การพัฒนาแนวทางการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ โดยการส่งเสริมการรับรู้สมรรถนะแห่งตนของกลุ่มเสี่ยงสูงโรคเบาหวาน ในชุมชนแห่งหนึ่ง จังหวัดกาฬสินธุ์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาสถานการณ์ด้านพฤติกรรมสุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตน ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อพฤติกรรมสุขภาพของกลุ่มเสี่ยงสูงโรคเบาหวาน และพัฒนาแนวทางการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพที่เหมาะสมกับบริบทของชุมชน ผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ กลุ่มเสี่ยงสูงโรคเบาหวาน จำนวน 25 คน ผู้ดูแลในครอบครัวของกลุ่มเสี่ยงสูงโรคเบาหวาน จำนวน 7 คน อสม. จำนวน 10 คน ผู้นำชุมชน จำนวน 3 คน และเจ้าหน้าที่สาธารณสุข จำนวน 1 คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้ จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัย พบว่า กลุ่มเสี่ยงสูงโรคเบาหวาน มีพฤติกรรมสุขภาพโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง (M=2.94) มีการรับรู้สมรรถนะแห่งตนโดยรวมอยู่ในระดับมาก (M =3.25) ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อพฤติกรรมสุขภาพประกอบด้วย 4 ปัจจัย ได้แก่ 1) ปัจจัยส่วนบุคคล 2) ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม 3) ปัจจัยด้านผู้ดูแลในครอบครัว และ 4) ปัจจัยด้านการมีส่วนร่วมของชุมชน โดยมีแนวทางส่งเสริมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ดังนี้ 1) การจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้วางแผนแนวทางการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ 2) การอบรมเชิงปฏิบัติการ 3) การจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับบุคคลต้นแบบ 4) การฝึกหัดและพัฒนาทักษะความสามารถการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพอย่างต่อเนื่อง โดยมีการสนับสนุนการดูแลจากผู้ดูแลในครอบครัวในด้านการประกอบอาหาร การกระตุ้นและให้กำลังใจ 5) การติดตามเยี่ยมบ้านโดยเจ้าหน้าที่สาธารณสุข และอสม. 6) ผู้นำชุมชนประชาสัมพันธ์ สนับสนุนอุปกรณ์ และจัดหาสถานที่ออกกำลังกาย และ 7) เจ้าหน้าที่สาธารณสุขจัดทำแนวปฏิบัติสำหรับดูแลกลุ่มเสี่ยงสูงโรคเบาหวาน และการประเมินผลลัพธ์ พบว่า กลุ่มเสี่ยงสูงโรคเบาหวานมีค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมสุขภาพ และการรับรู้สมรรถนะแห่งตนเพิ่มขึ้น (M =3.38, 3.56) ตามลำดับ ดังนั้นพยาบาลควรนำแนวทางนี้ไปประยุกต์ใช้กับกลุ่มเสี่ยงสูงโรคเบาหวานในชุมชนอื่นที่มีบริบทใกล้เคียงกัน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
Strategy and planning division, Ministry of Public Health. Thailand Health Lifestyle Strategic Plan 2011- 2020. Bangkok: National Office of Buddhism; 2011. Thai.
American Diabetes Association. Classification and diagnosis of diabetes. Diabetes Care. 2017; 40(Suppl 1): S11-24.
Sunthornyothin S, Buranachapkajorn P, editors. Diabetes mellitus. Bangkok: Chulalongkorn university press; 2013. Thai.
Ngatena, I.J., & Kapustin, J.F. Preventing type 2 diabetes: What really works ?. J Am Assoc Nurse Pract. 2011; 7(7): 555-558.
Bureau of Non Communicable Diseases. Annual report 2015. Bangkok: WVO officer of printing mill; 2016. Thai.
Oba N. Health promotion and prevention of diabetes mellitus. Phitsanulok: Downngearn press; 2012. Thai.
Balk, E.M., Earley, A., Raman, G., Avendano, E. A., Pittas, A. G., & Remington, P. L. Combined diet and physical activity promotion programs to prevent type 2 diabetes among persons at increased risk: A systematic review for the community preventive services task force. Ann intern med. 2015; 163(6): 437-51.
