กระบวนการเตรียมความพร้อมในการจัดทำคำของบประมาณรายจ่ายประจำปีแบบบูรณาการของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลในสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดมหาสารคาม ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2568

บทคัดย่อ

        การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการเตรียมความพร้อมในการจัดทำงบประมาณรายจ่ายประจำปีแบบบูรณาการของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดมหาสารคามในการจัดทำคำขอปีงบประมาณปี พ.ศ. 2568 กลุ่มเป้าหมายเลือกมาแบบเฉพาะเจาะจง แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ 1) ผู้รับผิดชอบจัดทำคำของบประมาณหรือผู้ที่ได้รับมอบหมาย และผู้เกี่ยวข้อง จำนวน 33 คน และ  2) ผู้รับผิดชอบแผนงบประมาณ รพ.สต. จำนวน 121 คน กระบวนการวิจัยมี 4 ขั้นตอน ประกอบด้วย 1) ขั้นวางแผน 2) ขั้นปฏิบัติการ 3) ขั้นการสังเกต และ 4) ขั้นการสะท้อนผล               โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากการสนทนากลุ่ม และแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมานได้แก่ Wilcoxon Matched-pairs Signed Rank และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษาบริบทของการจัดเตรียมงบประมาณก่อนดำเนินการพบว่า มีปัญหายังขาดข้อมูล ความรู้ ขั้นตอนแนวทาง การประสานงานยังไม่ต่อเนื่อง การสื่อสารยังไม่ชัดเจน ผลการศึกษาพัฒนาการเตรียมความพร้อมในการจัดทำงบประมาณตามแผนพบว่า มีกิจกรรมให้ความรู้เกี่ยวกับการจัดทำแผน มีการจัดทำ (ร่าง) คณะทำงาน มีการพัฒนาโดยจัดทำคู่มือ กำหนดช่วงเวลาในการดำเนินการ จัดทำแผนภูมิผังการดำเนินงานของแต่ละหน่วยงาน และมีการเพิ่มช่องทางสื่อสาร ผลการศึกษาหลังการพัฒนาพบว่า กลุ่มเป้าหมายมีคะแนนเฉลี่ยความรู้เกี่ยวกับการจัดทำงบประมาณ บทบาท การมีส่วนร่วม และความพึงพอใจเพิ่มขึ้น โดยผู้รับผิดชอบแผนและงบประมาณมีคะแนนเฉลี่ยความพึงพอใจแตกต่างจากก่อนพัฒนาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (p-value= 0.019) การศึกษาครั้งนี้พบว่า กระบวนการเตรียมความพร้อมในการจัดทำงบประมาณรายจ่ายประจำปีแบบบูรณาการของ รพ.สต. ประกอบด้วย 1) การกำหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์หลัก 2) การรวบรวมข้อมูลประมาณการและสมมติฐานตามแผนภารกิจหน่วยงานแต่ละด้าน 3) การเตรียมแบบจําลองให้ผู้รับผิดชอบโดยรวมได้ปรับเปลี่ยน และ 4) การมีร่างเอกสารข้อมูลส่งให้กองยุทธศาสตร์และงบประมาณของ อบจ. โดยผลของการเตรียมความพร้อมทำให้เกิด 1) การจัดทำคำสั่งคณะทำงาน 2) มีคู่มือการดำเนินการจัดทำคำของบประมาณ และการกำหนดช่วงเวลาในการดำเนินการ 3) มีผังกำหนดขั้นตอนและเวลาดำเนินงาน และ 4) มีการแชร์แบบฟอร์มข้อมูลร่วมกันผ่านช่องทางทั้งทางการและออนไลน์ระหว่าง รพ.สต. กับผู้ที่รับผิดชอบตามภารกิจ ซึ่งการศึกษาครั้งนี้พบปัจจัยแห่งความสำเร็จ คือ การมีส่วนร่วมของทุกระดับในองค์กร มีการติดตามข้อมูลเป็นระยะ และการประสานงานกันอย่างสม่ำเสมอ