ผลของสื่อเพลงป้องกันมะเร็งเต้านมต่อความรู้และความพึงพอใจ ในผู้รับบริการ โรงพยาบาลมะเร็งอุบลราชธานี
คำสำคัญ:
มะเร็งเต้านม, สื่อเพลง, ความรู้บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง แบบเปรียบเทียบ 2 กลุ่มวัดผลก่อนและหลัง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของสื่อเพลงป้องกันมะเร็งเต้านมต่อความรู้และความพึงพอใจของผู้รับบริการสตรีโรงพยาบาลมะเร็งอุบลราชธานี ทำการศึกษาในผู้มารับบริการในโรงพยาบาลมะเร็งอุบลราชธานี จำนวน 56 คน โดยแบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมกลุ่มละ 28 คน และทำการสุ่มอย่างง่ายโดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูปเพื่อคัดเลือกเข้าเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) เครื่องมือที่ใช้ในการทดลองคือ สื่อเพลงป้องกันมะเร็งเต้านมที่พัฒนาขึ้นจากการทบทวนวรรณกรรม โดยเลือกเฉพาะประเด็นสำคัญซึ่งครอบคลุมแนวทางการป้องกันมะเร็งเต้านมขององค์การอนามัยโลกครบทั้ง 4 ด้าน ได้แก่ การเลือกรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ การออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ การจัดการความเครียดที่เหมาะสมและการตรวจเต้านมด้วยตนเอง มาประยุกต์ขับร้องร่วมกับดนตรีที่มีความทันสมัย 2) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย แบบประเมินความรู้เรื่องโรคมะเร็งเต้านม และแบบประเมินความพึงพอใจ โดยเครื่องมือทั้งหมดได้ผ่านการประเมินคุณภาพของเครื่องมือมีค่าความตรงเชิงเนื้อหา CVI เท่ากับ .95 .90 และ .97 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติทดสอบทีคู่และทีอิสระ กำหนดนัยสำคัญที่ ระดับ 0.05
ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความรู้เกี่ยวกับโรคมะเร็งเต้านมเพิ่มขึ้นจาก 7.96 (SD=1.89) เป็น 11.89 (SD=1.55) ซึ่งสูงกว่าก่อนทดลองและสูงกว่ากลุ่มควบคุมที่มีคะแนนเฉลี่ย 8.04 (SD=0.33) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.001) ในด้านความพึงพอใจ กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยความพึงพอใจ 4.25 (SD=0.52) สูงกว่ากลุ่มควบคุมที่มีค่าเฉลี่ย 2.15 (SD=0.48) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.001) เมื่อพิจารณาความพึงพอใจรายด้านในกลุ่มทดลอง พบว่าด้านที่มีความพึงพอใจสูงสุดคือโดยรวมทั้งเนื้อหาและทำนองเพลง (Mean=4.65, SD=0.47) รองลงมาคือด้านความง่ายในการทำความเข้าใจ (Mean=4.46, SD=0.49) ส่วนด้านที่มีความพึงพอใจน้อยที่สุดคือความครอบคลุมของเนื้อหาเกี่ยวกับการป้องกันมะเร็งเต้านม (Mean=3.84, SD=1.02)
ดังนั้นผลการวิจัยแสดงให้เห็นว่าการให้สุขศึกษาผ่านสื่อเพลงป้องกันมะเร็งเต้านมที่พัฒนาขึ้นมีคุณภาพ ช่วยให้ผู้รับบริการสตรีสามารถเข้าใจข้อมูลเกี่ยวกับการป้องกันโรคมะเร็งเต้านมได้ง่ายขึ้น อีกทั้งยังเพิ่มความน่าสนใจได้มากกว่าการให้ข้อมูลในรูปแบบเอกสาร ซึ่งหน่วยงานได้มีการนำสื่อจากการวิจัยนี้มาใช้จริงโดยประชาสัมพันธ์ผ่านเสียงตามสายทุกวันและจัดทำเป็นวิดีทัศน์เผยแพร่ลงโซเชียลมีเดียแพลตฟอร์มยูทูป จึงควรประยุกต์วิธีการให้สุขศึกษาผ่านสื่อเพลงไปใช้ในการให้ข้อมูลในโรคอื่นๆ ต่อไป
เอกสารอ้างอิง
กนกวรรณ จันทะนะ, กนกอร รักมิตร, กนกอร สายโสม, กรรณิการ์ กันยะมี, กรรณิการ์ จินดากัณฑิมา, อินทรปัญญา มาศสุภา, ผ่องอุดม นาตยา, พึงสว่าง, & ทิพย์เกษร วรรณภักตร์. (2020). ผลของสื่อการสอนวิดีโอเพลง “ง่ายนัก วัคซีน” ต่อความรู้เรื่องวัคซีนของนักเรียนพยาบาลทหารอากาศ ชั้นปีที่ 1 ปีการศึกษา 2562. Royal Thai Air Force Medical Gazette, 66(3), 12–23. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/rtafmg/article/view/251005/170719
คณะกรรมการจัดทำแผนการป้องกันและควบคุมโรคมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (2565). แผนการป้องกันและควบคุมโรคมะเร็งแห่งชาติ พ.ศ. 2561-2565. สืบค้นเมื่อ 27 กันยายน 2023, จาก https://www.nci.go.th/th/New_web/officer/of3.html
อรุณ จิรวัฒน์กุล, และคณะ. (2553). สถิติทางวิทยาศาสตร์สุขภาพเพื่อการวิจัย (พิมพ์ครั้งที่ 2). ขอนแก่น: คลังนานาวิทยา.
