การพัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุระยะยาวโดยการมีส่วนร่วมของเครือข่าย จังหวัดหนองบัวลำภู
คำสำคัญ:
การพัฒนาระบบ, การดูแลผู้สูงอายุระยะยาว, การมีส่วนร่วมของเครือข่ายบทคัดย่อ
ผู้สูงอายุอาจมีโรคเรื้อรังที่มีพยาธิสภาพของโรครักษาไม่หาย อาจมีการกำเริบของโรคซ้ำหรือมีความทุพพลภาพ จำเป็นต้องมีระบบการดูแลผู้สูงอายุระยะยาว การวิจัยนี้เป็นการวิจัยและพัฒนามีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการพัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุระยะยาวโดยการมีส่วนร่วมของเครือข่าย จังหวัดหนองบัวลำภู กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ 404 คน ผู้ดูแลและผู้สูงอายุ กลุ่มละ 81 คน คัดเลือกโดยวิธีการสุ่มอย่างง่าย เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถาม ระหว่างเดือนสิงหาคม-พฤศจิกายน 2567 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ สถิติเชิงพรรณนา และ Paired t-test
ผลการศึกษา หลังพัฒนาได้ระบบการดูแลผู้สูงอายุระยะยาวโดยการมีส่วนร่วมของเครือข่ายที่พัฒนา มี 5 กิจกรรม ดังนี้ กำหนดบทบาทเครือข่าย พัฒนาระบบการจัดการงบบริการ การสนับสนุนชมรมผู้สูงอายุ พัฒนาการจัดบริการ และพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลในระยะท้าย หลังพัฒนาเครือข่ายมีส่วนร่วมในการพัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุโดยรวมเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = .005) และมีส่วนร่วมพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุโดยรวมเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = .010) ผู้ดูแลมีความสามารถดูแลผู้สูงอายุโดยรวมเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p< .001) คุณภาพชีวิตผู้สูงอายุด้านการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันโดยรวมเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001)
สรุป หลังการพัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุระยะยาวโดยการมีส่วนร่วมของเครือข่าย ทำให้เครือข่ายมีส่วนร่วมพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุเพิ่มขึ้น และผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตโดยรวมเพิ่มขึ้น
เอกสารอ้างอิง
กองแผนงาน กรมอนามัย. โครงการเฝ้าระวังและพัฒนาสารสนเทศสุขภาพผู้สูงอายุ, 2566. [อินเตอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 4 มีนาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://doc.anamai.moph.go.th
จันจิรา อินทจิตร์, ฉัตรสุมน พฤฒิภิญโญ. การดำเนินงานผู้สูงอายุของศูนย์บริการสาธารณสุข กรณีศึกษาผู้จัดการระบบ และผู้ช่วยเหลือดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง. วารสารพยาบาลทหารบก. 22(2): 383-392; พฤษภาคม – สิงหาคม 2564.
Wrotek M, Kalbarczyk M. Predictors of long-term care use - informal home care recipients versus private and public facilities residents in Poland. BMC Geriatr. 23(1): 512; December 2023. doi: 10.1186/s12877-023-04216-2.
Permanyer I, Villavicencio F, Trias-Llimós S. Healthy lifespan inequality: morbidity compression from a global perspective. Eur J Epidemiol. 38: 511–521; December 2023.
อมาวสี อัมพันศิริรัตน์, มาริสา สุวรรณราช, ภาวดี เหมทานนท์, พรฤดี นิติรัตน์, ประกาย เพชรบุญ, กฤษณกมล รักญาติสกุล. การจัดการระบบการดูแลผู้สูงอายุในชุมชน. วารสารพยาบาลและวิทยาศาสตร์สุขภาพ. 14(3): 10-21; กันยายน-ธันวาคม 2563.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดหนองบัวลำภู. ข้อมูล HDC จังหวัดหนองบัวลำภู [อินเตอร์เน็ต]. 2567. [เข้าถึงเมื่อ 2 มิถุนายน 2567]. เข้าถึงได้จาก: http://wwwlbo.moph.go.th
Kemmis S, McTaggar M, Eds. The Action Research planner. Victoria, Australia: Deakin University, 1988.
WHO. Thailand’s leadership and innovations towards healthy ageing 2023. [Internet] [cited 2024 Jan 22]. Available from: https://www.who.int/thailand
Wayne WD. Biostatistics: A Foundations for Analysis in the Health Sciences. 6th ed. New York: Wiley & Sons, 1995.
ศศินันท์ สายแวว, วรพจน์ พรหมสัตยพรต. การพัฒนาระบบการดูแลระยะยาวสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในพื้นที่ตำบลนาเจริญ อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน. 7(04): 187-197; ตุลาคม-ธันวาคม 2564.
Likert R. "The Method of Constructing an Attitude Scale," In M. Fishbein (Ed.). Readings in attitude theory and measurement (pp. 90–96). New York: John Wiley & Son, 1974.
Best JW. Research in Education. Englewood Cliffs. New Jersey: Prentice Hall Inc, 1977.
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางการใช้เครื่องมือด้านสุขภาพจิตสำหรับบุคลากรสาธารณสุขในโรงพยาบาลชุมชน. นนทบุรี: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย, 2558.
