การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน บ้านหนองเส็ง ตำบลแวงน่าง อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน เป็นปัญหาที่ต้องเร่งรัดการดูแลเพื่อให้ผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน  กลับมาช่วยเหลือตนเองได้ตามปกติซึ่งไม่สามารถกระทำได้โดยลำพังเพียงแค่คนในครอบครัวเท่านั้น การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษากระบวนการพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนบ้านหนองเส็ง ตำบลแวงน่าง  อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม โดยใช้แนวคิดการมีส่วนร่วม กลุ่มตัวอย่างคัดเลือกตามเกณฑ์ ประกอบด้วย บุคคลที่มีส่วนเกี่ยวข้อง 20 คน ได้แก่ ตัวแทนผู้ดูแลผู้สูงอายุ 10 คน ผู้ให้บริการด้านสุขภาพ 1 คน เจ้าหน้าที่จากเทศบาลตำบลแวงน่าง 2 คน ผู้นำชุมชน 4 คน  อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน 2 คน พระภิกษุ 1 รูป และผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน 31 คน เก็บรวบรวมข้อมูลทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ การแจงแจงความถี่ จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า หลังจากพัฒนาด้วยกระบวน 5 ขั้นตอน คือ ศึกษาวิเคราะห์บริบทพื้นที่ การวางแผนเชิงปฏิบัติการ ปฏิบัติตามแผน นิเทศติดตาม และสรุปผลและถอดบทเรียน ได้เกิดรูปแบบการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ส่งผลให้ผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน มีความรู้ในการดูแลสุขภาพตนเอง อยู่ในระดับดี ความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวัน (ADL) ของผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน อยู่ในระดับดี พบว่าคะแนน ADL เพิ่มขึ้นช่วยเหลือตัวเองได้เพิ่มมากขึ้น เปลี่ยนเป็นผู้สูงอายุติดสังคม 2 คน ปัจจัยที่ทำให้เกิดความสำเร็จในครั้งนี้ เกิดจากมีผู้นำชุมชนดี เข้มแข็ง องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสนับสนุนงบประมาณและเป็นเจ้าภาพหลัก โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล สนับสนุนและเป็นพี่เลี้ยง ประชาชนในชุมชนให้ความร่วมมือทุกกระบวนการ และการติดต่อประสานงานอย่างต่อเนื่องทั้งเป็นทางการและไม่เป็นทางการ