การพัฒนารูปแบบการป้องกันพฤติกรรมเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ ในวัยรุ่นโดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการป้องกันพฤติกรรมเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นโดยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน วิธีการ: ทำการศึกษาทดลองใช้และประเมินผลรูปแบบฯ ดำเนินการวิจัยโดยมุ่งเน้นกระบวนการมีส่วนร่วมแบ่งเป็น 3 ระยะ คือระยะที่ 1 การพัฒนารูปแบบการป้องกันพฤติกรรมสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น โดยการประชุมเชิงปฏิบัติการ ผู้เข้าร่วมประกอบด้วย 5 กลุ่ม คือ ผู้นำชุมชน ครู เจ้าหน้าที่ด้านสุขภาพ ผู้ปกครอง และวัยรุ่นในชุมชน จำนวน 42 ราย ระยะที่ 2 ระยะการทดลองใช้รูปแบบ ในผู้ปกครอง และเยาวชน จำนวน 71 ราย และ ระยะที่ 3 ระยะติดตามผล ในผู้ปกครอง และเยาวชน จำนวน 36 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ประเมินผลรูปแบบฯ และ คู่มือบันทึกติดตามการป้องกันพฤติกรรมเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์วัยรุ่นทำการหาค่าความตรงตามเนื้อหา (Content Validity) ของเครื่องมือจากผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 3 ท่าน ผลการศึกษา: โดยแบบสัมภาษณ์ ได้เท่ากับ .78 และคู่มือบันทึกติดตามการป้องกันพฤติกรรมเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์วัยรุ่น ได้เท่ากับ .64 วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้ค่าสถิติพื้นฐาน คือ ความถี่และค่าร้อยละ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา อภิปรายผล: ผลการวิจัยพบว่า จากกระบวนการในการเปิดเวทีชุมชนและร่วมกันแลกเปลี่ยนมุมมองในระยะที่ 1 สามารถกำหนดแนวทางในการดำเนินกิจกรรมการป้องกันการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นที่เหมาะสมกับบริบท ซึ่งประกอบด้วย 6 ขั้นตอน ดังนี้ 1) การวิเคราะห์ปัญหา 2) กระบวนการสร้างเครือข่ายความร่วมมือ 3) การพัฒนาแนวคิดการแก้ไขปัญหา 4) กลวิธีในการแก้ไขปัญหา 5) การเฝ้าระวังพฤติกรรม และ 6) การประเมินผลลัพธ์ ข้อเสนอแนะวิจัยครั้งต่อไป ควรทำการศึกษาเชิงกึ่งทดลองของรูปแบบที่มีการพัฒนาขึ้นต่อการควบคุมและป้องกันการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น