ความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการคัดแยกขยะมูลฝอยของนักศึกษา ระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ
คำสำคัญ:
นักศึกษาระดับปริญญาตรี, พฤติกรรม, การคัดแยกขยะมูลฝอยบทคัดย่อ
การศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง วัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการคัดแยกขยะมูลฝอย ของนักศึกษาระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ 2) ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรู้และทัศนคติกับพฤติกรรมการคัดแยก
ขยะมูลฝอยของนักศึกษาปริญญาตรี มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ กลุ่มตัวอย่างจำนวน 122 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามประกอบด้วยข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการคัดแยกขยะมูลฝอย วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของสเปียร์แมน
ผลการศึกษา พบว่าความรู้เกี่ยวกับการคัดแยกขยะมูลฝอยของกลุ่มตัวอย่าง อยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 44.26 (ค่าเฉลี่ยความรู้ 11.00±4.43 คะแนน) ทั้งนี้ความรู้รายข้อของกลุ่มตัวอย่างตอบถูกมากที่สุดคือ ถังขยะสีแดงใช้รองรับขยะมีพิษ/ขยะอันตราย
(ร้อยละ 80.32) และการขุดหลุมฝังกลบดิน การนำเศษอาหารไปทำปุ๋ยหมัก เป็นการกำจัดขยะมูลฝอยที่ถูกสุขลักษณะ (ร้อยละ 77.87)
แต่ความรู้ที่กลุ่มตัวอย่างยังขาดคือการทิ้งเครื่องสำอาง (ตอบถูกร้อยละ 24.59) และสัญลักษณ์ของขยะติดเชื้อ (ตอบถูกร้อยละ 21.31)ทัศนคติเกี่ยวกับการคัดแยกขยะมูลฝอยของกลุ่มตัวอย่าง พบว่า อยู่ในระดับดี ร้อยละ 72.95 (ค่าเฉลี่ยทัศนคติ 29.48±5.74 คะแนน)
กลุ่มตัวอย่างเห็นด้วยว่า การดูแลรักษาความสะอาดเป็นหน้าที่ของทุกคน (ร้อยละ 81.14) และการคัดแยกขยะเป็นเรื่องใกล้ตัวและเป็นความรับผิดชอบของทุกคน (ร้อยละ 70.49) ในด้านพฤติกรรมการคัดแยกขยะมูลฝอยอยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 54.92 (ค่าเฉลี่ย 38.95±7.12 คะแนน) พฤติกรรมที่ปฏิบัติเป็นประจำ ได้แก่ การเลือกซื้อสินค้าที่ใช้ซ้ำเพื่อลดขยะ (ร้อยละ 50.00) และการปฏิเสธถุงพลาสติกเมื่อซื้อของชิ้นเล็ก (ร้อยละ 55.74) สำหรับการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรู้และทัศนคติกับพฤติกรรมการคัดแยกขยะพบว่าความรู้มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับทัศนคติ (rs = 0.48, p < 0.001) และพฤติกรรมการคัดแยกขยะ (rs = 0.46, p < 0.001) ในระดับปานกลาง ส่วนทัศนคติมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับพฤติกรรมการคัดแยกขยะในระดับสูง (rs = 0.78, p < 0.001)
สรุปจากผลการศึกษาพบว่า นักศึกษามีความรู้และทัศนคติที่ดีเกี่ยวกับการคัดแยกขยะมูลฝอย โดยมีความรู้ในระดับปานกลางและทัศนคติในระดับดี ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความตระหนักรู้ในเรื่องความสำคัญของการคัดแยกขยะและการรักษาสิ่งแวดล้อม อย่างไรก็ตาม พฤติกรรมการคัดแยกขยะยังคงอยู่ในระดับปานกลาง ซึ่งอาจเป็นผลมาจากการขาดแรงจูงใจที่เพียงพอในการนำความรู้และทัศนคติที่ดีไปปฏิบัติจริง การส่งเสริมการคัดแยกขยะจึงควรมุ่งเน้นที่การเพิ่มพฤติกรรมการปฏิบัติที่เหมาะสม โดยการสร้างแรงจูงใจและการสนับสนุนที่ต่อเนื่อง เช่น การให้ข้อมูลเพิ่มเติมในหัวข้อที่นักศึกษายังขาดความรู้ และการสร้างกิจกรรมที่กระตุ้นให้เกิดการมีส่วนร่วมในการคัดแยกขยะในชีวิตประจำวัน ซึ่งจะช่วยให้พฤติกรรมการคัดแยกขยะมีประสิทธิภาพและยั่งยืนมากยิ่งขึ้นในอนาคต
เอกสารอ้างอิง
กรมควบคุมมลพิษ. (2553). คู่มือประชาชนการคัดแยกขยะมูลฝอยอย่างถูกวิธีและเพิ่มมูลค่า (น. 4–6). สืบค้นเมื่อ 24 มิถุนายน 2566, จาก https://www.pcd.go.th/wp-content/uploads/2020/06/pcdnew-2020-06-04_08-33-14_078455.pdf
กรมควบคุมมลพิษ. (2548). คู่มือการจัดการขยะมูลฝอยและเทคโนโลยีการแปรรูปขยะมูลฝอยให้เป็นพลังงานสำหรับท้องถิ่น. กรมควบคุมมลพิษ.
