การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรค ความรุนแรง ประโยชน์และอุปสรรคของการส่องกล้องเพื่อตรวจคัดกรองโรคมะเร็งลำไส้และไส้ตรงในกลุ่มที่มีความเสี่ยง การศึกษาเปรียบเทียบ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบการรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคและความรุนแรงของโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงทางพันธุกรรม รวมทั้งการรับรู้ประโยชน์และอุปสรรคของการเข้ารับการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ ในผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงทางพันธุกรรม หรือในผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป ระหว่างกลุ่มผู้ที่มารับการส่องกล้องลำไส้ใหญ่และไม่มาการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ ณ โรงพยาบาลสงขลานครินทร์
รูปแบบการวิจัย: วิจัยเชิงเปรียบเทียบแบบตัดขวาง
วิธีดำเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างจำนวน 165 คน เป็นผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงทางพันธุกรรมหรือผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป ซึ่งอยู่ในจังหวัดสงขลาและจังหวัดใกล้เคียง กลุ่มตัวอย่างได้รับการสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์เพื่อประเมินการรับรู้ความเสี่ยง ความรุนแรง ประโยชน์และอุปสรรคของการเข้ารับการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ ตามแบบสอบถามการรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรค ความรุนแรงของโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง ประโยชน์และอุปสรรคของการเข้ารับการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา การทดสอบฟิชเชอร์ และสถิติการใช้ผลรวมอันดับ
ผลการวิจัย: มีผู้ที่มาส่องกล้องตามนัดจำนวน 97 ราย (ร้อยละ 59) และผู้ที่ไม่มาส่องกล้องจำนวน 68 ราย (ร้อยละ 41) ทั้งสองกลุ่มไม่มีความแตกต่างในเรื่องการรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคและความรุนแรงของโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง แต่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติในการรับรู้ประโยชน์และอุปสรรคต่อการเข้ารับการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ โดยกลุ่มผู้ที่มารับการส่องกล้องลำไส้ใหญ่มีการรับรู้ประโยชน์ของการส่องกล้องลำไส้ใหญ่มากกว่าผู้ไม่มาส่องกล้อง (p = .002) และมีการรับรู้อุปสรรคน้อยกว่าผู้ไม่มาส่องกล้องลำไส้ใหญ่ (p < .001)
สรุปและข้อเสนอแนะ: การรับรู้ประโยชน์และมีการรับรู้อุปสรรคเป็นปัจจัยสำคัญต่อการตัดสินใจเข้ารับการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ ดังนั้นบุคลากรทางการแพทย์ควรให้ความสำคัญอย่างมากในการให้ข้อมูลเกี่ยวกับประโยชน์ของการเข้ารับการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ และช่วยเหลือเพื่อลดอุปสรรคต่อการเข้ารับการส่องกล้องของผู้ที่มีความเสี่ยงสูง
Article Details
ลิขสิทธิ์: วารสารพยาบาลศาสตร์เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในการเผยแพร่ผลงานที่ตีพิมพ์ ห้ามผู้ใดนำบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารพยาบาลศาสตร์ไปเผยแพร่ในลักษณะต่างๆ ดังต่อไปนี้ การส่งบทความไปตีพิมพ์เผยแพร่ที่อื่น การนำบทความเผยแพร่ออนไลน์ การถ่ายเอกสารบทความเพื่อกิจกรรมที่ไม่ใช่การเรียนการสอน ยกเว้นเสียแต่ได้รับอนุญาตจากวารสารพยาบาลศาสตร์
Disclaimer: เนื้อหาบทความหรือข้อคิดเห็นใดๆ ในวารสารพยาบาลศาสตร์ ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียน กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยและไม่มีส่วนรับผิดชอบแต่อย่างใด
เอกสารอ้างอิง
Panchan W, Sugonyothin S, Chaiweerawatana A, Imsumran W. Screening, diagnosis and treatment guideline of colorectal cancer. Bangkok: Kosit Printing; 2015. 128 p. (in Thai).
Pietrzyk L. Food properties and dietary habits in colorectal cancer prevention and development. Int J Food Prop. 2017;20(10):2323-43. doi: 10.1080/10942912.2016.1236813.
Mishra N, Hall J. Identification of patients at risk for hereditary colorectal cancer. Clin Colon Rectal Surg. 2012;25(2):67-82. doi: 10.1055/s-0032-1313777.
Zauber AG, Winawer SJ, O’Brien MJ, Lansdorp-Vogelaar I, van Ballegooijen M, Hankey BF, et al. Colonoscopic polypectomy and long-term prevention of colorectal-cancer deaths. N Engl J Med. 2012;366(8):687-96. doi: 10.1056/NEJMoa1100370.
