ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความตั้งใจเลิกสูบบุหรี่ของผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในหน่วยบริการปฐมภูมิ อำเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี

ผู้แต่ง

  • อังคณา บุญทวี -
  • อุมาวดี เหลาทอง
  • มณฑา เก่งการพานิช
  • วิริณธิ์ กิตติพิชัย

คำสำคัญ:

ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์, ความตั้งใจเลิกสูบบุหรี่, โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง, หน่วยบริการปฐมภูมิ

บทคัดย่อ

   

การสูบบุหรี่เป็นหนึ่งในสาเหตุหลักของการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง และหากสามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเลิกสูบบุหรี่ได้สำเร็จ จะเกิดประโยชน์ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว นอกจากจะทำให้โรคที่เป็นรักษาได้ง่ายขึ้น ลดโอกาสการเกิดภาวะแทรกซ้อนแล้ว ยังทำให้คุณภาพชีวิตในมิติต่าง ๆ เช่น ด้านร่างกาย ด้านจิตใจและอารมณ์ ด้านสังคม ดีขึ้น การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความตั้งใจเลิกสูบบุหรี่และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความตั้งใจเลิกสูบบุหรี่ของผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในหน่วยบริการปฐมภูมิ อำเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี กลุ่มตัวอย่างคือผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่เข้ารับบริการที่คลินิกโรคเรื้อรังในหน่วยบริการปฐมภูมิ อำเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี ในปี พ.ศ. 2567 ที่มีพฤติกรรมการสูบบุหรี่ในปัจจุบัน จำนวน 291 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์ความสัมพันธ์ด้วยสถิติ Chi-square test และ Fisher's exact test ผลการศึกษาพบว่า
กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีความตั้งใจเลิกสูบบุหรี่ โดยคิดที่จะเลิกสูบบุหรี่ภายใน 6 เดือนข้างหน้าร้อยละ 76.6 และพร้อมที่จะเลิกสูบบุหรี่ภายใน 1 เดือนข้างหน้าร้อยละ 9.3 ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความตั้งใจเลิกสูบบุหรี่อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ อายุ ระดับการศึกษา อาชีพ ระยะเวลาที่สูบบุหรี่ ระดับการติดนิโคติน ระดับการรับรู้ความสามารถในการควบคุมพฤติกรรมการเลิกสูบบุหรี่ และระดับการรับรู้ระบบบริการช่วยเลิกบุหรี่ (p < 0.05) ผลที่ได้จากการศึกษาครั้งนี้จะเป็นประโยชน์ต่อการจัดทำแนวทางการพัฒนาโปรแกรมในการส่งเสริมการเลิกสูบบุหรี่ในหน่วยบริการปฐมภูมิ โดยเฉพาะในผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังได้อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพต่อไป

      

เอกสารอ้างอิง

กรมควบคุมโรค. รายงานประจำปี 2565 กองโรคไม่ติดต่อ [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 14 พฤษภาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://ddc.moph.go.th/dncd/forecast_detail.php?publish=13924&deptcode=dncd.

กรมควบคุมโรค. รายงานสถานการณ์โรค NCDs เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้อง พ.ศ. 2562. [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 14 พฤษภาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://www.ddc.moph.go.th/dncd/journal_detail.php?publish=10358.

ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ. รายงานสถานการณ์ การบริโภคยาสูบของประเทศไทย พ.ศ. 2562. [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 16 พฤษภาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://www.trc.or.th/th/ศูนย์ข้อมูล/สื่อเผยแพร่/คลังหนังสือ/527-รายงานสถานการณ์-การบริโภคยาสูบของประเทศไทย-พ-ศ-2562.html.

สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข. รายงานข้อมูลการสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 6 พ.ศ. 2562 – 2563. [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 16 พฤษภาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://www.hsri.or.th/printed-matter/399.

กระทรวงสาธารณสุข. ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์ Health Data Center (HDC). [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 14 พฤษภาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://hdcservice.moph.go.th.

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. การบําบัดโรคเสพติดผลิตภัณฑ์ยาสูบสำหรับผู้ให้บริการในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล. [อินเทอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 17 พฤษภาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://dol.thaihealth.or.th/Media/Index/d300502a-c38b-e711-80e3-00155d65ec2e.

Ajzen. Theory of Planned Behavior Diagram. [อินเทอร์เน็ต]. 2019 [เข้าถึงเมื่อ 16 กุมภาพันธ์ 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://people.umass.edu/aizen/tpb.diag.html.

Wayne WD. Biostatistics: A Foundation of Analysis in the Health Sciences. 6 ed. John Wiley & Sons, Inc.1995. 180 p.

จุฑารัตน์ อยู่สุขเจริญ. ปัจจัยทำนายความตั้งใจเลิกสูบบุหรี่ของผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ [วิทยานิพนธ์]. ปทุมธานี: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2560.

Best JW. Research in education. 3rd ed. Engle Clift. NJ : Prentice-Hall. 1977.

ณัฏฐกรณ์ จินาพรรณ์. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อความตั้งใจเลิกสูบบุหรี่ของผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ในอำเภอสามง่าม จังหวัดพิจิตร. วารสารวิจัยและวิชาการสาธารณสุขจังหวัดพิจิตร 2564;2(2):8-19.

พรปวีณ์ ยังปักษี, จิตจินต์ณิษา ศรีทองเพ็ชร, ชาลิสา ชัยเกียรติ, ณัฐวดี บัณฑิต, ธัญภรณ์ ฉายากุล, นันทวัน เอ่งฉ้วน, และคณะ. ปัจจัยทำนายความตั้งใจในการเลิกสูบบุหรี่ของทหารกองประจำการในกรุงเทพมหานคร. วารสารพยาบาล 2562;68(2):9-16.

มัลลิกา มาตระกูล. ปัจจัยทำนายความตั้งใจในการเลิกสูบบุหรี่ของผู้สูบบุหรี่มวนเอง ในจังหวัดเชียงราย. วารสารพยาบาล 2555;61(1):10-20.

ศิรภัสสร กุลศรี, มาส ไม้ประเสริฐ. ปัจจัยที่มีผลต่อการเลิกสูบบุหรี่ของผู้เข้ารับบริการในคลินิกอดบุหรี่ ของโรงพยาบาลพระนารายณ์มหาราช จังหวัดลพบุรี. วารสารบัณฑิตวิทยาลัย 2560;6(1):1512-20.

ธนพร ศรีฟ้า. ปัจจัยทำนายความตั้งใจในการเลิกสูบบุหรี่ของผู้ป่วยจิตเวชที่มีภาวะซึมเศร้า [วิทยานิพนธ์]. สงขลา: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์; 2561.

ธนวัฒน์ สมบูรณ์, อนุกูล มะโนทน, สมคิด จูหว้า, ประจวบ แหลมหลัก. ผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการเลิกสูบบุหรี่โดยประยุกต์ทฤษฎีความสามารถตนเองและแรงสนับสนุนทางสังคม: กรณีศึกษาตำบลบ้านร้อง อำเภองาว จังหวัดลำปาง. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน 2562;5(3):83-93.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-07-25

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย