การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมสมรรถนะทางกายในผู้สูงอายุ โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนตำบลท่าศาลา อำเภอภูเรือ จังหวัดเลย
คำสำคัญ:
การพัฒนารูปแบบ, ผู้สูงอายุ, การส่งเสริมสมรรถนะทางกายในผู้สูงอายุบทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีวัตถุประสงค์เพื่อการพัฒนารูปแบบการส่งเสริมสมรรถนะทางกายในกลุ่มผู้สูงอายุ โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนตำบลท่าศาลา อำเภอภูเรือ จังหวัดเลย กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม เป็นกลุ่มภาควิชาการ 5 คน ภาคท้องถิ่น 9 คน และภาคประชาชน 217 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่มระหว่างวันที่ 30 สิงหาคม 2567-30 กันยายน 2567 โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ประกอบด้วยการ แจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบการส่งเสริมสุขภาพของ ผู้สูงอายุในชุมชน ประกอบด้วย 2 กิจกรรม ได้แก่ 1) กิจกรรมการถ่ายทอดความรู้สู่ชุมชน 2) กิจกรรมการส่งเสริมสมรรถนะทางกายในผู้สูงอายุ โดยใช้ PR model (Participation Rehabilitation) ผลการประเมินการมีส่วนร่วมของผู้เกี่ยวข้อง คุณภาพชีวิตทั่วไปและคุณภาพชีวิตสำหรับผู้สูงอายุ ความพึงพอใจของผู้สูงอายุ หลังการดำเนินงาน พบว่า ระดับการมีส่วนร่วมของผู้เกี่ยวข้องอยู่ใน ระดับปานกลาง (Mean 3.36, S.D.=0.62) ระดับคุณภาพชีวิตสำหรับผู้สูงอายุอยู่ในระดับที่ดี (Mean 2.33, S.D.=0.47) ระดับความพึงพอใจของผู้สูงอายุอยู่ในระดับพึงพอใจมาก (Mean 4.01, S.D.=0.39) ระดับความรู้ของผู้เกี่ยวข้องอยู่ใน ระดับดี (Mean 8.39, S.D.=1.68) ระดับทักษะของผู้เกี่ยวข้องอยู่ใน ระดับมีทักษะมากที่สุด (Mean 4.57, S.D.=0.50) ระดับเจตคติของผู้เกี่ยวข้องอยู่ใน ระดับมีเจตคติที่ดีมากที่สุด (Mean 4.53, S.D.=0.50)
สรุปผลการศึกษา พบว่าปัจจัยแห่งความสำเร็จของการศึกษาครั้งนี้ประกอบด้วย 6 ปัจจัย ได้แก่ 1) มีผู้นำชุมชนที่เข้มแข็ง 2) องค์การบริหารส่วนตำบลมีส่วนร่วมในการส่งเสริมสมรรถนะทางกาย 3) ชุมชนมีส่วนร่วมทุกกระบวนการ 4) โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล/ส่วนราชการ ให้การสนับสนุนให้กำลังใจ 5) มีทุนทางสังคม 6) การติดต่อประสานงานของเครือข่าย ส่งผลทำให้ผู้สูงอายุเข้าถึงระบบบริการ และทำให้เกิดการดำเนินงานที่มีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนในชุมชน
เอกสารอ้างอิง
สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ. แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่สำคัญของโลก พ.ศ.2564. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ; 2564.
กรมกิจการผู้สูงอายุ. สถิติผู้สูงอายุ พ.ศ.2566. กรุงเทพฯ: กรมกิจการผู้สูงอายุ; 2566.
สมเกียรติ คงธนจินดาสิริ และคณะ. การพัฒนารูปแบบกิจกรรมทางกายที่มีผลต่อสมรรถภาพทางกายของผู้สูงอายุ: วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มทร.สุวรรณภูมิ. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ. 2567; 8 :77-78.
ยุทธศาสตร์ชาติสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. แผนปฏิบัติการด้านผู้สูงอายุ ระยะที่ 3 (ปี 2566-2580). กรุงเทพฯ. สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ; 2561.
เพชรอำไพ มงคลจิรเดช และคณะ. กระบวนการสร้างการมีส่วนร่วมของชุมชน ในแผนฟื้นฟูอนุรักษ์ป่าต้นน้ำลำธารและป่าชุมชนเขื่อนศรีนครินทร์ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย: วารสารฉบับมนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์และศิลปะ. 2557; 7 : 5-6.
อรพิน ปิยะสกุลเกียรติ. การมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในตำบลท่าแค จังหวัดลพบุรี: วารสารร่มพฤกษ์ มหาวิทยาลัยเกริก. 2561; 36 : 51.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเลย. ระบบคลังข้อมูลสุขภาพ Health Data Center (HDC) พ.ศ.2566. เลย: กลุ่มงานสุขภาพดิจิทัล; 2566.
Kemmis, S & McTaggart, R. The Action research Planer. 3rd ed: Victoria: Deakin University; 1988.
Krejcie, R. V. & Morgan, D. W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement, 30 (3), 607-610.
ธนภณ นิธิเชาวกุล. การวิเคราะห์ SWOT Analysis กับสถิติSWOT analysis with statistics: วารสารคุณภาพชีวิตกับกฎหมาย. 2565; 18 : 110-111.
นิธิวดี โมลี. ประสิทธิผลของโปรแกรมเตรียมความพร้อมในการป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุ ในตำบลนาสวรรค์ อำเภอเมืองบึงกาฬ จังหวัดบึงกาฬ. [วิทยานิพนธ์]. บึงกาฬ: โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลนาสวรรค์; 2566.
วาสนา สิทธิกัน และคณะ. ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุ ในเขตเทศบาลตำบลบ้่านโฮ่ง อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน: [วิทยานิพนธ์]. จังหวัดลำพูน: มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่; 2560.
ศรายุทธ ชูสุทน. การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน เทศบาลตาบลบางนกแขวก อำเภอบางคนที จังหวัดสมุทรสงคราม. [วิทยานิพนธ์]. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม; 2564.
ทิพยาภา ดาหาร และเจทสริยา ดาวราช. การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุโดยชุมชนมีส่วนร่วม ตำบลหนองเหล็ก อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิชาการสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม 2561; 2(3) : 42 – 54.
สังวาล จ่างโพธิ์. การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุโดยชุมชนมีส่วนร่วม ตำบลบ้านโพธิ์ อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา: วารสารวิจัยและพัฒนาด้านสุขภาพ สํานักงานสาธารณสุขจังหวัดนครราชสีมา. โรงพยาบาล่งเสริมสุขภาพตําบลมะค่า อําเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา. 2564; 7 : 179-180.