ปัจจัยทำนายความเสี่ยงต่อการเกิดโรคข้อเข่าเสื่อมของผู้สูงอายุในพื้นที่รับผิดชอบ สถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินี งิ้วงาม

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทำนาย (Predictive research) เพื่อศึกษาปัจจัยส่วนบุคคล พฤติกรรมการดูแลตนเอง และความรุนแรงของอาการปวดข้อเข่า และสมการพยากรณ์ความเสี่ยงการเกิดโรคข้อเข่าเสื่อมของผู้สูงอายุ กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้สูงอายุที่เริ่มมีอาการปวดข้อเข่าแต่ยังไม่ได้รับการวินิจฉัยเป็นโรคข้อเข่าเสื่อม จำนวน 240 คน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม สถิติที่ใช้ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกแบบทวิภาคกำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติ p-value <0.05 ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีน้ำหนักเฉลี่ย 56.4 กิโลกรัม ส่วนสูงเฉลี่ย 156 เซนติเมตร ดัชนีมวลกายเฉลี่ย 22.8 พฤติกรรมการดูแลตนเองเมื่อมีอาการปวดข้อเข่าส่วนใหญ่จะใช้อุปกรณ์ช่วยพยุงเดิน การนวดประคบสมุนไพร และควบคุมน้ำหนัก ตามลำดับ และมีคะแนนพฤติกรรมการดูแลตนเองอยู่ในระดับปานกลาง ( = 29.64, SD = 3.20) คะแนนความรุนแรงของอาการปวดข้อเข่าอยู่ในระดับปานกลาง ( = 24.25, SD = 0.74) สำหรับการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติก พบว่า น้ำหนัก (β = -0.160, p-value =0.014) สามารถทำนายความเสี่ยงการเกิดโรคข้อเข่าเสื่อมของผู้สูงอายุในพื้นที่ ได้ร้อยละ 22.5 สรุปผลการวิจัยพบว่า น้ำหนักเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญของการเกิดโรคข้อเข่าเสื่อม หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีการจัดกิจกรรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการควบคุมน้ำหนักของผู้สูงอายุ เช่น พฤติกรรมการบริโภคอาหาร ผลไม้ที่มีรสหวานจัด ตลอดจนการออกกำลังกายทำให้ผู้สูงอายุสามารถควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติได้ เพื่อลดความรุนแรงของการเกิดโรคข้อเข่าเสื่อมหรือภาวะแทรกซ้อนอื่นๆที่อาจจะเกิดขึ้นได้