การพัฒนารูปแบบเพื่อการใช้ยาอย่างสมเหตุสมผล: กรณีศึกษาในผู้ป่วยโรคเบาหวาน ชนิดที่ 2 โรงพยาบาลน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการครั้งนี้มีวัตถุประสงค์พัฒนารูปแบบการบริบาลเภสัชกรรมเพื่อการใช้ยาอย่างสมเหตุผลสำหรับผู้ป่วย โรคเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลน้ำยืน อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี ด้วยการประยุกต์ใช้กระบวนการบริบาลเภสัชกรรมและ แนวคิดการเข้าถึงยาอย่างสมเหตุผลกลุ่มเป้าหมายประกอบด้วยบุคลากรทางการแพทย์ สุ่มเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงคุณสมบัติ จำนวน 12 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบสอบถามและแบบประเมิน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ
เชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าเฉลี่ยร้อยละ และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติเชิงอนุมาน Wilcoxon Signed Rank Test ส่วนข้อมูล
เชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลโดย การสังเกตและบันทึก และการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการวิจัย พบว่าขั้นตอนการพัฒนาครั้งนี้มี 8 ขั้นตอน ได้แก่ 1) ศึกษาบริบทพื้นที่ 2) การแต่งตั้งคณะทำงาน 3) การรวบรวม และวิเคราะห์ข้อมูล 4) การวางแผนงาน 5) การดำเนินการตามแผน 6) การสังเกตและติดตาม 7) การประเมินผล และ 8) ถอดบทเรียน ภายหลังได้ปฏิบัติตามกระบวนการดังกล่าวพบว่า ผู้ให้บริการมีความรู้ความเข้าใจและการมีส่วนร่วมในการจัดบริการเพื่อการใช้ยาอย่าง สมเหตุผลดีขึ้น และส่งผลให้โรงพยาบาลผ่านการประเมินตัวชี้วัดด้านการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในประเด็นสำคัญแม้ว่าจะมีบางตัวชี้วัดบางประการที่ยังไม่ผ่านเกณฑ์ แต่พบว่ามีการเปลี่ยนแปลงกระบวนการทำงานที่ดีขึ้น ทำให้ค้นพบรูปแบบเบื้องต้นเพื่อการใช้ยาอย่างสมเหตุผลที่เรียกว่า TEAM-FC มีหลักการคือ “ข้อมูลดี มีหลักฐานเชิงประจักษ์ สรรสร้างความตระหนักรู้ ติดตามดูแล สะท้อนแก้ปัญหาด้วยทีม”

โดยสรุป ปัจจัยแห่งความสำเร็จในการดำเนินงานครั้งนี้ คือการมีส่วนร่วมและร่วมมือกันของทีมสหวิชาชีพในทุกระดับในพื้นที่ การมีระบบสะท้อนกลับข้อมูลโดยอ้างอิงหลักฐานเชิงประจักษ์ การมีและยอมรับแนวทางเวชปฏิบัติร่วมกัน รวมถึงการมีนโยบาย สนับสนุนทั้งในระดับจังหวัด และในระดับกระทรวงสาธารณสุข