รูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมกลุ่มเสี่ยงโรคเรื้อรังโดยมิติชุมชน กรณีศึกษาตำบลหัวดอน อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์การวิจัยเพื่อ (1) หาแนวทางแก้ปัญหากลุ่มเสี่ยง (2) สร้างแกนนำสุขภาพ (3) ศึกษาประสิทธิผลโปรแกรมปรับพฤติกรรมกลุ่มเสี่ยงโรคเรื้อรัง (4) พัฒนารูปแบบการปรับพฤติกรรมกลุ่มเสี่ยงโรคเรื้อรัง การดำเนินงาน 3 ขั้นตอนดังนี้ (1) ศึกษาบริบท (2) แนวทางการปรับพฤติกรรมสุขภาพของชุมชน (3) การคืนข้อมูล กลุ่มตัวอย่างแกนนำสุขภาพ 8 คน และกลุ่มเสี่ยง 40 คน เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสัมภาษณ์เชิงลึกและแบบวัดการรับรู้ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา นำเสนอในรูปร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติเชิงอนุมานใช้เปรียบเทียบความแตกต่าง paired Sample t-test ที่ระดับนัยสำคัญทางสถิติ 0.05 และวิเคราะห์เชิงเนื้อหาข้อมูลเชิงคุณภาพ

ผลวิจัยพบว่า (1) แนวทางในการจัดกิจกรรมการปรับพฤติกรรม คือ หน่วยงานบริการสาธารณสุข แรงจูงใจ เจตคติ การรับรู้ความสามารถ การควบคุมตนเอง โรงเรียนผู้สูงอายุ ชมรม-กลุ่ม กฎชุมชนและครอบครัว (P-MA-3S-2C-1F program) (2) แกนนำนักปรับพฤติกรรมสุขภาพพบว่าการรับรู้ ความสามารถตนเอง การควบคุมตนเอง และการดูแลตนเองเพิ่มขึ้น (p<.01) และมีผลลัพธ์ด้านสุขภาพดีขึ้น (p<.05) 3) การจัดกิจกรรมปรับพฤติกรรมสุขภาพพบว่ากลุ่มเสี่ยงภายหลัง การเข้าร่วมกิจกรรม การรับรู้ ความสามารถตนเอง (p<.05) การควบคุมตนเอง (p<.01) และการดูแลสุขภาพตนเอง (p<.01) เพิ่มขึ้นและมีผลลัพธ์ด้านสุขภาพดีขึ้น (p<.05), 4) รูปแบบการปรับพฤติกรรมประกอบด้วย (1) บริบทปัญหาและสาเหตุที่สนับสนุนการดูแลสุขภาพ (2) สร้างความตระหนักและเตรียมความพร้อมกลุ่มเสี่ยง (3) วิเคราะห์ปัญหาและแนวทางการแก้ปัญหา (4) ร่างโปรแกรมการปรับพฤติกรรมสุขภาพ (5) พัฒนาแนวทางการปรับพฤติกรรมสุขภาพ (6) สร้างแกนนำนักปรับฤติกรรมสุขภาพ (7) จัดกิจกรรมในกลุ่มเสี่ยงโรคเรื้อรัง (8) ติดตามประเมินผลและผลลัพธ์ด้านสุขภาพ (9) การสะท้อนผล