ปัจจัยทำนายความร่วมมือในการใช้ยาวัณโรคในผู้ป่วยวัณโรคปอด ในจังหวัดร้อยเอ็ด

Kraingkrai Maneenat; Kulchaya  Loyha; Supaporn  Chaigarun

Authors

Kraingkrai Maneenat Master of Public Health Program, Faculty of Public Health, Rajabhat Ubon Ratchathani University
Kulchaya Loyha Faculty of Public Health, Rajabhat Ubon Ratchathani University
Supaporn Chaigarun Faculty of Public Health, Rajabhat Ubon Ratchathani University

Keywords:

Cooperation of the tuberculosis drug use, Patients with pulmonary tuberculosis, Community health services

Abstract

This cross-sectional analytical study aimed to examine adherence to tuberculosis (TB) medication among patients with pulmonary tuberculosis. The study explored the relationship between medication adherence and various factors, including age, duration of illness, knowledge about pulmonary tuberculosis, symptoms, fear, illness perception, risk and severity perception, perceived benefits and barriers to medication use, and social support. The study was conducted among 168 pulmonary tuberculosis patients receiving standard treatment at sub-district health promotion hospitals in Roi Et Province, selected through simple random sampling. Data were collected using a structured questionnaire and analyzed using descriptive statistics, Pearson’s product-moment correlation coefficient, and stepwise multiple regression analysis.
The results revealed that the participants had a moderate level of adherence to TB medication, with a mean score of 18.79 (S.D. = 1.03). Factors significantly associated with adherence included fear (r = 0.461), symptoms (r = 0.435), perceived risk and severity of tuberculosis (r = 0.225), and perceived benefits of taking medication (r = 0.206), all of which showed a statistically significant positive correlation at the 0.01 level. These variables collectively accounted for 31.73% of the variance in medication adherence among the participants.
In conclusion, psychological and perceptual factors play a crucial role in TB medication adherence. Interventions that enhance patient awareness and address emotional and cognitive perceptions may help improve treatment compliance among pulmonary tuberculosis patients.

References

กองวัณโรค กรมควบคุมโรค. (2564). แนวทางการควบคุมวัณโรคประเทศไทย พ.ศ. 2564 (พิมพ์ครั้งที่ 2). สำนักพิมพ์อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์.

จีราวัฒน์ แก้ววินัด. (2561). ปัจจัยที่มีผลต่อการเสียชีวิตของผู้ป่วยวัณโรคปอดชนิดเสมหะพบเชื้อที่เข้ารับการรักษาแบบผู้ป่วยใน. วารสารการแพทย์ โรงพยาบาลศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์, 33(3), 195–208.

ชมพูนุท พัฒนจักร. (2562). ความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยสูงอายุโรคเรื้อรังในเขตพื้นที่บริการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลลาดพัฒนา อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม. วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม, 16(3), 13–22.

นันทพร เชยชัยภูมิ, & นรลักขณ์ เอื้อกิจ. (2555). ปัจจัยทำนายความร่วมมือในการรับประทานยาของผู้ป่วยวัณโรคปอดรักษาซ้ำ. วารสารพยาบาลตำรวจ, 4(2).

บังอร ขัตติ. (2556). ปัจจัยที่มีผลต่อการเสียชีวิตในผู้ป่วยวัณโรคปอดระหว่างรักษา อำเภอน้ำปาด จังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารวิชาการป้องกันควบคุมโรค สคร.9 พิษณุโลก, 1(1), 79–91.

พิมาน ธีระรัตนสุนทร, และคณะ. (2564). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยวัณโรคปอดรายใหม่ โรงพยาบาลท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารสาธารณสุขและวิทยาศาสตร์สุขภาพ, 4(2), 138–147.

พิมพ์มาดา พชรปกรณ์ศิลป์. (2564). ผลของโปรแกรมติดตามอาการทางโทรศัพท์ต่อความสม่ำเสมอในการรับประทานยาของผู้มีปัญหาสุขภาพจิต. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัยบูรพา, 29(2), (เม.ย. - มิ.ย.).

ยุทธิชัย เกษตรเจริญ. (2543). DOTS เป็นทางออกที่ดีที่สุดของการแก้ปัญหาวัณโรคของประเทศไทย. วารสารวัณโรคและโรคทรวงอก, 21(2), 53–56.

ยุทธิชัย เกษตรเจริญ. (2551). หลายๆ มุมมองเกี่ยวกับ DOTS. วารสารวัณโรค โรคทรวงอกและเวชบำบัดวิกฤต, 29(2), 75–82.

สุธิดา แสงดี, วรากมล วังหอม, อนุชา ไทยวงษ์, กำทร ดานา, สายวลุน จันทคาม, & สุคนธ์ทิพย์ ปัตติทานัง. (2567). [ชื่อบทความไม่ระบุ]. วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์, 16(1), 26–41.

อรทัย ศรีทองธรรม, อุบลศรี ทาบุดดา, ชุติมา ผลานันท์, อมรรัตน์ จงตระการสมบัติ, & ศิริวรรณ อุทธา. (2560). ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการขาดยาและการรักษาล้มเหลวในผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาในพื้นที่สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 26(2), S289–S298.

Chimeh, R. A., Gafar, F., Pradipta, I. S., Akkerman, O. W., Hak, E., Alffenaar, J. W., & Van Boven, J. F. M. (2020). Clinical and economic impact of medication non-adherence in drug-susceptible tuberculosis: A systematic review. The International Journal of Tuberculosis and Lung Disease, 24(8), 811–819.

Choowong, J., Tillgren, P., & Söderbäck, M. (2017). Thai people living with tuberculosis and how they adhere to treatment: A grounded theory study. Nursing & Health Sciences, 19(4), 436–443.

Jingbo, J. I. A., Yi, R. E. N., Lijun, H. U. A. N. G., Hong, L. I., Chao, W. A. N. G., Yuqing, C. H. E. N., & Yi, X. I. E. (2021). Analysis of the status quo and influencing factors of pulmonary tuberculosis patients’ fear of disease recurrence based on the social support theory. Tianjin Journal of Nursing, 29(4), 379.

Lewin, K. C. (1951). Field theory in social science. Harper & Row.

Megerso, A., Deyessa, N., Jarso, G., & Worku, A. (2020). Lived experiences of tuberculosis patients and their implications for early tuberculosis case identification and management in a pastoralist community setting: A qualitative study in Ethiopia's Borena zone, Oromia region. BMC Health Services Research, 20, 1–9.

Uygur, O. F., & Uygur, H. (2021). Association of post-COVID-19 fatigue with mental health problems and sociodemographic risk factors. Fatigue: Biomedicine, Health & Behavior, 9(4), 196–208.

World Health Organization. (2023). Global tuberculosis report 2023. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/373828/9789240083851-eng.pdf?sequence=1