ถอดบทเรียนการบริหารจัดการสถานการณ์ฉุกเฉินด้านสาธารณสุขในการรับมือโควิด-19 จังหวัดมุกดาหาร กรณี รับส่งแรงงานชาวลาวกลับบ้าน จากสถานการณ์ "ผึ้งแตกรัง"

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อถอดบทเรียนการบริหารจัดการสถานการณ์ฉุกเฉินด้านสาธารณสุขในการรับมือโควิด-19 จังหวัดมุกดาหาร กรณี "ผึ้งแตกรัง" รับส่งแรงงานชาวลาวกลับบ้าน ดำเนินการระหว่างเดือนมิถุนายน ถึง เดือนกันยายน 2565 วิธีการศึกษา เป็นการศึกษาแบบผสมผสานวิธี ระหว่างวิธีเชิงปริมาณ และวิธีเชิงคุณภาพ ทำการศึกษาในพื้นที่จังหวัดมุกดาหาร เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถาม และแบบสัมภาษณ์ เก็บข้อมูลด้วยการสอบถาม และสัมภาษณ์กลุ่มและสัมภาษณ์เชิงลึกกับกลุ่มเป้าหมาย ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการดำเนินงานส่งแรงงานชาวลาวกลับบ้าน จำนวน 21 คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัย ด้านสถานการณ์ พบว่าในช่วงเดือนมิถุนายน-กันยายน  2564 มีแรงงานลาวเดินทาง ผ่านจังหวัดมุกดาหาร รวมทั้งสิ้น 12,116 ราย เป็นผู้ป่วยติดเชื้อจำนวน 739 ราย (ร้อยละ 6.10) เดินทางมากที่สุดในเดือนสิงหาคม จำนวน 4,211 ราย เป็นผู้ป่วยติดเชื้อจำนวน 631 ราย คิดเป็นร้อยละ 14.98 โดยมีขั้นตอนการรับส่งแรงงานลาวกลับบ้าน 7 ขั้นตอน ได้แก่ การจัดตั้งศูนย์พักคอย คัดกรองแยกประเภทและรับบัตรคิว (กลุ่มปกติ กลุ่มเปราะบาง และกลุ่มผู้ป่วย) การประชุมทำความเข้าใจ จัดระเบียบการปฏิบัติตัว การประสานการรับแรงงานลาวกับผู้เกี่ยวข้องของแขวงสะหวันนะเขต การตรวจสอบเอกสาร การเคลื่อนย้าย นำส่ง ตรวจคนเข้าเมือง และข้ามด่านการทำความสะอาด การพ่นฆ่าเชื้อสถานที่ศูนย์พักคอยและรถนำส่งผู้ป่วยทุกคัน จัดการขยะทั่วไปและขยะติดเชื้อ และการสรุปข้อมูลผู้เดินทาง วิเคราะห์ ปัญหา อุปสรรค มอบหมายภารกิจและเตรียมรับผู้เดินทางในวันถัดไป ปัจจัย/เงื่อนไขความสำเร็จ เกิดจากการบูรณาการการทำงานของเครือข่ายทั้งภาครัฐและเอกชน และเครือข่ายระหว่างประเทศอย่างที่เป็นรูปธรรม มีขั้นตอนการทำงาน แต่ละภาคส่วนทราบบทบาทหน้าที่ชัดเจน การปฏิบัติงานด้วยจิตอาสา มีระบบการประสานงาน การสั่งการที่ชัดเจน ในการส่งแรงงานลาวกลับบ้าน รวมถึงการป้องกันควบคุมโรคมีประสิทธิภาพ ไม่มีการระบาดของโรคโควิด-19 โรคติดต่ออื่นที่ศูนย์พักคอยจังหวัด