แรงสนับสนุนทางสังคมที่มีผลต่อการปฏิบัติตามบทบาทการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร
คำสำคัญ:
ไข้เลือดออก, บทบาท, อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.)บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณาแบบตัดขวาง (Descriptive-Cross-sectional study) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแรงสนับสนุนทางสังคมที่มีผลต่อการปฏิบัติตามบทบาทการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร ประชากร คือ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในอำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร จำนวน 1,086 คน กลุ่มตัวอย่างจำนวน 274 คน โดยสุ่มกลุ่มตัวอย่างแบบชั้นภูมิสองขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสอบถาม โดยมีค่าความเชื่อมั่นที่สัมประสิทธิ์แอลฟ่าของครอนบาค ระหว่าง 0.81 – 0.86 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การแจกแจงความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และวิเคราะห์การถดถอยเชิงเส้นแบบพหุคูณ (Multiple linear regression analysis)
ผลการวิจัย พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 66.79 มีอายุเฉลี่ย 50.82 ปี (S.D. = 6.90) มีการปฏิบัติตามบทบาทการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก อยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 59.86 ได้รับแรงสนับสนุนทางสังคม อยู่ในระดับสูง ร้อยละ 83.94 โดยพบว่า แรงสนับสนุนทางสังคมด้านการได้รับข้อมูลข่าวสาร (b=0.952, p=0.002) มีผลต่อการปฏิบัติตามบทบาทการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.05) ดังนั้นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีการพัฒนาและสนับสนุนข้อมูลข่าวสารจากเจ้าหน้าที่สาธารณสุขช่วยกระตุ้นและเสริมข้อมูลที่ถูกต้องให้แก่ อสม. ปฏิบัติงานได้อย่างประสิทธิภาพ
เอกสารอ้างอิง
กองโรคติดต่อนำโดยแมลง กรมควบคุมโรค. ยุทธศาสตร์การจัดการโรคติดต่อนำโดยแมลง พ.ศ. 2566 – 2575 Vector-born Disease Management Strategy 2023-2032. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2565.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสกลนคร. รายงานประจำปี 2565. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสกลนคร; 2565.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสกลนคร. สถานการณ์โรคไข้เลือดออกจังหวัดสกลนคร ปี 2566. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสกลนคร; 2566.
นรุตม์ อภิชาตอำมฤติ. การใช้สมาร์ทโฟนในการทำงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ในอำเภอหนองบัวระเหว จังหวัดชัยภูมิ. ชัยภูมิเวชสาร. ต.ค.-ธ.ค. 2565;42(2): 82-93.
พัทธ์ธีรา พลีดี, ประจักร บัวผัน, สุวิทย์ อุดมพาณิชย์. คุณลักษณะส่วนบุคคลและปัจจัยทางการบริหารที่มีผลต่อการดำเนินงานป้องกัน และควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอชุมพวง จังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิชาการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนคราชสีมา. ม.ค.-เม.ย. 2567;30(1): 5-20.
ธวัชชัย ยืนยาว, เพ็ญนภา บุญเสริม, ปุริตา บุราคร. ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) จังหวัดสุรินทร์. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลศรีษะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์. ม.ค.-เม.ย. 2567;39(1): 67-76.
House, J. S. Work stress and social support. California: Addison-Wesley, 1981.
วิภาวดี วุฒิเดช, พัฒนาวดี พัฒนถาบุตร, ณรงศักดิ์ หนูสอน. ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติตามบทบาทการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุข ในพื้นที่ระบาดซ้ำซาก อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารควบคุมโรค. ก.ค.-ก.ย. 2564;47(1): 804-814.
กฤษณะ พิมพ์ไทย. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการดําเนินงานป้องกันโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจําหมู่บ้าน อําเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี.วารสารการศึกษาและวิจัยการสาธารณสุข.พ.ค.-ส.ค.2567;2(2):124-139.
สำนักงานสาธารณสุขอำเภอพังโคน. บันทึกข้อมูลอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร. สกลนคร: สำนักงานสาธารณสุขอำเภอพังโคน, 2567.
Daniel, W.W. Biostatistics : A foundation for analysis in the health sciences. New York: Wiley & Sons, 1995.
Bloom, B.S. and Block, J.H. Mastery learning: Theory and Practice. NewYork: Holt, Rinchart and Winston, 1975.
สุรพล สิริปิยานนท์. ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) อำเภอวชิรบารมีจังหวัดพิจิตร. วารสารวิชาการสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม. เม.ย.-ก.ย. 2563;4(8): 85 – 103.
พนม นพพันธ์, ธรรมศักดิ์ สายแก้ว. การศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติงานป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในเขตเทศบาลตำบลบางปรอก อำเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี. วารสารสหเวชศาสตร์. ม.ค.-ธ.ค. 2559;1(1): 39 – 62.
กองโรคติดต่อนำโดยแมลง กรมควบคุมโรค. แนวทางการดำเนินงานเฝ้าระวังป้องกันควบคุมโรคติดต่อนำโดยยุงลายสำหรับเจ้าหน้าที่สาธารณสุข พ.ศ. 2564. (พิมพ์ครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2564.
นภารัตน์ อู่เงิน, ปราโมทย์ วงศ์สวัสดิ์. ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของหัวหน้าครัวเรือนกลุ่มชาติพันธุ์ ตำบลป่ากลาง อำเภอปัว จังหวัดน่าน. วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี. ก.ค.-ธ.ค. 2566;34(2): 112 – 126.
สุจิตรา สุคนธมัต, ณัฐวดี จันคํา, ภัทรวริน สามารถ, สุกัญญา แซ่หลิม. ความรู้และพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของประชาชนในหมู่บ้านดินสอพอง ตำบลสร่างโศก อำเภอบ้านหมอ จังหวัดสระบุรี. การประชุมหาดใหญ่วิชาการระดับชาติและนานาชาติ ครั้งที่ 13; 2564.
สิวลี รัตนปัญญา. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการเฝ้าระวังและควบคุมโรคไข้เลือดออกในอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. วารสารราชพฤกษ์. พ.ค.-ส.ค. 2561;16(2): 87-96.
อติเทพ จินดา. ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติงานควบคุมและป้องกันโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจ้าหมู่บ้านในจังหวัดพังงา. วารสารวิชาการแพทย์เขต 11. 31(3): 555-568; กรกฎาคม - กันยายน, 2560.
หนึ่งบุรุษ ค่อมบุสดี, ทิวาภรณ์ ค่อมบุสดี. ปัจจัยส่วนบุคคลและแรงสนับสนุนทางสังคมที่มีผลต่อการปฏิบัติงานป้องกันโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอโซ่พิสัย จังหวัดบึงกาฬ. วารสารมหาวิทยาลัยคริสเตียน. ม.ค.-มี.ค. 2568;31(1): 123 – 137.
