM, McCulley JP, Silvany RE et al. The role of tetracycline in chronic blepharitis. Inhibition of lipase production in staphylococci in Invest Ophthalmol Vis Sci. 1991; 32(11): 2970 – 2975.
Li J, Zhang X, Zheng Q et al. Comparative evaluation of silicone hydrogel contact lenses and autologous serum for management of sjögren syndrome-associated dry eye in Cornea. 2015; 34(9): 1072 – 1078.
Bavinger JC, DeLoss K, Mian SI. Scleral lens use in dry eye syndrome in Curr Opin Ophthalmol. 2015; 26(4): 319 – 324.
Sonsino J, Mathe DS. Central vault in dry eye patients successfully wearing scleral lens in Optom Vis Sci. 2013; 90(9): 248 – 251.
Cosar CB, Cohen EJ, Rapuano CJ et al. Tarsorrhaphy: clinical experience from a cornea practice in Cornea. 2001; 20(8): 787 – 791.
Murube J, Manyari A, ChenZhuo L et al. Labial salivary gland transplantation in the severe dry eye in Oper Tech Oculoplast Orbital Reconstr Surg. 1998; 2: 104 – 110.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 จักษุเวชสาร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The Thai Journal of Ophthalmology (TJO) is a peer-reviewed, scientific journal published biannually for the Royal College of Ophthalmologists of Thailand. The objectives of the journal is to provide up to date scientific knowledge in the field of ophthalmology, provide ophthalmologists with continuing education, promote cooperation, and sharing of opinion among readers.
The copyright of the published article belongs to the Thai Journal of Ophthalmology. However the content, ideas and the opinions in the article are from the author(s). The editorial board does not have to agree with the authors’ ideas and opinions.
The authors or readers may contact the editorial board via email at admin@rcopt.org.