Anderson, C. M., McCrindle, C. M. E., Kruger, T., & McNeill, F. (2018). Using participatory risk analysis to develop a song about malaria for young children in Limpopo Province, South Africa. Malaria Journal, 17, 181.
Bahri, S., Lee, K. S., Adenan, M. A., Murugiah, M. K., Khan, T. M., & Neoh, C. F. (2016). Dikir Farmasi: Folk songs for health education. Arts & Health: International Journal of Research, Policy & Practice, 8, 272–278.
Bandura, A. (2004). Social cognitive theory for personal and social change by enabling media. In A. Singhal, M. J. Cody, E. M. Rogers, & M. Sabido (Eds.), Entertainment-education and social change: History, research, and practice (pp. 75–96). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Bandura, A. (2019). Applying theory for human betterment. Perspectives on Psychological Science, 14(1), 12–15.
Bastien, S. (2009). Reflecting and shaping the discourse: The role of music in AIDS communication in Tanzania. Social Science & Medicine, 68(7), 1357–1360. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2009.01.039
Boutin-Foster, C., McLaughlin, N., Gray, A., Ogedegbe, A., Hageman, I., Knowlton, C., et al. (2010). Reducing HIV and AIDS through Prevention (RHAP): A theoretically based approach for teaching HIV prevention to adolescents through an exploration of popular music. Journal of Urban Health, 87(3), 440–451. https://doi.org/10.1007/s11524-010-9444-2
Gardner, H. (2011). Multiple intelligences: Reflections after thirty years. National Association of Gifted Children Parent and Community Network Newsletter.
Klausmeier, H. J. (1985). Educational psychology (5th ed.). Harper & Row.
Margulis, E. H. (2014). On repeat: How music plays the mind. Oxford University Press.
National Cancer Institute. (2023). Breast cancer prevention. สืบค้นเมื่อ 27 กันยายน 2023, จาก https://www.cancer.gov/types/breast/patient/breast-prevention-pdq
Paivio, A. (2014). Mind and its evolution: A dual coding theoretical approach. Psychology Press.
Polit, D. F., & Beck, C. T. (2004). Nursing research: Principles and methods (7th ed.). Lippincott Williams & Wilkins.
Rojanamatin, J., Ukranun, W., Supaattagorn, P., Chaiwiriyabunya, I., Wongsena, M., Chaiwerawattana, A., et al. (2021). Cancer in Thailand volume X 2016-2018. National Cancer Institute, Ministry of Public Health.
Sharma, B. B., Loxton, D. J., Murray, H., Angeli, G. L., Oldmeadow, C., Chiu, S., & Smith, R. (2018). A first step to improving maternal mortality in a low-literacy setting: The successful use of singing to improve knowledge regarding antenatal care. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 219(6), 615.e1–615.e11.
Smith, C. E., Dauz, E., Clements, F., Werkowitch, M., & Whitman, R. (2009). Patient education combined in a music and habit-forming intervention for adherence to continuous positive airway (CPAP) prescribed for sleep apnea. Patient Education and Counseling, 74(2), 184–190. https://doi.org/10.1016/j.pec.2008.08.008
Stratton, S. J. (2019). Quasi-experimental design (Pre-test and post-test studies) in prehospital and disaster research. Prehospital and Disaster Medicine, 34(6), 573–574. https://doi.org/10.1017/S1049023X19005053
The Guardian. (2020, March 31). Sensitise to sanitise: Bobi Wine uses song to fight coronavirus across Africa. The Guardian. สืบค้นเมื่อ 27 กันยายน 2023, จาก https://www.theguardian.com/global-development/2020/mar/31/sensitise-to-sanitise-bobi-wine-uses-song-to-fight-coronavirus-across-africa
UNDP. (2020). UNDP and Aar Maanta release new song warning COVID-19 still threat to Somalia. สืบค้นเมื่อ 27 กันยายน 2023, จาก https://www.arabstates.undp.org/content/rbas/en/home/presscenter/pressreleases/2020/undp-and-aar-maanta-release-new-song-warning-covid-19-still-thre.html
World Health Organization. (2020). Overview of public health and social measures in the context of COVID-19. สืบค้นเมื่อ 27 กันยายน 2023, จาก https://www.who.int/publications/i/item/overview-of-public-health-and-social-measures-in-the-context-of-covid-19
World Health Organization. (2023). Breast cancer. สืบค้นเมื่อ 27 กันยายน 2023, จาก https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/breast-cancer
W. Rogers, R., Cacioppo, J., & Petty, R. (1983). Cognitive and physiological processes in fear appeals and attitude change: A revised theory of protection motivation. In Proceedings of the Conference on Communication and Social Cognition (pp. 153–177).
Yoshida, I., Kobayashi, T., Sapkota, S., & Akkhavong, K. (2012). Evaluating educational media using traditional folk songs (“lam”) in Laos: A health message combined with oral tradition. Health Promotion International, 27(1), 52–62. https://doi.org/10.1093/heapro/dar086
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารวารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารนี้ ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารฯ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรณ์จากบรรณาธิการวารสารนี้ก่อนเท่านั้น
