การประยุกต์โปรแกรมการนำศาสตร์การแพทย์แผนไทยมาใช้ในการส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคเบาหวาน จังหวัดเพชรบุรี

Main Article Content

กิติศักดิ์ รุจิกาญจนรัตน์
วรัฏฐา เหมทอง
พรทิพย์ พาโน
ประกายรัตน์ ทุนิจ
ธนัฏนัณ อนันตศิริสถาพร
สัณฐิตาพร กลิ่นทอง

บทคัดย่อ

บทน โรคเบาหวานเป็นโรคที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ และสามารถทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้หลายประการ วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาผลการเปลี่ยนแปลงของความรู้เรื่องอาหารตามธาตุเจ้าเรือน ความรู้เรื่องการดูแลตนเองด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย และพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคเบาหวาน ภายหลังเข้าร่วมการวิจัย วัสดุและวิธีการ การวิจัยเชิงปฏิบัติการโดยการนำศาสตร์การแพทย์แผนไทยมาใช้ในการส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคเบาหวาน กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 25 คน การดำเนินการแบ่งเป็น 3 ขั้นตอนได้แก่ 1) ขั้นเตรียมการ โดยวิเคราะห์ปัญหา วางแผน และเตรียมการก่อนนำแผนไปปฏิบัติ 2) ขั้นดำเนินการวิจัย โดยจัดกิจกรรมตามโปรแกรมรวม 6 ครั้ง ครั้งที่ 1-2 เพื่อสร้างความร้เู รื่องอาหารตามธาตุเจ้าเรือนและการดูแลตนเองด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย ด้วยวิธีการบรรยาย อภิปรายกลุ่ม ฝึกปฏิบัติ อภิปรายกลุ่มและป้ายรณรงค์ กิจกรรมครั้งที่ 3-6 เพื่อกระต้นุให้กลุ่มตัวอย่างมีพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานที่เหมาะสม รวมถึงสะท้อนปัญหาอุปสรรคที่พบ และร่วมกันหาแนวทางแก้ไข และ 3) ขั้นประเมินผล โดยประเมินภายหลังเข้าร่วมวิจัยและประเมินระยะ 3 เดือน ภายหลังที่ได้เข้าร่วมวิจัย เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน Paired Samples t-test และ Wilcoxon signed - rang test ผลการศึกษา กลุ่มตัวอย่างมีความรู้เรื่องอาหารตามธาตุเจ้าเรือน ความรู้เรื่องการดูแลตนเองด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย และพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคเบาหวาน เพิ่มขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมวิจัย และเพิ่มขึ้น อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) สรุป โปรแกรมที่ประยุกต์ศาสตร์การแพทย์แผนไทยสามารถเพิ่มความรู้ และทำให้พฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานดีขึ้น

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
1.
รุจิกาญจนรัตน์ ก, เหมทอง ว, พาโน พ, ทุนิจ ป, อนันตศิริสถาพร ธ, กลิ่นทอง ส. การประยุกต์โปรแกรมการนำศาสตร์การแพทย์แผนไทยมาใช้ในการส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคเบาหวาน จังหวัดเพชรบุรี. R. Thai Army Med. J. [อินเทอร์เน็ต]. 30 กันยายน 2018 [อ้างถึง 12 ธันวาคม 2025];71(3):183-91. available at: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/rtamedj/article/view/148518
ประเภทบทความ
นิพนธ์ต้นฉบับ (Original Article)

เอกสารอ้างอิง

นันทพร บุษราคัมวดี และ ยุวมาลย์ ศรีปัญญวุฒิศักดิ์. การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยเบาหวานโรงพยาบาลนครนายก. วารสารการพยาบาลและการศึกษา. 2555;5:114-29.

สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข. รายงานโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง กลุ่มโรคเบาหวาน ปี พ.ศ. 2556. นนทบุรี: สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข. 2556.

สำนักงานสำรวจสุขภาพประชาชนไทย. การสำรวจภาวะสุขภาพอนามัยของประชาชนไทยโดยการตรวจ. นนทบุรี: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.); 2558.

ประจักษ์ วัฒนะกูล. ข้อมูลผู้ป่วยโรคเบาหวาน และความดันโลหิตสูง จังหวัดเพชรบุรี. เพชรบุรี: กลุ่มงานควบคุมโรค สำนักงานสาธารณสุขจังหวัเพชรบุรี; 2556.

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเพชรบุรี. แบบรายงานการตรวจราชการ ปี 2560. เพชรบุรี: แผนการตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2560; 2560.

โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลสำมะโรง. ข้อมูลตำบลสำมะโรง. เพชรบุรี: โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ตำบลสำมะโรง; 2554.

นุชรี อาบสุวรรณ และ นิตยา พันธุเวทย์. ประเด็นรณรงค์วันเบาหวานโลก ปี 2554 (ปีงบประมาณ 2555). นนทบุรี: สำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข; 2554.

กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุแบบบูรณาการ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก; 2555.

กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. การดูแลผู้ป่วยเบาหวานแบบผสมผสาน. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก; 2550.

Kemmis S, McTaggart R. The action research planner. Victoria: Deakin; 1988.

ธวัชชัย วรพงศธร. หลักการวิจัยทางสาธารณสุขศาสตร์. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย; 2540.

ปิ่นนเรศ กาศอุดม. ผลของโปรแกรมการส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุในเขตเทศบาลตำบลบางกะจะ อำเภอเมือง จังหวัดจันทบุรี. วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี. 2554;22,61-70.

ทัศน์วรรณ พลอุทัย และ พรรณี บัญชรหัตถกิจ. ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลตนเองในผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 เพื่อควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด: กรณีศึกษาในตำบลห้วยเกิ้ง อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี. ศรีนครินทร์เวชสาร. 2556;28,421-30.

เกวลิน สีใส. ประสิทธิผลของการใช้แนวปฏิบัติทางคลินิกสำหรับส่งเสริมพฤติกรรมการออกกำลังกายในผู้สูงอายุโรคเบาหวาน โรงพยาบาลพะเยา [วิทยานิพนธ์]. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2554.

รัชมนภรณ์ เจริญ และคณะ. ผลของโปรแกรมพัฒนาความรู้และการมีส่วนร่วมของครอบครัวต่อพฤติกรรมสุขภาพและการควบคุมน้ำตาลในเลือดของผู้สูงอายุที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2. รามาธิบดีพยาบาลสาร, 2553;16,279-92.