การพัฒนารูปแบบการสอนใช้ยาฉีดอินซูลินของผู้ป่วยโรคเบาหวาน โรงพยาบาลภูเวียง จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

     การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาสถานการณ์ปัญหาการใช้ยาฉีดอินซูลินของผู้ป่วยโรคเบาหวาน 2. พัฒนารูปแบบการสอนใช้ยาฉีดอินซูลิน 3. ประเมินผลการพัฒนารูปแบบการสอนใช้ยาฉีดอินซูลิน ประชากรเป้าหมายประกอบด้วย 1. ผู้ป่วยที่ได้รับยาฉีดอินซูลิน รายใหม่ จำนวน 64 คน 2. ผู้ป่วยรายเก่าที่ฉีดอินซูลินไม่ถูกต้องจำนวน 8 คน 3. บุคลากรทางการแพทย์ที่เกี่ยวข้องจำนวน 10 คน ดำเนินการศึกษาระหว่างธันวาคม 2565 – มิถุนายน 2566 เก็บข้อมูลโดยใช้แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคล แบบสัมภาษณ์บุคลากรทางการแพทย์ แนวคำถามสนทนากลุ่มผู้ป่วยโรคเบาหวาน แบบประเมินเทคนิคการใช้ยาฉีดอินซูลินและแบบประเมินความพึงพอใจต่อการสอนใช้ยาฉีดอินซูลิน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ ด้วยสถิติ Paired t-test และข้อมูลเชิงคุณภาพใช้วิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content Analysis) ผลการศึกษาพบว่าปัญหาการฉีดอินซูลินเกิดจากผู้ป่วยรายใหม่ไม่ค่อยยอมรับการฉีดอินซูลิน เอกสารประกอบการสอนยังให้ข้อมูลไม่ละเอียด  ไม่มีระบบติดตามการฉีดอินซูลินในรายที่สอนไปแล้ว การเตรียมอินซูลินในผู้ป่วย  ไม่ตรงตามขนาดที่แพทย์สั่ง และผู้ป่วยมีการเก็บอินซูลินยังไม่เหมาะสม การพัฒนารูปแบบการสอนใหม่ ชื่อว่า PITT DM model โดยจะให้ข้อมูลความสำคัญของอินซูลินแล้วจึงสอนขั้นตอนการฉีดด้วยเอกสารที่มีรูปภาพประกอบและให้ผู้ป่วยได้ฝึกฉีดจริง หลังจากติดตามการใช้รูปแบบในช่วง 2 เดือน พบว่าผู้ป่วยได้คะแนนเทคนิคการฉีดอินซูลินเฉลี่ยเพิ่มขึ้นจาก 9.02±1.23  เป็น 13.11±1.16 คะแนน จากคะแนนเต็ม 16 คะแนน (P< 0.001) ระดับน้ำตาลในเลือด FBS เฉลี่ยลดลงจาก 206.48±33.66 mg/dl เป็น 136.02±21.66 mg/dl (P< 0.001) ระดับ HbA1C เฉลี่ยลดลงจาก 10.40±1.04 mg% เป็น 7.89±1.00 mg% (P< 0.001) ในผู้ป่วยบางรายที่ยังฉีดอินซูลินเกินขนาด หลังจากพัฒนานวัตกรรมช่วยล็อคขนาดอินซูลินพบว่าผู้ป่วยสามารถฉีดอินซูลินในขนาดถูกต้องมากขึ้น สรุปได้ว่ารูปแบบการสอนใช้ยาฉีดอินซูลินทำให้ผู้ป่วยสามารถใช้อินซูลินได้ถูกต้องและเกิดผลลัพธ์ที่ดีในการรักษา