คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม ตามสิทธิที่กฎหมายกำหนดกรณีศึกษาโรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่ง

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมตามสิทธิการรักษาที่กฎหมายกำหนด กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม
ณ โรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่งจำนวน 76 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบคัดกรองโรคซึมเศร้า แบบสอบถามคุณลักษณะส่วนบุคคล ภาวะของโรคและการเจ็บป่วยและสิทธิการรักษา และแบบประเมินคุณภาพชีวิตเฉพาะโรคไต เก็บข้อมูลระหว่างวันที่ 1 พฤศจิกายน ถึง 31 ธันวาคม  2557 สถิติที่ใช้คือ One way Anova  t-test  และสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน

ผลการวิจัย พบว่า คุณภาพชีวิตโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง (= 246.83) เมื่อพิจารณาคุณภาพชีวิตรายด้าน พบว่า ด้านอาการโรคไตเรื้อรัง (= 71.40) และด้านผลกระทบของโรคไตเรื้อรัง (= 60.07) สูงกว่าด้านอื่นๆ แต่ด้านภาระจากโรคไต (= 35.85) และด้านสุขภาพร่างกาย (= 34.86) มีค่าคะแนนต่ำสุด เปรียบเทียบตามสิทธิการรักษา พบว่าคุณภาพชีวิตโดยรวมในสิทธิหลักประกันสุขภาพดีกว่าสิทธิข้าราชการและกลุ่มที่ชำระเงินเอง
(P= 0.044) และเมื่อเปรียบเทียบรายด้านพบว่า คุณภาพชีวิตด้านสุขภาพจิตใจในกลุ่มสิทธิประกันสังคมและสิทธิหลักประกันสุขภาพดีกว่าในสิทธิข้าราชการ (P-Value = 0.024) จากการวิจัย พบว่า แต่ละสิทธิการรักษามีสิทธิตามกระบวนการรักษาที่แตกต่างกัน เช่น การมีค่าใช้จ่ายส่วนเกินจากการฟอกเลือด การจำกัดจำนวนครั้งใน
การฟอกเลือดและพบว่าผู้ป่วยส่วนใหญ่ในสิทธิหลักประกันสุขภาพแห่งชาติมีค่าความพอเพียงของการฟอกเลือดอยู่ในเกณฑ์ผ่านมากกว่า ซึ่งค่าความพอเพียงของการฟอกเลือดมีผลต่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น(r = 0.243) และการมีค่าใช้จ่ายอื่นๆเพิ่มขึ้นจะส่งผลทำให้คุณภาพชีวิตลดลง (r = 0.267)

จากผลการวิจัยสามารถสรุปได้ว่าคุณภาพชีวิตด้านจิตใจและคุณภาพโดยรวมของผู้ป่วยฟอกเลือดด้วย
เครื่องไตเทียมแต่ละสิทธิการรักษาแตกต่างกัน จึงเสนอให้ปรับปรุงกระบวนการรักษาตามสิทธิให้เป็นไปในลักษณะส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้ป่วย ไม่ว่าจะเป็นผู้ป่วยสิทธิประเภทใดก็ตาม