กรมควบคุมมลพิษ. (2563a). สถานการณ์คุณภาพสิ่งแวดล้อมของประเทศไทย ปี 2563. สืบค้นเมื่อ 23 มิถุนายน 2566, จาก https://www.pcd.go.th/pcd_news/11873
กรมควบคุมมลพิษ. (2563b). ข้อมูลสถานการณ์ขยะมูลฝอยของประเทศ. สืบค้นเมื่อ 23 มิถุนายน 2566, จาก https://thaimsw.pcd.go.th/report1.php?year=2565
กรมควบคุมมลพิษ. (2565). เผยปี 2564 ขยะมูลฝอยลดลง ขยะติดเชื้อและขยะอันตรายเพิ่มขึ้น แนะจัดการอย่างถูกวิธี. สืบค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2566, จาก https://www.pcd.go.th/pcd_news/20802
ฐิติชญาน์ บุญคงทน. (2561). การมีส่วนร่วมของครัวเรือนในการจัดการขยะขององค์การบริหารส่วนตำบลตลิ่งชัน อำเภอเมืองสุพรรณบุรี จังหวัดสุพรรณบุรี (วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเกริก, กรุงเทพมหานคร.
ฐิตินันท์ เทียบศรี. (2564). พฤติกรรมการจัดการขยะมูลฝอยของประชาชนในเขตเทศบาลตำบลสำนักท้อน อำเภอบ้านฉาง จังหวัดระยอง (วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการจัดการสิ่งแวดล้อม). สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น (พิมพ์ครั้งที่ 10). สุวีริยาสาส์น.
รัชพร ตันมหาพราน. (2562). เปิดแฟ้มเรื่องร้องเรียน ผู้ตรวจการแผ่นดินกับการจัดการปัญหาขยะมูลฝอย. วารสารผู้ตรวจการแผ่นดิน, 12(1), 90–91.
วสันต์ ศรีโยธี. (2563). รูปแบบการพัฒนาพฤติกรรมการจัดการขยะของประชาชนในเขตอำเภอเซกา จังหวัดบึงกาฬ (วิทยานิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต สาขารัฐประศาสนศาสตร์). มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.
ศศิธร พรมชาติ. (2563). การศึกษาความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการคัดแยกขยะมูลฝอยของนักศึกษาระดับปริญญาตรี (วิทยานิพนธ์ระดับปริญญาตรี). มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ.
สมพงษ์ แก้วประยูร. (2558). ความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนของประชาชนในเขตเทศบาลเมืองควนหลัง อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา (สารนิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยหาดใหญ่.
สำลินี ศรีวงษ์ชัย, ปรมัตถ์ เศรษฐี, & ศรีปัญญา ประสงค์สุข. (2560). การศึกษาพฤติกรรมการมีส่วนร่วมในการจัดการขยะมูลฝอยของนิสิตและบุคลากร มหาวิทยาลัยบูรพา วิทยาเขตสระแก้ว. วารสารวิทยาศาสตร์บูรพา, 22(2), 288–299.
Armijo de Vega, C., Ojeda-Benítez, S., & Ramírez-Barreto, M. E. (2003). Mexican educational institutions and waste management programmes: A university case study. Resources, Conservation and Recycling, 39(3), 283–296. https://doi.org/10.1016/S0921-3449(03)00015-2
Khalid, N., Ahmad, A., & Yunus, A. R. (2021). Knowledge, attitudes, and practices regarding waste segregation among university students in Malaysia. Journal of Environmental Management, 285, 1123–1131. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2021.1123
Liu, H., Wang, L., Zhang, J., & Zhao, Y. (2020). The role of university students’ knowledge and attitudes in waste separation behavior. Environmental Education Research, 26(5), 711–726. https://doi.org/10.1080/13504622.2020.1752568
Ojedokun, O. O., & Balogun, A. R. (2021). Knowledge, attitudes, and practices towards waste segregation among university students in Nigeria. Waste Management & Research, 39(3), 400–408. https://doi.org/10.1177/0734242X20971734
Simkins, G., & Nolan, A. (2004). Environmental management systems in universities. Environmental Association for Universities and Colleges. Retrieved July 4, 2023, from http://www.eauc.org.uk/documents/workpaps/EMSIU.pdf
Wayne, W. D. (1995). Biostatistics: A foundation of analysis in the health sciences (6th ed.). John Wiley & Sons.
Grimes, D. A., & Schulz, K. F. (2002). Bias and causal associations in observational research. The Lancet, 359(9302), 248–252. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(02)07451-2
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารวารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารนี้ ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารฯ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรณ์จากบรรณาธิการวารสารนี้ก่อนเท่านั้น