Roselló S, Simón S, Cervantes A. Programmed colorectal cancer screening decreases incidence and mortality. Transl Gastroenterol Hepatol. 2019;4:84. doi:10.21037/tgh.2019.12.13
Santos EM, Lourenco M Tc, Rossi BM. Risk perception among Brazilian individuals with high risk for colorectal cancer and colonoscopy. Hered Cancer Clin Pract. 2011;9(1):4. doi: 10.1186/1897-4287-9-4.
Rosenstock IM, Strecher VJ, Becker MH. Social learning theory and the Health Belief Model. Health Educ Q. 1988;15(2):175-83. doi: 10.1177/109019818801500203.
Atkinson TM, Salz T, Touza KK, Li Y, Hay JL. Does colorectal cancer risk perception predict screening behavior? A systemic review and meta-analysis. J Behav Med. 2015;38(6):837-50. doi: 10.1007/s10865-015-9668-8.
Rahimian Boogar I, Taepasand S, Norouzi H, Mozafari S, Hosseini SJ. The prediction of colorectal cancer screening based on the extended parallel process model: moderating the role of health literacy and cancer-related empowerment. Int J Cancer Manag. 2018;11(6):e62539. doi: 10.5812/ijcm.62539.
Williams RM, Wilkerson T, Holt CL. The role of perceived benefits and barriers in colorectal cancer screening in intervention trials among African Americans. Health Educ Res. 2018;33(3):205-17. doi: 10.1093/her/cyy013.
Galal YS, Amin TT, Alarfaj AK, Almulhim AA, Aljughaiman AA, Almulla AK, et al. Colon cancer among older Saudis: awareness of risk factors and early signs, and perceived barriers to screening. Asian Pac J Cancer Prev. 2016;17(4):1837-46.
Leung DYP, Chow KM, Lo SWS, So WKW, Chan CWH. Contributing factors to colorectal cancer screening among Chinese people: a review of quantitative studies. Int J Environ Res Public Health. 2016;13(5):506. doi: 10.3390/ijerph13050506.
Basch CH, Basch CE, Zybert P, Wolf RL. Fear as a barrier to asymptomatic colonoscopy screening in an urban minority population with health insurance. J Community Health. 2016;41(4):818-24. doi: 10.1007/s10900-016-0159-9.
Wong MCS, Ching JYL, Hirai HH, Lam TYT, Griffiths SM, Chan FKL, et al. Perceived obstacles of colorectal cancer screening and their association factors among 10,078 Chinese participants. PLoS One. 2013;8(7):e70209. doi: 10.1371/journal.pone.0070209.
Lee K. Measuring factors affecting colorectal cancer screening behavior and preference for colorectal cancer screening tests using the health belief model and a conjoint analysis [master’s thesis]. Goyang: National Cancer Center Graduate School of Cancer Science and Policy; 2019. 113 p.
Kim H-Y. Statistical notes for clinical researchers: Chi-squared test and Fisher's exact test. Restor Dent Endod. 2017;42(2):152-5. doi:10.5395/rde.2017.42.2.152
Jones CL, Jensen JD, Scherr CL, Brown NR, Christy K, Weaver J. The Health Belief Model as an explanatory framework in communication research: exploring parallel, serial, and moderated mediation. Health Commun. 2015;30(6):566-76. doi: 10.1080/10410236.2013.873363.
Carpenter CJ. A meta-analysis of the effectiveness of health belief model variables in predicting behavior. Health Commun. 2010;25(8):661-9. doi: 10.1080/10410236.2010.521906.
Champion VL, Monahan PO, Springston JK, Russell K, Zollinger TW, Saywell Jr RM, et al. Measuring mammography and breast cancer beliefs in African American women. J Health Psychol. 2008;13(6):827-37. doi:10.1177/1359105308093867.
Gimeno García AZ. Factors influencing colorectal cancer screening participation. Gastroenterol Res Pract. 2012;2012:483417. doi:10.1155/2012/483417.
Champion VL, Skinner CS. Differences in perceptions of risk, benefits and barriers by stage of mammography adoption. J Womens Health. 2003;12(3):277-86. doi.org/10.1089/154099903321667618.
Jones CL, Jensen JD, Scherr CL, Brown NR, Christy K, Weaver J. The Health Belief Model as an explanatory framework in communication research: exploring parallel, serial, and moderated mediation. Health Commun. 2015;30(6):566-76. doi:10.1080/10410236.2013.873363.
