การพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อพัฒนาตลาดสดตามเกณฑ์มาตรฐานตลาดสดน่าซื้อ : กรณีศึกษาตลาดสดกอบกาญจน์ ต.ตลาด อ.เมือง จ. สุราษฎร์ธานี

Abstract

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อพัฒนาตลาดสดให้บรรลุเกณฑ์ ตลาดสดน่าซื้อ โดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วมมีการดำเนินการ 4 ขั้นตอน พบว่า

1. ขั้นเตรียมการ จากการสนทนากลุ่มพบปัญหาเกี่ยวกับตลาด เช่น ความสะอาด ขาดความร่วมมือจากองค์กรภายนอกและให้มีการดำเนินการเป็นตลาดสดน่าซื้อตามความต้องการของลูกค้า ผู้จำหน่ายสินค้า อาสาสมัครสาธารณสุข และคณะกรรมการตลาด เพื่อให้สอดคล้องกับวิถีชีวิต วัฒนธรรม และชุมชนโดยใช้แนวทางตลาดสดน่าซื้อของกรมอนามัยร่วมด้วย จากผลการสัมภาษณ์เชิงลึกแนวทางการดำเนินเพื่อให้ตลาดสดน่าซื้อ คือ ตลาดสะอาด สินค้าสด ปลอดภัย ผู้จำหน่ายสินค้าพูดจาสุภาพ ไม่โกงตาชั่ง ราคาเป็นกันเอง มีการตรวจสอบคุณภาพสินค้าและต้องการมีส่วนร่วมในการพัฒนาตลาดสด

2.ขั้นดำเนินการ มีการกำหนดแผนปฏิบัติการ และมีการปฏิบัติกิจกรรมตามแผนดังนี้ 1) ประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ผลการดำเนินงานโครงการตลาดสดน่าซื้อทางเสียงตามสายที่มีในตลาดและวิทยุชุมชน 2) โครงการพัฒนาศักยภาพผู้ประกอบการในตลาดสดกอบกาญจน์ ในการให้บริการ ที่มีคุณภาพ มีการบริการด้วยความเต็มใจ สินค้ามีคุณภาพสะอาดได้มาตรฐาน 3) โครงการศึกษาดูงาน พัฒนาศักยภาพการดำเนินงานตลาดสดน่าซื้อของคณะกรรมการตลาดสด 4) ประเมินโครงการตลาดสดน่าซื้อ เพื่อสร้างความเข้าใจอันดีระหว่างกรรมการกับผู้จำหน่ายและสนับสนุนส่งเสริมการพัฒนาตลาดและรับทราบปัญหา

3. ขั้นสรุปผลการศึกษา ผู้รับผิดชอบกิจกรรมดำเนินงานตามขั้นตอนที่กำหนดและนำผลการดำเนินงานมาประเมินผลและปรับแผนการดำเนินงาน

4. ขั้นประเมินผล การดำเนินกิจกรรมและสรุปบทเรียนที่ได้จากการพัฒนา ผลการดำเนินการวิจัยนี้ได้มีการพัฒนาการมีส่วนร่วมจากบุคคลที่เกี่ยวข้องคือ เจ้าของตลาด กรรมการตลาด เจ้าหน้าที่สาธารณสุขและเทศบาล ผู้บริโภค อาสาสมัครธารณสุข และทีมผู้วิจัย ทำให้เกิดผลลัพธ์ของการพัฒนาคือ มีความก้าวหน้าใน ด้านสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม ด้านความปลอดภัยอาหาร และด้านการคุ้มครองผู้บริโภคและการพัฒนาตลาดสดน่าซื้อจะต้องคำนึงถึงวัฒนธรรม วิถีการดำเนินชีวิตของชุมชน โดยให้ตลาดเป็นส่วนหนึ่งของชุมชน

คำสำคัญ การพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชน, ตลาดสดน่าซื้อ

Abstract

The purpose of this participatory action research was to encourage the participation of the community for developing markets to achieve the criteria set for a healthy fresh market. This was achieved by emphasizing participation between health officials, village health volunteers, operators in the market, the market’s committee and the general public. The results of the study are as follows.

1. Preparation Stage. This stage of the study explored problems in the operation of markets from the perspective of market focus groups comprising health officials, village health volunteers, operators in the market, market’s committee and the public. The physical problem identified was cleaning, participation of outside organizations which needed  cooperation from them. There should be agencies or organizations associated with this focus group. It should be concluded that the markets will likely buy into the needs of customers, including health volunteer distributors and the Board of Directors of the market so as to integrate to the ways of life, culture and community by using the marketing guidelines of the Department of Health.

The second stage  used the result from in-depth interviews of health volunteers, goods distributors and consumers. By using the results of observation to consider the guidelines for managing the market. The results identified the need for a cleaner market, fresher food, better safety, more politeness from merchants, cheaper prices, accurate panel weighting, better quality of products and the need for more participation in the development of the market.  
2. Process Stage. The process stage set the plan for standard criteria marketing and to develop better participation through focus groups. The conclusion after developing the guidelines and operating plan were as follows: 1) Improving public relation and distribution of the marketing information by using the audio line in the market and community radio.  2) A project aimed at  developing capacity of the operators in the market to provide a quality service, considerate  services, quality standards and clean products.  3)  A visiting study project for developing capacity of processing market through the committee of the market. 4) A Market Evaluation project to create better understanding between the committee and vendors to support and promote market development and to identify and acknowledge any problems.

3. Conclusion Stage. The conclusion stage recommended that responsible persons be appointed for implementing the steps and the results of the operations by those who had attended the advisory conference team to assess and adjust operational plans. Summary of results from the  4 projects. 1) That public relations activities and dissemination of the project's healthy fresh market purchase by using the sound public relations line. 2) The project aimed at  developing capacity of operators in the market to provide a quality service and considerate services, quality standards and clean products through role playing activities.  3) Visiting study projects for developing capacity of processing market by the committee of the market. To create development by applying an activity referred to as “Bun Road”. 4) To evaluate the project's purchase markets. The teams are evaluated by observing and sharing the results of meetings looking at the need of management structure security. The need to add a device to monitor product quality, consumer protection and to improve the preparation of a price tags.

4. Evaluation Stage:  The evaluation stage examined the results of the research and found that developing participation concerned people such as the owner of the market, the committee of the market, health officers, consumers, health volunteers and researcher teams. The results of development were to progressively improve a sanitary environment, food safety and consumer protection. It is suggested that there should be further development of other markets regardless of culture and the lifestyles of the communities.

Key Words : The Development of Community Participation, Healthy  Fresh Markets