Tuomilehto, J., Lindstrom, J., Erilksson, J. G., Valle, T.T., Hamalainen, H., Parikka, I. P., et al. For the finnish diabetes prevention study group. N Engl J Med. 2001; 344(18): 1343-1350.
Diabetes Prevention Program (DPP) ResearchGroup. The diabetes prevention program (DPP): Description of lifestyle intervention. Diabetes Care. 2002; 25: 2165–2171.
Bandura, A. Self-Efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychol Rev. 1977; 34(2): 191-215.
Resnick, B. Theory of self-efficacy. In Mary, J.S., & Patricia R. L., editors. Middle range theory for nursing. 3rd ed. New York: Springer; 2014.
Kalampakorn S. Application of concepts and theories to health promotion and prevention in community. In: Powwattana A, Kalampakorn S, Lagampan S, Amnatsatsue K, editors. Health promotion and disease prevention in community : An application of concepts and theories to practice. 3 rd ed. Bangkok: klungnanavitthaya press; 2013. P. 29-69. Thai.
Wongsricha W. Application of self-efficacy program for changing health behaviors in diabetes high risk group at nakae community hospital, Nakhonpanom province [dissertation]. [Khon Kaen]: Khon Kaen University; 2012. 219 p. Thai.
Sandee T, Leelukkanaveera Y, Homsin P. The effects of self-efficacy enhancement on health promotion behaviors, body weight and fasting plasma glucose among pre-diabetes in the community. Songklanagarind J Nurs. 2017; 37(2): 53-66. Thai.
Department of Health, Ministry of Public Health. Strategy plan to development health and environmental health system of national health development plan in the twelfth national economic and social development plan 2017-2021. Nonthaburi: Ministry of Public Health; 2016. Thai.
Lewin, K. Action research and minority problems. J Soc Issues. 1946; 2(4): 34-46.
Bandura, A. Self-efficacy: The exercise of control. USA: Eleventh Printing; 1997.
Chirawatkul S . Qualitative study in nursing: Research methodology and case study. 2nd ed. Bangkok: S. Asia press; 2012. Thai.
Jaikhamwang N. Risk behaviors of diabetes and hypertension risk groups: A case study in ban pak ka yang sub-district health promoting hospital, Sukhothai province. JCDLQ. 2015; 3(2): 173-184. Thai.
Kulprateepunya K, Viriyaseubpong P, Viboonchai R, Kosalawit T. Self-care behaviors of diabetic risk group in south-esan, thailand. SCNJ. 2017; 4: 19-33. Thai.
Chaikoolvatana C, Jaimalai W, Sutti P. Factor predicting health behavior in group of pre – diabetes, Phayao province. Journal of Nursing and Health Care. 2016; 34(4): 115-122. Thai.
Khantigaro P. Preventive behaviors: perceptions and experience of people at risk for diabetes mellitus (DM). JCDLQ. 2015; 2(3): 129-143. Thai.
Dendup, T., Feng, X., Clingan, S., & Astell-Burt, T. Environment risk factors for develping type 2 diabetes mellitus: a systematic review. Int J Environ Res Public Health. 2018;15(78): 1-25.
Kaewsringam P, Nirattharadorn M, Wattana C. Factors predicting type ii diabetes mellitus preventive behaviors among people at risk for diabetes. JNSCU. 2015; 27(2): 119-130. Thai.
Nakhamin K, Chomnirat W, Limtragool P. Diabetes prevention strategies by community participation. Journal of Nurses’ Association of Thailand, North-Eastern Division. 2011; 31(1): 43-51. Thai.
Khomarj S. The development of prediabetis prevention in health promoting hospital [dissertation ] . [Khon Kaen]: Khon Kaen University; 2015. 218p. Thai.
Eunmung M. Community participation in development of health promotion for pre-diabetes type 2 in a community at chaiyaphum province [dissertation] . [Khon Kaen]: Khon Kaen University; 2014. 248 p. Thai.
Pitchalard K, Reangsing C and Moonpanane K. Development of type 2 diabetes preventive model for diabetic risk group in community, Chiang Rai province. JNSCU. 2016; 28 (3):132-146. Thai.