Pattanaphesaj J. Health-related quality of life measure (EQ-5D-5L): measurement property testing and its preference-based score in Thai population [Doctoral dissertation]: Mahidol University, 2014.
รัถยานภิศ รัชตะวรรณ, เบญจวรรณ ถนอมชยธวัช. ตัวแบบในการดูแลผู้สูงอายุเชิงบูรณาการ. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้. 7(2): 100-113; พฤษภาคม - สิงหาคม 2563.
สุมิตรา วิชา, ณัชพันธ์ มานพ, สุภา ศรีรุ่งเรือง, เบญจพร เสาวภา, ศิริรัตน์ ศรีภัทรางกูร, ณัฐกานต์ ตาบุตรวงศ์, ธณกฤษ หมื่นก้อนแก้ว. การศึกษารูปแบบเครือข่ายบริการสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน และกลุ่มติดเตียง. วารสาร ม.ฉ.ก. วิชาการ. 22(43): 70-85; กรกฎาคม – ธันวาคม 2561.
Travers JL, Hirschman KB, Naylor MD. Adapting Andersen’s expanded behavioral model of health services use to include older adults receiving long-term services and supports. BMC Geriatrics. 20(1): 58; December 2020. doi10.1186/s12877-019-1405-7
นลินี เกิดประสงค์, จันทิมา นวะมะวัฒน์. ระบบและกลไกเพื่อรองรับสังคมสูงวัยระดับตำบล. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา. 30(1): 49-63; มกราคม - มีนาคม 2565.
สิทธิิพรรณ เรือนจันทร์์, พิกุลทิพย์ ขุนเศรษฐ. การพัฒนาการมีส่วนร่วมของภาคีีเครือข่ายดููแลผู้สูงอายุุที่่มีีภาวะเรื้อรังในชุมชน จังหวัดนครศรีีธรรมราช. วารสารวิจัยและนวตกรรมทางการพยาบาล. 29(1): 71-87; มกราคม-เมษายน 2566.
สุกัญญา ปวงนิยม, นงณภัทร รุ่งเนย, อุไรรัชต์ บุญแท้. การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพแบบบูรณาการ สำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในพื้นที่นำร่องต้นแบบจังหวัดเพชรบุรี. วารสารแพทย์เขต 4-5. 38(3): 178-195; เมษายน - มิถุนายน 2562.
ณัฐพร ประกอบ, ไพจิตรา ล้อสกุลทอง, สมฤทธิ์ เนตรทิพย์, บุญถี่ ลือยศ. การพัฒนาศูนย์กลางบูรณาการสร้างเสริมสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุในชุมชน โดยใช้ปัวต้นแบบระบบบริการการดูแลระยะยาวภายใต้บริบทของโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชปัว จังหวัดน่าน. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนครพนม. 1: 63-71; เมษายน 2561.
บุญญาพร ติ๊บอุตม, รัตนาภรณ์ อาวิพันธ์, ปิยะนารถ จาติเกตุ. การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุระยะยาว ในอำเภอเมือง จังหวัดลำพูน. วารสารการส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อมล้านนา. 10(2): 8-24; กรกฎาคม-ธันวาคม 2563.
จุรีรัตน์ จันทคาร. การพัฒนากระบวนการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุติดบ้านติดเตียงโดยหมอประจำครอบครัวและการมีส่วนร่วมของครอบครัว ตำบลทุ่งลาน อำเภอคลองหอยโข่ง จังหวัดสงขลา. [อินเตอร์เน็ต] 2567. [เข้าถึงเมื่อ 13 ตุลาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.skho.moph.go.th
ประเสริฐ เก็มประโคน, มณฑิชา เจนพานิชทรัพย์, วิไลพร คลีกร. การพัฒนาระบบการดูแลระยะยาวและเข้าถึงบริการ สำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง พื้นที่จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9; วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม. 16(1): 140-55; มกราคม – เมษายน 2565.
Nagata C, Tsutsumi M, Kiyonaga A, Nogaki H. Evaluation of a training program for community-based end-of-life care of older people toward aging in place A mixed methods study. Nurse Educ Pract. 2021: 54103091. doi10.1016/j.nepr. 103091; 2021 Jul.
กิตติพร เนาว์สุวรรณ, มาริสา สุวรรณราช. สภาพปัญหาและความต้องการดูแลสุขภาพของผู้สูงอายุที่อยู่ในเขตความรับผิดชอบขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในภาคใต้ตอนล่าง. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์. 11(2); 118-132; กรกฎาคม - ธันวาคม 2562.
สำนักงานส่งเสริมและสนับสนุนวิชาการ 8. รายงานการวิจัยแนวทางการพัฒนาศักยภาพผู้สูงอายุในชุมชนโดยความร่วมมือของเครือข่าย. จังหวัดอุตรดิตถ์: สำนักงานส่งเสริมและสนับสนุนวิชาการ 8, 2565.
วัฒนา จันทร์เปรม, มยุรี บุญทัด, วิสุทธิ์ โนจิตต์, ไพศาล ขุนวิเศษ. การประเมินผลการปฏิบัติตามนโยบายการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุข สำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในจังหวัดชัยนาท กรณีศึกษา ตำบล LTC ดีเด่น ระดับเขตสุขภาพที่ 3. วารสารรัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏ สวนสุนันทา . 6(1): 14-34; มกราคม-เมษายน 2566.
