การประเมินผลการพัฒนาระบบสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุอย่างไร้รอยต่อ จังหวัดยโสธร

บทคัดย่อ

โรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน (Acute myocardial ischemia หรือ infarction) ชนิด STEMI (ST-Elevation Myocardial Infarction) เป็นสาเหตุการป่วยและการเสียชีวิตที่สำคัญโดยเฉพาะในผู้สูงอายุ จังหวัดยโสธรมีการพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วย STEMI มาอย่างต่อเนื่อง แต่ยังขาดการประเมินผลอย่างเป็นรูปธรรม การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลการนำนโยบายไปสู่การปฏิบัติและผลลัพธ์จากการพัฒนาระบบสุขภาพอย่างไร้รอยต่อสำหรับผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงโรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันชนิด STEMI จังหวัดยโสธร ประยุกต์ใช้กรอบแนวคิด CFIR และ Proctor ดำเนินการระหว่างเดือน เมษายน - มิถุนายน 2568 กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้สูงอายุ 520 คน และผู้ที่มีส่วนได้เสีย 87 คน ในพื้นที่ 5 อำเภอ จังหวัดยโสธร เครื่องมือประกอบด้วย แนวคำถามการสนทนากลุ่มและการสัมภาษณ์เชิงลึก และแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ส่วนข้อมูลเชิงปริมาณ ใช้สถิติเชิงพรรณนาและ z-test ผลการวิจัย 1) ผลการนำนโยบายไปสู่การปฏิบัติ พบว่า ด้านนโยบายมีความสอดคล้องกับสังคมผู้สูงอายุในปัจจุบัน มีเป้าหมายอย่างชัดเจน ขับเคลื่อนผ่านคณะทำงาน ใช้กลไก พชอ. เป็นหลัก ด้านกระบวนการนำนโยบายไปปฏิบัติคำนึงถึงบริบทที่แตกต่างกัน ใช้แผนพัฒนาจังหวัดที่คิดร่วมกันของทุกภาคส่วนมาเป็นเครื่องมือ ด้านทรัพยากรและระบบสนับสนุน มีปัญหาเรื่องระบบข้อมูล และโปรแกรมที่มีอยู่เป็นจำนวนมากแต่มีการพัฒนาที่ดีขึ้น ด้านการประเมินความเป็นไปได้ในการขยายผล มีการเปลี่ยนแปลงที่ดีกับผู้สูงอายุและชุมชน ควรมีการต่อยอดหรือขยายผลนโยบายนี้ไปยังทุกพื้นที่ 2) ผลลัพธ์หลังการปฏิบัติตามนโยบาย ได้แก่ (1) ผลลัพธ์การดำเนินงาน พบว่ามีการแปลงนโยบายไปสู่การปฏิบัติ ผ่านการจัดทำแผน การบูรณาการกับงานประจำ ขับเคลื่อนงานผ่านคณะทำงาน การกำกับติดตามและเสริมพลังโดยใช้ชุดข้อมูล (2) ผลลัพธ์การจัดบริการ ได้แก่ [1] Pre - Hospital ส่งเสริมป้องกันและควบคุมความเสี่ยง และการร้องขอความช่วยเหลือเมื่อเกิดเหตุ [2] In - Hospital การดูแลรักษาในโรงพยาบาล และ [3] Post - Hospital ดูแลหลังกลับมาพักรักษาตัวที่บ้าน (3) ผลลัพธ์ด้านสุขภาพ พบว่าผู้สูงอายุเข้าถึงบริการสุขภาพเพิ่มขึ้น ผู้ป่วยและผู้เสียชีวิตจากโรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันชนิด STEMI มีแนวโน้มลดลง แต่ยังไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าลดอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P>0.05) ควรนำนโยบายนี้ไปขยายผล ต้องคำนึงถึงความพร้อมและบริบทแต่ละพื้นที่ ยึดผู้สูงอายุและชุมชนเป็นศูนย์กลาง และเชื่อมโยงกับระบบบริการสุขภาพด้วยระบบส่งต่อ