การตรวจคัดกรองเพื่อค้นหาผู้ป่วยวัณโรคเชิงรุกด้วยรถถ่ายภาพรังสีทรวงอกเคลื่อนที่ ในประชาชนกลุ่มเสี่ยง จังหวัดศรีสะเกษ

บทคัดย่อ

การค้นหาผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ ถือเป็นแนวทางที่สำคัญในการลดความล่าช้าของการตรวจวินิจฉัย การรักษา และลดการแพร่กระจายเชื้อวัณโรคในชุมชน ที่ผ่านมายังไม่มีการดำเนินการตรวจคัดกรองในเชิงรุกด้วยรถถ่ายภาพรังสีเคลื่อนที่ ทำให้อัตราการค้นพบผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ในจังหวัดศรีสะเกษไม่ถึงเกณฑ์มาตรฐานกระทรวงสาธารณสุข ซึ่งการศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง เพื่อศึกษาผลการคัดกรองและการค้นหาผู้ป่วยวัณโรคเชิงรุกด้วยรถเอ็กซเรย์เคลื่อนที่ดิจิตอลในประชาชนกลุ่มเสี่ยงจังหวัดศรีสะเกษ 13,309 ราย เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการสัมภาษณ์ตามแบบคัดกรอง การตรวจเสมหะ และการถ่ายภาพรังสีทรวงอก ระหว่างวันที่ 1 ตุลาคม 2560 ถึงวันที่ 31 มีนาคม 2561 วิเคราะห์ข้อมูลเพื่อพรรณนาผลการตรวจคัดกรอง นำเสนอด้วยค่าความถี่ ค่าความชุกของความผิดปกติของปอด ความชุกของการค้นพบผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ และช่วงความเชื่อมั่น 95% พบว่า ประชาชนกลุ่มเสี่ยงที่มาตรวจคัดกรองเป็นผู้สูงอายุ บุคลากรที่ดูแลผู้ป่วย ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ผู้ใกล้ชิดผู้ป่วยวัณโรค และผู้ต้องขัง ร้อยละ 22.71, 19.29, 11.94, 11.52 และ 8.32 ตามลำดับ พบผู้สงสัยวัณโรคจากแบบคัดกรอง ร้อยละ 37.35 (95% CI: 36.53-38.17) และผู้ที่มีภาพถ่ายรังสีทรวงอกผิดปกติ ร้อยละ 8.93 (95% CI: 8.45-9.42) ได้รับการส่งตรวจเสมหะ 1,399 ราย มีผลตรวจเสมะพบเชื้อ 48 ราย ผู้ที่ได้รับการรักษาวัณโรคระยะแฝง 11 ราย และขึ้นทะเบียนผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ 84 ราย คิดเป็นร้อยละ 0.63 (95% CI: 0.50-0.78)  ส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ ผู้ติดเชื้อเอชไอวี ผู้ใกล้ชิดผู้ป่วยวัณโรค และผู้ป่วยเบาหวาน 29 (34.52%), 22 (26.19%), 12 (14.29%) และ 9 (10.71%) ราย ตามลำดับ การค้นหาผู้ป่วยวัณโรคเชิงรุกทำให้สามารถพบผู้ป่วยวัณโรครายใหม่เพิ่มขึ้น ดังนั้นในการพัฒนาระบบการค้นหาผู้ป่วยวัณโรค ควรนำระบบการคัดกรองวัณโรคเชิงรุกด้วยรถถ่ายภาพรังสีทรวงอกมาใช้ในการเพิ่มประสิทธิภาพในการค้นหาผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ ซึ่งจะช่วยลดความล่าช้าในการตรวจวินิจฉัย การรักษา และป้องกันการแพร่กระจายเชื้อวัณโรคในชุมชนต่อไป